Antoni Mruk

ur. 22 maja 1894
zm. 16 marca 1978
Zespół Szkół w Jerce - Szkoła Podstawowa im. Melchiora Wańkowicza

notatka informacyjna dot. Srebrnego Krzyża Zasługi
odpis książeczki wojskowej
przyznanie Medalu Niepodległości
uchwała przyznająca Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
uchwała przyznająca Srebrny Krzyż Zasługi
uchwała przyznająca Wielkopolski Krzyż Powstańczy
wniosek o nadanie Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski
wniosek o nadanie Medalu Niepodległości
wniosek o nadanie odznaczenia Wielkopolski Krzyż Powstańczy
wniosek o przyjęcie do Związku Powstańców Wielkopolskich
świadectwa osób walczących z Antonim Mrukiem
Zdjęć: 11
Dokumentów: 11

Pochodzenie

Antoni Mruk urodził się 22 maja 1894 roku w Jerce, w powiecie kościańskim. Był synem Michała i Marianny z d. Cyka.
Zmarł 16 marca 1978 roku w Wonieściu i jest pochowany na tamtejszym cmentarzu. Na jego nagrobku widnieje napis „Powstaniec Wielkopolski”.

Edukacja

Antoni Mruk ukończył 7-klasową szkołę powszechną, z czego 3 lata w Jerce. Ucząc się w Jerce, brał czynny udział w strajku z powodu nauczania katolików religii ewangelickiej.
Po ukończeniu szkoły powszechnej kontynuował naukę w Kościanie, zdobywając zawód mistrza rzeźnickiego u p. Jana Wdowickiego.
Po zakończeniu nauki pracował w wyuczonym zawodzie w Buer (Westfalia – Niemcy).

Rodzina

Dnia 26 października 1920 roku Antoni Mruk wziął ślub ze Stanisławą Maćkowiak (ur. 4.04.1895 r. – zm.24.06.1967 r.), która była gospodynią domową.
Mieli pięcioro dzieci (zmieniły sobie nazwisko z Mruk na Mrug):
– Zygmunt Mrug (ur. 2.05.1923 r. – zm. 31.05.1986 r.) – był rzeźnikiem,
– Bolesław Mrug (ur. 13.12.1925 r. – zm. 3.01.2009 r.) – był hodowcą bydła,
– Stefan Mrug (ur. 22.11.192 9r. – zm. 11.05.1972 r.) – był rolnikiem,
– Jadwiga Firlej z d. Mrug (ur. 1.08.1931 r. – zm. 25.02.1990 r.) – była gospodynią domową, pracowała również w Sanatorium w Wonieściu,
– Wanda Grzelczyk z d. Mrug (ur. 9.07.1937 r.) – gospodyni domowa.
Żona Antoniego Mruka należała do odważnych i dobrych kobiet. W czasie II wojny światowej obowiązywał zakaz sprzedaży Polakom mięsa i wyrobów mięsnych. Pani Stanisława pomimo tego obdarowała swojego szwagra mięsem i wędlinami ze sklepu rzeźnickiego, który prowadziła wraz z mężem. Ten wracając do domu, do Jerki, natknął się na patrol niemiecki, który go zrewidował. Za ten czyn pani Stanisława została wsadzona do więzienia w Rawiczu, w którym przebywała od 15 września do 15 grudnia 1941 roku (mąż wykupił ją z więzienia).

Etapy działalności

I wojna światowa

Dnia 30 listopada1914 roku Antoni Mruk został powołany do 58 Pułku Piechoty 119 Dywizji armii niemieckiej, w której służył do 10 listopada 1918 roku osiągając stopień kaprala. W tej formacji brał udział w I wojnie światowej.

Okres Powstania Wielkopolskiego

W październiku 1918 roku Antoni Mruk został urlopowany. Podczas urlopu nawiązał kontakt z mjr Ceptowskim-Gomerskim i p. Bukowieckim z Cichowa (powiat kościański) i przystąpił do tajnej organizacji Powstania Wielkopolskiego. Antoni Mruk został wybrany na komendanta w Jerce. Zorganizował liczącą 60 osób grupę ludzi, głównie mieszkańców Jerki, Łuszkowa, Gierłachowa. Grupa ta pod jego dowództwem udała się do Bielewa, które zamieszkiwane było przez niemieckich osadników i wspólnie z oddziałem lubińskim zdobyli 2 karabiny maszynowe, kilka haubic ręcznych i niewielką ilość bagnetów.
Na rozkaz mjr Gomerskiego kompania pod dowództwem Antoniego Mruka wyjechała na front do Wolsztyna. W wyniku walk o wyzwolenie Wolsztyna udało im się zdobyć 2 armatki. Kompania Antoniego Mruka brała również udział w wyzwoleniu Osiecznej. Tam właśnie Antoni Mruk został zatruty gazem, ale mimo tego udało mu się wziąć do niewoli czterech Niemców.
Po powrocie do Jerki, jako komendant zlecił swoim podwładnym zaprowadzenie urzędu polskiego m.in. w Jerce, Lubiniu, Bielewie.
Po uzupełnieniu oddziałów powstańczych kompanię Antoniego Mruka wcielono do 6 Pułku Strzelców Wlkp. pod dowództwem pułkownika Śliwińskiego. Następnie zostali wcieleni do 60 Pułku Piechoty również pod dowództwem pułkownika Śliwińskiego.
Zawarcie rozejmu w Trewirze 16 lutego 1919 roku nie zakończyło sprawy przyłączenia Wielkopolski do Rzeczpospolitej Polskiej. Walki trwały nadal. Antoni Mruk walczył dalej na wszystkich frontach przeciwko Niemcom. Po zlikwidowaniu frontu wielkopolskiego został skierowany na front wschodni do walki z bolszewikami. Walczył na Ukrainie i Białorusi. Antoni Mruk otrzymał stopień plutonowego, a służbę pełnił jako dowódca 1 plutonu 7 kompanii 2 batalionu.
Dnia 14 czerwca 1920 roku, podczas wypadu na wioskę Koszary, Antoni Mruk wraz ze swoim plutonem wziął do niewoli pułk kozacki, który odebrał od niego major Wróblewski. Podczas tego wydarzenia Antoni Mruk został postrzelony w lewe udo. Leczony był w szpitalu w Bydgoszczy od 14.06.1920 r. do 22.07.1920 r. Po powrocie do zdrowia został wcielony do Kompanii Uzdrowieńców w Ostrowie Wielkopolskim pod dowództwo podporucznika Myaja.
Dnia 6 listopada 1920 roku Antoni Mruk został bezterminowo urlopowany.

Działalność zawodowa i społeczna po Powstaniu Wielkopolskim

Jeszcze przed Powstaniem Wielkopolskim Antoni Mruk należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Buer (Westfalia).
Był członkiem Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich, a przedtem jego założycielem i prezesem tego ugrupowania w Jerce.
Po Powstaniu Wielkopolskim Antoni Mruk prowadził własny warsztat i sklep rzeźnicki w Wonieściu, gdzie zamieszkał razem ze swoją żoną po ślubie.
W okresie okupacji hitlerowskiej, aż do wyzwolenia, pracował w Fiehverwertungstelle (skup bydła). Po oswobodzeniu Polski spod niemieckiej okupacji zorganizował grupę wartowników w celu zabezpieczenia niemieckich magazynów żywnościowych. Żywność ta została sprawiedliwie rozdzielona Polakom.
Po wojnie Antoni Mruk zajął się działalnością społeczną. Pełnił funkcję Przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej w Starym Bojanowie. Udzielał się w wielu komisjach społecznych, pomagał ludziom w wielu sprawach, a także udzielał ślubów cywilnych.

Odznaczenia

Medal Niepodległości – 1938 r.
Srebrny Krzyż Zasługi –1954 r.
Wielkopolski Krzyż Powstańczy – za czynny udział w walce z niemieckim zaborcą oraz hitlerowskim najeźdźcą – 1974 r.
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – za wybitne zasługi w walkach przeciwko zaborcom w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 r. oraz zasługi w pracy zawodowej i działalności społeczno-politycznej w Polsce Ludowej – 1974 r.

Znaczenie postaci

Antoni Mruk należał do ludzi odważnych, mężnych i walecznych. W pamięci mieszkańców Jerki zapisał się jako wielki organizator i gorący patriota, dla którego dobro Ojczyzny było najważniejsze.
Swój mundur Powstańca Wielkopolskiego ofiarował Szkole Podstawowej w Starym Bojanowie. Dopóki żył brał czynny udział w apelach organizowanych w rocznicę wybuchu powstania, gdyż szkoła ta nosi im. Powstańców Wielkopolskich.
Należy pamiętać o takich ludziach jak Antoni Mruk, którzy poświęcali swoje życie, abyśmy mogli żyć w wolnej i niepodległej Polsce. Musimy pamiętać o tych wszystkich bohaterach i przekazywać pamięć o nich potomnym.

Źródła

– Materiały przekazane przez panią Marię Kasprowiak – wnuczkę p. Antoniego Mruka oraz Joannę Kasprowiak – prawnuczkę p. Antoniego Mruka,
– Wiadomości z Internetu: m.in. strona Centrum Kultury w Śmiglu, powstancy-wielkopolscy.pl

Kalendarium:

  • 1894 ― Narodziny bohatera
  • 1914 ― powołanie do wojska w...
  • 1918 ― udział w Powstaniu Wi...
  • 1918 ― koniec służby wojskow...
  • 1919 ― udział w walkach prze...
  • 1920 ― ranny podczas walk
  • 1920 ― ślub ze Stanisławą Ma...
  • 1920 ― bezterminowo urlopowa...
  • 1938 ― Medal Niepodległości
  • 1954 ― Srebrny Krzyż Zasługi
  • 1974 ― Krzyż Kawalerski Orde...
  • 1974 ― Wielkopolski Krzyż Po...
  • 1978 ― Śmierć bohatera

Zobacz też:

  • > Jerka
  • > Osieczna
  • > Wolsztyn