Powrót Encyklopedia Wielkopolan „Słodko i zaszczytnie jest umierać za ojczyznę.”

Antoni Lepka

ur. 15 stycznia 1898
zm.
Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa w Chynowej im. Kardynała Karola Wojtyły

Zdjęć: 7

Antoni Lepka ( 1898 – 1919)


Antoni Lepka to zasłużona postać dla naszej miejscowości – Powstaniec Wielkopolski – który oddał życie w obronie Ojczyzny. Jego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Chynowej.

Dzieciństwo

Urodził się 15 stycznia 1898 roku w Chynowie – Pustkowiu (dzisiejszy Bogufałów) w rodzinie Tomasza i Józefy (z domu Sudolskiej) Lepków. Pochodził z licznej rodziny, miał sześciu braci i cztery siostry. Byli to : Józef, Stanisław, Władysław, Piotr ( urodzony w 1911 r.), Franciszek ( urodzony w 1914 r.), Leon ( urodzony w 1918 r.), Helena, Stanisława, Teodozja, i Józefa ( urodzona 1913 r.).

Udział w Powstaniu Wielkopolskim i rychła śmierć

Do powstania wstąpił w wieku 21 lat jako jeden z pierwszych ochotników. Służył w 12. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Został śmiertelnie ranny w głowę 21 lutego 1919 roku pod Borownicą koło Krotoszyna, gdzie toczono zaciekłe walki z Niemcami. Jego pogrzeb odbył się z ceremoniałem wojskowym w Kościele Św. Wawrzyńca w Chynowej, a ciało spoczęło na cmentarzu parafialnym. Jest to jedyny zachowany pomnik powstańca wielkopolskiego na terenie Gminy Przygodzice.

Okoliczności śmierci Antoniego Lepki opisał Zygmunt Wieliczka w „Od Prosny po Rawicz”:

„Dzień 19 lutego był przerwą w walkach .. . W tym dniu opuściła rejon Chachalni – Borownicy wsławiona w tych bojach 7 kompanja, a miejsce jej zajęła na froncie nadeszła świeżo z Ostrowa 4 kompanja, która liczyła 150 ludzi pierwszorzędnego materiału żołnierskiego, rekrutującego się przeważnie z Ostrowa i najbliższej okolicy … . W nocy z 19 na 20 lutego rozpoczął nieprzyjaciel ponownie regularną akcję przeciw naszym linjom. Zaczęły więc sypać się granaty na Chachalnię, Borownicę, Sieje, Piaski i Rudę, a gazy trujące wzniecały znowu popłoch i trwogę w sercach mieszkańców naszych wiosek. … W tych warunkach odbył się krwawy bój o Borownicę w dniu 21 lutego 1919. O godzinie 11 rozpoczął nieprzyjaciel wprost huraganowy ogień artylerii i miotaczy min na Borownicę. … Łącznie z utratą Borownicy straciło życie kilkunastu najlepszych żołnierzy …”

Akt zgonu

Prawdopodobnie nie sporządzono aktu zgonu tuż po śmierci Antoniego Lepki, w czasie powstania takie zdarzenia miały miejsce. Wpisu do ,,księgi zgonów” w Urzędzie Stanu Cywilnego w Przygodzicach dokonano 9 lipca 1921 roku, czyli dwa lata po śmierci bohatera. Akt zgonu został wystawiony przez lekarza wojskowego z Krotoszyna. Napisał on, że „szeregowiec 4 kompanii 1 baonu 12 pułku strzelców wielkopolskich, gospodarz Antoni Lepka w wieku 21 lat i 1 miesiąca… poległ na polu walki dwudziestego pierwszego lutego roku tysiąc dziewięćset dziewiętnastego”. W sierpniu 1920 roku doszło do zmiany nazwy miejscowości z Chynowej – Pustkowia na Bogufałów, zatem w akcie zgonu wypisywanym przez lekarza, podano błędną nazwę urodzin Antoniego Lepki – Bogufałów. Jest to niezgodne z zapisem z aktu urodzenia, gdzie widnieje Chynowa- Pustkowie.

Nagrobek powstańca Antoniego Lepki został odrestaurowany w 2009 roku z budżetu Gminy Przygodzice.

Bibliografia:

Wieliczka Zygmunt, Od Prosny po Rawicz, Poznań, 1931, s. 222-223.
Edmund Radziszewski, Antoni Lepka (1898-1919), Przygodzickie Wieści Gminne, nr 5 (58) z listopada 2009.
Edmund Radziszewski, Akt zgonu powstańca Antoniego Lepki, Przygodzickie Wieści Gminne, nr 4 (63) z listopada 2010.

Cytaty:

  • „Słodko i zaszczytnie j...”

Źródła:

  • Uczczono pamięć powsta...

Zobacz też: