Antoni Biskupski

ur. 12 grudnia 1890
zm. 29 maja 1930
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Powstańców Wielkopolskich w Rogoźnie

Bój pod Kamionną
Księga Pamiątkowa Powstańców i Wojaków
Oswobodzenie Rogoźna
Powstanie Wielkopolskie
Zdjęć: 18
Filmów: 1
Nagrań: 1
Dokumentów: 5

Pochodzenie

Urodził się 12 grudnia 1890 roku w Rogoźnie. Ojciec był piekarzem cukiernikiem.

Edukacja (lub „młodość”)

Ukończył dawne Gimnazjum Królewskie (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Przemysława w Rogoźnie). Następnie uczył się w szkole dramatycznej w Warszawie. Po zakończeniu edukacji pracował w firmie handlowej swojego ojca. W latach 1914 – 1918 uzyskuje stopień sierżanta. Następnie został skierowany na kurs aspirantów. Awansował do stopnia majora WP.

Etapy działalności

W latach I wojny światowej służył w armii niemieckiej i został trzykrotnie ranny. Leczony był w szpitalu polowym, z którego uciekł w październiku 1918 r.Był współorganizatorem Polskiej Tajnej Organizacji Zbrojnej. Stał na czele Rady Robotniczo-Żołnierskiej (15. 11. 1918 r.). Wieść o wybuchu powstania w Poznaniu przyspieszyła rozwój wydarzeń w Rogoźnie. Antoni Biskupski zwołał naradę, podczas której ustalono termin akcji na noc sylwestrową. Zgodnie z ustaleniami oddział dowodzony przez Józefa Walęsiaka zajął gmach poczty, Jan Stachowiak zawiesił na nim biało-czerwoną flagę. Aleksander Dyk z grupą powstańców opanował Magistrat i więzienie miejskie, później powstańcy zajęli dworzec kolejowy. Rogoźno zostało wyzwolone bez rozlewu krwi rankiem 1 stycznia 1919r. 15 lutego 1919 r. został mianowany przez Naczelną Radę Ludową porucznikiem. 6 marca 1919 r. powierzono mu dowództwo w I Kompanii 7 Pułku Strzelców Wielkopolskich (później przemianowany na 61 Pułk Piechoty WP)

Etap pierwszy

Pierwsze dni niepodległości sprzyjały masowym zgłoszeniom ochotników do powstania, nie tylko z Rogoźna, ale też z okolicznych wiosek. Wiktor Skotarczak zorganizował posterunki wartownicze przy drogach wjazdowych do miasta i na moście kolejowym w Olszynie. W gmachu Banku Ludowego naprzeciw ratusza zorganizowano powstańczą komendę z Aleksandrem Dykiem na czele. W Seminarium Nauczycielskim (obecnie Zespól Szkół im. Hipolita Cegielskiego) mieścił się szpital wojskowy, koszary kompanii Rogozińskiej oraz magazyn broni. Po krótkim okresie przygotowań Antoni Biskupski z braćmi Wiktorem i Antonim Skotarczakami oraz gromadką ochotników zaatakowali Budzyń. 6 stycznia wyzwolili Sokołowo i Ryczywół. Następnie brali udział w walkach o Chodzież, w których zginęło 4 powstańców z Rogoźna. Rozwój wydarzeń świadczy o tym, że wykazał on wielki talent dowódczy jako sztabowiec.W lutym 1919r. A. Biskupski utworzył w Rogoźnie kompanię szeregowych poborowych, którzy po dotarciu na front zachodni weszli w skład II Batalionu Grupy Zachodniej, a od marca w skład II Batalionu 7 Pułku Strzelców Wielkopolskich. (przemianowanym później na 61 Pułk Piechoty)

Kolejne etapy…

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był zawodowym oficerem piechoty i Komendantem Placu Miasta Gdyni. Opisał w „Ksiedze Pamiątkowej Powstańców i Wojaków” „Oswobodzenie Rogoźna„, Bój pod Kamionną” oraz „Powstanie Wielkopolskie (z dziejów 7-go Pułku Strzelców Wlkp)”. Miał żonę i córkę

Zmarł 29 maja 1930 r. w Gdyni. Pochowany 1 czerwca 1930 r. na cmentarzu parafialnym w Rogoźnie.

Znaczenie postaci

Zasłużony Bojownik o wolność Ojczyzny. Gorący patriota obdarzony niepospolitym talentem organizacyjnym. „Był gorącym patriotą, wierzącym głęboko w słuszność swej sprawy i jej zwycięstwo. W boju był odważnym i dobrym dowódcą oddziałów powstańczych. Dzięki swym zdolnościom militarnym awansował w krótkim czasie mimo młodego wieku do rangi majora. Przedwczesna jego śmierć w Gdyni, gdzie pełnił funkcję Komendanta Miasta okryła żałobą wszystkich obywateli Rogoźna, a pogrzeb jego był manifestacją, w której wzięło udział całe społeczeństwo Rogozińskie i okolicy.” Za wybitne zasługi na polu walki w okresie Powstania Wielkopolskiego odznaczony został Orderem Virituti Militari V klasy oraz Krzyżem Walecznych. W Rogoźnie znajduje się ulica jego imienia oraz tablica upamiętniająca wydarzenia z 1919 roku. W grudniu 2001 roku został nominowany do tytułu ROGOŹNIANIN XX WIEKU.

Źródła:

Zbiory z Muzeum Regionalnego im. Wojciechy Dutkiewicz

Wywiad z Historykiem Panią Angeliką Pilarską

http://www.rck.rogozno.pl

Czubański A., Grot Z. Miskiewicz B., Powstanie Wielkopolskie 1918 1919, PWN Oddział Poznań, 1978

W. Ruks, Rogoźno w latach II Rzeczypospolitej, [w:] Dzieje Rogoźna, pod red. Z. Borasa, Poznań 1993, s. 147-205.

Ruks W., W Polsce odrodzonej, [w:] Rogozińskie Zeszyty Historyczne, nr 1. Kalendarium Dziejów Rogoźna, Towarzystwo Przyjaciół Rogoźna, Rogoźno 1989, s. 24-35.

Ruks W., Rogoźno w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, [w:] Rogozińskie Zeszyty Historyczne, nr 4, wyd. II, Rogoźno 1998.

Brust M., Rogoźno i okolice, wyd. Towarzystwo Przyjaciół Rogoźna i Muzeum Regionalnego im. Wojciechy Dutkiewicz, Rogoźno 1993

Kwartalnik RCK, Kurier Rogoziński, 29 kwietnia 2005, s. 15-16

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=1960&from=publication

Kalendarium:

  • 6 ma ― Obejmuje dowództwo I ...
  • 1890 ― Narodziny bohatera
  • 1914 ― Uzyskuje stopień sier...
  • 1918 ― Staje na czele Rady R...
  • 1919 ― Powstanie w Rogoźnie
  • 1919 ― – Nominacja na porucz...
  • 1930 ― Śmierć bohatera
  • 1930 ― Pogrzeb w Rogoźnie

Cytaty:

  • „Oświdaczenie z d. 22 s...”

Źródła:

Zobacz też:

  • > powstania wielkop...
  • >