Marian Baraniecki

Pochodzenie i rodzina.

Marian Baraniecki, syn Mieczysława i Heleny z Kosielskich, urodził się 24 maja 1866 roku w Michałpolu w powiecie latyczowskim na Podolu, w rodzinie ziemiańskiej. Miał młodszego brata Tomasza, który został notariuszem. Był bratankiem Adriana Baranieckiego, lekarza i społecznika.

M. Baraniecki był dwukrotnie żonaty. Pierwszą jego żoną była Maria Mazurowska. Z małżeństwa z Heleną Trzeciak miał córkę Helenę, urodzoną 15 stycznia 1902 roku w Baranówce.

Edukacja

Naukę rozpoczął w domu, a następnie uczęszczał do gimnazjum realnego w Warszawie. W latach 1884 -1887 studiował w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach.

Działalność

Pod zaborem rosyjskim

Po praktyce w posiadłości Korytna objął rodzinny majątek w Baranówce na Podolu. Ponadto dzierżawił trzy majątki ziemskie oraz zarządzał czterema innymi.

W 1902 roku założył wraz z grupą właścicieli ziemskich z Podola, spółkę nasienną (Podolska Produkcja Nasion „Siew”), która prowadziła selekcję i produkcję nasion. Siedziba spółki znajdowała się w Baranówce. Powstała tam również stacja doświadczalna i stacja meteorologiczna oraz laboratorium. Działalność spółki trwała 16 lat, aż do 1918 roku. Nasiona pochodzące ze spółki „Siew” były nagradzane na wystawach rolniczych dyplomami i medalami.

Aktywnie działał w organizacjach rolniczych – był współzałożycielem i członkiem zarządu Podolskiego Towarzystwa Rolniczego , sekretarzem a potem prezesem Syndykatu Rolniczego w Płoskirowie, założycielem Związku Syndykatów Rolniczych na Rusi. Z inicjatywy M. Baranieckiego powstała przy Podolskim Towarzystwie Rolniczym „sekcja ulepszania drobnych gospodarstw i spółdzielni włościańskich”

W 1909 r. zorganizował wystawę rolniczą w Płoskirowie, w której po raz pierwszy na szerszą skalę uczestniczyli właściciele gospodarstw chłopskich – zarówno jako wystawcy jak i zwiedzający.

Okres I wojny światowej

W czasie I wojny światowej był prezesem Domu Polskiego w Płoskirowie, komisarzem ludności polskiej na powiat latyczowski, członkiem Polskiego Komitetu Wykonawczego na Rusi. Działał w Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny (zorganizował m.in. wysyłanie mąki dla ludności Małopolski).

Po przejęciu władzy w Rosji przez bolszewików Baranówka została odebrana właścicielowi i zdewastowana.

W niepodległej Polsce

Pod koniec 1918 roku M. Baraniecki przyjechał do Warszawy, gdzie od razu włączył się w nurt życia społecznego. Był prezesem Związku Dublańczyków Agronomów. Jako wiceprezes Koła Polaków Ziem Ruskich zajmował się udzielaniem pomocy polskim uchodźcom z Kresów . W 1919 r. został naczelnikiem Wydziału Inspektoratu Polskiego Komitetu Pomocy Dzieciom na Rusi. W 1920 r. wrócił do Baranówki, którą po kilku miesiącach opuścił już na zawsze. Ponownie zamieszkał w Warszawie i do kwietnia 1921 r. pracował jako referent w Wydziale Pomocy Rolnej Ministerstwa Rolnictwa. W latach 1921-1923 był kierownikiem Rolniczego Zakładu Doświadczalnego w Kisielnicy pod Łomżą.

Dyrektor Zakładu Doświadczalnego i Ogniska Kultury Rolniczej w Kościelcu

W roku 1923 Centralne Towarzystwo Rolnicze powołało Mariana Baranieckiego na stanowisko kierownika Zakładu Doświadczalnego i dyrektora Ogniska Kultury Rolniczej w Kościelcu w powiecie kolskim, w majątku wydzierżawionym od Sejmiku Kolskiego. Ognisko i Zakład Doświadczalny tworzył Baraniecki od podstaw, gdyż wcześniej nie było tutaj żadnych instytucji służących rozwojowi kultury rolniczej. Początkowe lata działalności ośrodka były naznaczone wieloma trudnościami spowodowanymi znacznym zaniedbaniem przejętego przez Zakład gospodarstwa, pożarem budynków gospodarczych czy katastrofalną w skutkach powodzią.

Mimo to, dzięki energii i umiejętnościom organizacyjnym M, Baranieckiego, Zakład Doświadczalny i Ognisko Kultury Rolniczej mogły się rozwijać. Zostały wybudowane nowe budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pracowników, zakupiono szereg maszyn rolniczych, zdrenowano pola. Powstała stacja meteorologiczna, pracownie: chemiczna, botaniczna i selekcyjna.

W kierowanym przez siebie ośrodku Baraniecki razem ze swoimi współpracownikami zajmował się m.in.badaniem wartości odmian roślin uprawnych, pracował nad nowymi odmianami tych roślin, prowadził doświadczenia z zakresu drenowaniem pól i nawożenia upraw. Wyhodował odmianę owsa o nazwie „Kościelecki”.

M. Baraniecki na szeroką skalę zajmował się krzewieniem oświaty rolniczej. Był organizatorem kursów rolniczych, konkursów przysposobienia rolniczego dla młodzieży, nadzorował pracę Inspektoratu Organizacji Drobnych Gospodarstw. Wygłaszał referaty na zebraniach Okręgowych Towarzystw Rolniczych, występował jako prelegent na zebraniach kółek rolniczych. Działalność prowadzonego przez Baranieckiego ośrodka cieszyła się dużym zainteresowaniem rolników. W latach 1923 – 1933 pole doświadczalne Zakładu i Ognisko zwiedziło 16100 osób.

W 1928 roku z inicjatywy Mariana Baranieckiego powstała w Kościelcu spółdzielnia mleczarska, która skupiała głównie właścicieli gospodarstw chłopskich.

1 stycznia 1934 roku Baraniecki zrzekł się kierownictwa Zakładu (jego następcą został Stanisław Jarzębowski), nadal jednak prowadził Ognisko Kultury Rolniczej.

Zmarł 28 stycznia 1937 roku. Zgodnie z własnym życzeniem został pochowany na cmentarzu w Kościelcu.

Publikacje

Marian Baraniecki był autorem wielu artykułów z zakresu doświadczalnictwa rolniczego oraz innych zagadnień związanych z rolnictwem zamieszczanych głównie na łamach „Gazety Rolniczej” i „Doświadczalnictwa Rolniczego”. W 1925 roku opublikował pracę w języku francuskim „Kościelec : foyer de culture agricole et Station Expérimentale de la Société Centrale d’Agriculture”, a w 1931 broszurę „Organizacja drobnych gospodarstw w powiecie kolskim powadzona z ramienia Ministerstwa Reform Rolnych przez Ognisko Kultury Rolniczej w Kościelcu w latach 1928-1930” napisaną wspólnie z K. Duriaszem. Autorstwa Baranieckiego są też liczne opracowania dotyczące działalności Ogniska Kultury Rolniczej i wyników doświadczeń przeprowadzanych w Zakładzie Doświadczalnym w Kościelcu.

Nagrody i odznaczenia.

W 1929 r. otrzymał dyplom uznania na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, zaś kierowany przez niego ośrodek został nagrodzony złotym medalem.

30 listopada 1930 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta.

W 1932 r. otrzymał srebrną odznakę honorową za współpracę z Głównym Urzędem Statystycznym.

Zainteresowania

Marian Baraniecki był zapalonym fotografem, zbierał również fotografie rodzinne i kolekcjonował pocztówki. Jego pasją było też myślistwo.

Znaczenie postaci

Marian Baraniecki jako właściciel Baranówki i zarządca majątków ziemskich na Podolu, a później jako dyrektor ośrodka w Kościelcu był propagatorem nowoczesnych metod prowadzenia gospodarstw rolnych. Doskonale potrafił stosować posiadaną wiedzę do realnych warunków gospodarowania. Działając w licznych organizacjach rolniczych, współpracował zarówno z właścicielami majątków ziemskich jak i chłopami. Prowadzone przez Baranieckiego Ognisko Kultury Rolniczej i Zakład Doświadczalny były jednymi z najlepiej zorganizowanych placówek tego typu w Polsce.

27 września 2011 roku Rada Gminy Kościelec, na wniosek p. S. Ziarniaka, przyjęła uchwałę dotyczącą nazwania imieniem Mariana Baranieckiego jednej z ulic w Kościelcu.

Bibliografia

Ignotus „Ś.p. Marian Baraniecki”, Gazeta Rolnicza nr 13, 26 marca 1937 r.

Marian Kiniorski „Zasłużony kresowiec”, Gazeta Rolnicza nr 52, 28 grudnia 1934 r.

Marian Baraniecki „Stacja Doświadczalna i Ognisko Kultury Rolniczej w Kościelcu”, Kościelec 1930 r.

Janusz Socha „Koryfeusze polskiego doświadczalnictwa rolniczego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000 r.

Józef Stanisław Mujta „Kościelec ośrodkiem kultury i oświaty rolniczej. 1920 -1939”, Kościelec 1997 r.

„Wiadomości Ziemiańskie”, nr 25, 2006 r.

Marian Baraniecki, „Kościelec. Ognisko Kultury Rolniczej i Zakład Doświadczalny Centralnego Towarzystwa Rolniczego”, Gazeta Rolnicza nr 25 – 26, 19 czerwca 1925 r.

Gazeta Rolnicza nr 35, 22 sierpnia 1926 r.

„Kościelczanka”, nr 2, 1928 r.

Polskie doświadczalnictwo rolnicze na P. W. K. (Powszechnej Wystawie Krajowej) w Poznaniu R. 1929; Expérimentation agricole polonaise à l’Exposition Universelle Nationale de Poznań 1929

Gazeta Lwowska, 1902, nr 230

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI, s.312 – 313

Księga pamiątkowa powiatu kolskiego w rocznicę dziesięciolecia niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1928 pod redakcją Zygmunta Kotkowskiego

„Organizacja drobnych gospodarstw w powiecie kolskim powadzona z ramienia Ministerstwa Reform Rolnych przez Ognisko Kultury Rolniczej w Kościelcu w latach 1928-1930”

Platforma edukacyjna