Powrót Encyklopedia Wielkopolan „Wolność do naszej wsi i naszej gminy przyszła dopiero 31 grudnia 1918 roku. T...”

Władysław Skupiński

ur. 22 września 1990
zm. 1997
Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa w Przygodzicach

Notatka dźwiękowa
Zdjęć: 10
Nagrań: 1

1900 – 1914

Władysław Skupiński, syn Jana i Marianny z domu Binek, nazywany przez wszystkich „Dziadkiem”, urodził się 22 września 1900 roku w Przygodzicach. Cztery klasy szkoły podstawowej ukończył w Przygodzicach. Dziś, w tym budynku znajduje się Publiczne Przedszkole im. Jasia i Małgosi. W szkole, w tym czasie, nauczano w języku niemieckim, w polskim odbywały się tylko dwie lekcje dziennie. Był to okres germanizacji i Kulturkampfu W latach młodzieńczych pracuje w gospodarstwie swoich rodziców. Kolegował się z Janem Mertką – pierwszym poległym w powstaniu wielkopolskim.

1914 – 1918

Gdy wybuchła I wojna światowa, miał 14 lat. Przed ukończeniem osiemnastego roku życia, 26 czerwca 1918 roku, został powołany do armii pruskiej, do 4. kompanii 154. Pułku Piechoty w Jaworznie. Po krótkim przeszkoleniu,
w miesiącu wrześniu, zostaje wysłany na front do Francji. Pierwsza wojna zbliża się ku końcowi. Po dwóch miesiącach pobytu na froncie francuskim, w końcu listopada, wraca do Gorlitz, skąd po kilku dniach zostaje zwolniony z wojska i 1 grudnia 1918 roku powraca do Przygodzie. Doświadczenia pierwszej wojny wszechświatowej nie są mu obce.

1918 – 1939

Już 19 grudnia 1918 wstępuje ochotniczo do oddziału Straży Ludowej w Przygodzicach dowodzonej przez Ignacego Michalaka – sekretarza księcia Ferdynanda Radziwiłła. Oddział, zorganizowany w ramach przygotowań do powstania na terenie Wielkopolski, wchodził w skład większej jednostki dowodzonej przez hrabiego Szembeka z Wysocka Wielkiego. Zadaniem oddziału z Przygodzie była ochrona kolei. Służbę w Straży Ludowej pełnił do połowy marca 1919 roku. Ojczyzna o nim nie zapomina, 14 kwietnia 1919 roku zostaje powołany do wojska, tym razem już polskiego. Udaje się do 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich w Gnieźnie. Z tym pułkiem bierze udział w walkach z Niemcami na froncie północnym pod Wolsztynem, Wągrowcem i Nakłem. Zimą 1919/1920, po przemianowaniu 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich na 61. Pułk Piechoty, który wchodził w skład 15. Dywizji Piechoty, zostaje z nim przeniesiony do Złoczowa w Galicji. Po rozpoczęciu wojny z Rosją oddział w którym służył zostaje skierowany na front bolszewicki. Podczas działań wojennych stanowi obsługę lekkiego karabinu maszynowego. Po zajęciu Kijowa oddział, w którym służył Władysław Skupiński, bierze udział 9 maja 1920 roku w przemarszu wojsk polskich ulicami Kijowa. Po przejściu, aż pod Baranowicze, następuje odwrót wojsk polskich. Jego oddział zostaje wycofany na linię Bugu, a następnie Wisły. Po odparciu wojsk bolszewickich w słynnej bitwie warszawskiej (16 sierpnia 1920 roku), zakończeniu działań wojennych i podpisaniu w październiku rozejmu, wraca ponownie do Gniezna, skąd po pewnym czasie zostaje przeniesiony do Poznania do dywizjonu samochodów pancernych.
Z chwilą wybuchu trzeciego Powstania Śląskiego, w maju 1921 roku, oddział samochodów pancernych, w którym służył, zostaje przerzucony do Sosnowca. Oddziały tam skierowane nie biorą bezpośredniego udziału w walkach powstańczych, a jedynie przemieszczając się z miejsca na miejsce wzdłuż granicy, miały jako demonstracja siły wpływać na przebieg powstania.
W listopadzie 1921 roku, po ponad trzech latach tułaczki po różnych frontach, powraca do Przygodzic. W domu znajdzie się w czasie, gdy Polskę ogarnie największy kryzys gospodarczy, jaki kiedykolwiek zaistniał na naszych ziemiach. Pracuje początkowo w gospodarstwie, a po kilku miesiącach otrzymuje pracę na kolei. Nie stroni od pracy społecznej. Działa w OSP oraz w założonym przez byłych powstańców z Przygodzie – Związku Powstańców Wielkopolskich. W roku 1929 zostaje odznaczony przez dowódcę VII Okręgu Korpusu „Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918-1921”. W 1925 roku razem z innymi mieszkańcami wsi bierze udział w rozpoczętej i trwającej do roku 1930 budowie kościoła. W roku 1930 Władysław Skupiński zmienia stan cywilny żeniąc się z wdową z sześciorgiem dzieci. Ciężką pracą na 6 hektarowym gospodarstwie utrzymuje całą rodzinę. Wraz z pozostałymi członkami Związku Powstańców Wielkopolskich powołuje komitet dla uczczenia dwudziestej rocznicy powstania i postawienia swoim poległym kolegom pomnika. 11 września 1938 roku, podczas wielkiej uroczystości, w obecności powstańców i osobistości z całego województwa dokonano odsłonięcia pomnika.

1939 – 1945

21 sierpnia 1939 roku, w związku z mobilizacją, Władysław Skupiński, zostaje powołany do wojska, do 5. Dywizjonu Pancernego stacjonującego w Żurawicy koło Lwowa. Po wybuchu wojny oddział, w którym służył Władysław Skupiński, wycofuje się w kierunku Rumunii, na Zaleszczyki. Najazd wojsk sowieckich na Polskę 17 września 1939 roku udaremnia ten manewr i oddziały polskie dostają się do niewoli sowieckiej. Po rozbrojeniu następuje rozdzielenie żołnierzy. Żołnierzy do stopnia sierżanta Rosjanie przekazują Niemcom, a powyżej stopnia sierżanta wywożą w głąb Rosji. Po kilku dniach wraz z innymi kolegami nasz bohater zostaje przetransportowany do obozu jenieckiego w Kielcach. W trakcie jednego z postojów w okolicach Kielc, Władysław Skupiński ucieka z transportu. Po dwóch tygodniach, pieszo odbytej – głównie nocami wędrówki, w połowie listopada dociera do Przygodzic. Przez cały okres wojny pracuje w gospodarstwie rolnym. Wszystkie dokumenty dotyczące udziału w powstaniu i wojnie bolszewickiej w chwili wybuchu wojny zostały, w obawie przed represjami ze strony Niemców, zniszczone przez żonę. Jedyną pamiątką, jaka się zachowała z okresu I wojny światowej, jest książeczka wojskowa obejmująca okres od powołania do armii pruskiej oraz zdjęcie w wojskowym mundurze z tego czasu.

1945 – 1997

Z chwilą zakończenia wojny Władysław Skupiński włącza się aktywnie w życie społeczne wsi, w 1945 roku zostaje pierwszym po wojnie sołtysem, jednocześnie zastępcą wójta. W latach 1945-1951 jest radnym Powiatowej Rady Narodowej i jednocześnie Gminnej Rady Narodowej. Tak, jak po I wojnie, jest czynnym działaczem OSP i jej długoletnim powojennym prezesem. Póki sił starczyło, pracował w gospodarstwie, które z czasem przekazał następcom.
Władysław Skupiński w swoim długim i pracowitym życiu był wielokrotnie odznaczany. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim otrzymał Wielkopolski Krzyż Powstańczy oraz nominację na stopnień podporucznika. Posiada również Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i wiele innych odznaczeń świadczących o aktywności i zaangażowaniu w pracę dla Przygodzic. Pomimo sędziwego wieku energia go nie opuszcza. Jego świetna pamięć pozwoliła odnaleźć części pomnika rozebranego podczas wojny światowej oraz odtworzyć zniszczone przez Niemców nazwiska wyryte na cokole pomnika. Podobnie jak w 1938 roku, tylko nieco starszy, 8 listopada 1992 r. Władysław Skupiński, ubrany odświętnie w mundur powstańca wielkopolskiego, odsłaniał wykopany z ziemi i odrestaurowany pomnik Powstańców Wielkopolskich i Poległych w Wojnach. Pięć lat po tym wydarzeniu w 1997 roku, w wieku 97 lat umiera. Pochowany został na cmentarzu w Przygodzicach, dla których poświęcił całe swoje życie. W 2004 roku Rada Gminy Przygodzice nadaje pośmiertnie panu Skupińskiemu tytuł ,,Honorowego Obywatela Gminy Przygodzic”.

Kalendarium:

  • 1918 ― Powołanie do armii pr...
  • 1919 ― Powołanie do wojska p...
  • 1939 ― Powołanie do wojska p...
  • 1945 ― Radny Powiatowej Rady...
  • 1990 ― Narodziny bohatera
  • 2004 ― Nadanie tytułu ,,Hon...

Cytaty:

  • „Wolność do naszej wsi ...”

Zobacz też: