Pochodzenie

Stanisław Kulawiak urodził się w 23.07.1954 r. w Ostrzeszowie. Jest starszym z dwójki dzieci Teresy (Grzesiak) i Kazimierza Kulawiaka. Siostra Genowefa urodziła się 1959 roku. Rodzice prowadzili duże gospodarstwo we wsi Bobrowniki. Będąc dzieckiem Stasiu pomagał rodzicom w pracach na ok. 7 hektarowym gospodarstwie.

Edukacja

Uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Bobrownikach. Po jej ukończeniu rozpoczął naukę w Liceum Ogólnokształcącym, w oddalonym o około 20 kilometrów Ostrzeszowie. W roku 1973 zdał maturę, następnie zdała egzamin wstępny na Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki Akademii Górniczo – Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Z powodu aktywnej działalności fotograficznej nie mógł kontynuować regularnych studiów, dlatego od trzeciego roku studiował w trybie indywidualnym. Przerwał studia w 1979 roku bez obrony pracy magisterskiej.

Rodzina

Stanisław Kulawiak w roku 1977 żeni się z Zofią Piaskowską. Jest ojcem trzech córek, które zawodowo związane są ze sztuką lub dziennikarstwem. Najstarsza Agnieszka – absolwentka filozofii i socjologii na Uniwersytecie im. M. Kopernika w Toruniu jest dziennikarką, Magdalena jest fotografem, ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Poznaniu. Najmłodsza Zuzanna zajmuje się wizażem i stylizacją, ukończyła Wydział Pedagogiczno – Artystyczny UAM w Kaliszu. Córki często współpracują z ojcem podczas realizacji projektów artystycznych.

Fotografia

W Krakowie

Stanisław Kulawiak przygodę z fotografią zaczął po rozpoczęciu studiów na krakowskiej AGH. Mimo, że już w liceum jego koledzy fotografowali, Kulawiaka nie było stać na drogi sprzęt fotograficzny. Jeszcze bez kontaktu z aparatem, podczas praktyki robotniczej w Zakładach Azotowych w Puławach przeczytał pożyczoną od kolegi książkę Zbigniewa Pękosławskiego „Fotografia w praktyce amatorskiej”. Lektura ta była iskrą, która rozpaliła pasję fotograficzną.

Po rozpoczęciu studiów znalazł drogę do fotografii poprzez „Studencką Agencje Fotograficzną”. Studenci należący do SAF dokumentowali życie swojej uczelni oraz Krakowa. Po dwóch latach kilku fotografów agencji rozpoczęło działalność jako „Grupa Twórcza SEM” (Sobie, Ewentualnie Muzom lub Siła Elektromotoryczna). Stanisław Kulawiak oraz inni członkowie „Grupy Artystycznej SEM” prowadzili bardzo aktywną działalność reporterską i artystyczną. Jednocześnie zdobywali wiedzę z historii sztuki oraz kulturoznawstwa. Założyli „Jaszczurową Galerię Fotografii” w klubie studenckim „Pod Jaszczurami”. Współpracowali z czasopismem „Magazyn Studencki”, jeździli do Warszawy na praktyki dziennikarskie w „itd”, „Razem” oraz krakowskimi i warszawskimi dziennikami. Swoje fotografie wysyłali na wiele konkursów, brali udział w plenerach fotograficznych i sympozjach. W roku 1977 Kulawiak z kolegami zorganizował cykliczny plener fotograficzny w Bystrzycy Kłodzkiej, który był bardzo popularny wśród fotografów z całej Polski. W tym samym roku artysta otrzymał nagrodę podczas „Gorzowskich Konfrontacjach Fotograficznych”, uczestniczył w realizacji sześciu projektów „Grupy Twórczej SEM”: „Akcja Próbna 1”, „Akcja Stołówka”, „Kolejka”, „Akcja Ślady”, i „Moje miasto Kraków”, który został zaprezentowany w Poznaniu na „Festiwalu Kultury Studenckiej” w roku 1978. Za działalność fotograficzną grupa otrzymała od władz miasta nagrodę „Lajkonika Krakowskiego”. Grupa SEM zamknęła swoją działalność w 1979 roku wystawą „W pejzażu historii” pokazaną w galerii „Foto Medium Art.” we Wrocławiu.

Stanisław Kulawiak w roku 1980 został przyjęty do Związku Polskich Artystów Fotografików, przedstawiając komisji kwalifikacyjnej cykl fotografii dokumentalnych o swoich rodzicach. Prace te zostały jeszcze przed egzaminem pokazane w tygodniku „itd” pod tytułem „Rodzice”. Legitymacja ZPAF w tamtych czasach dawała status zawodowego fotografa i otwierała przed fotografem nowe możliwości.
W sierpniu 1981 roku w Galerii ZPAF w Krakowie Kulawiak zorganizował wystawę fotografii dokumentującej fenomen „Solidarności” pt. „Od sierpnia do sierpnia”. Na wystawie prezentowane były prace najlepszych polskich fotoreporterów. Po ogłoszeniu stanu wojennego ewakuował z krakowskiej ciemni prywatne archiwum fotograficzne oraz zbiory grupy SEM.

W Ostrzeszowie

W roku 1982 przeprowadził się na stałe do Ostrzeszowa. W tym czasie pracował jako stolarz, dokańczał samodzielnie swój nowy dom. Już jako zawodowy fotoreporter, pracował dla wielu czasopism w charakterze „wolnego strzelca”, organizował wiele wystaw. W latach 1983–1989 współpracował z Teatrem im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu.

W roku 1988 r. dla „Tygodnika Powszechnego” przygotował reportaż z Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka, która odbyła w kościele Mistrzejowice pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Nowej Hucie, której organizatorem była zdelegalizowana „Solidarność”. Artysta planował wyjazd do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał zamiar zaprezentować fotografie z konferencji amerykańskim dziennikarzom. W roku 1989 poleciał do Ameryki zabierając cały materiał, który niestety zaginął podczas przelotu. Odnalazł się po latach w zbiorach Instytutu Pamięci Narodowej. Zamieszkał w Bridgeport, niedaleko od Nowego Jorku. Podczas pobytu w USA spotykał się z kolegami, którzy wyemigrowali przed laty, oglądał wystawy fotograficzne, pracował i fotografował. Po półrocznym pobycie, wrócił do Polski. W 1990 roku zaprezentował zdjęcia z tej podróży podczas wystawy „21 fotografii z USA” w Domku Romańskim we Wrocławiu.
Po nieudanych próbach założenia własnej firmy reklamowej we Wrocławiu w 1993 roku, wyjechał do Niemiec. Pracował jako kierowca, dekorator, fotograf mody… Mimo pracy zarobkowej ciągle realizował swoje projekty fotograficzne, w roku 1995 pokazał prace z cyklu „30 x Kalisz” w Belgii i Niemczech. Wystawiał także na wielu wystawach w Polsce.
W roku 2009 zaprezentował w Starej Galerii ZPAF w Warszawie autorski projekt „Na peryferiach PRL, fotografie z lat 1974-1989”. Część pokazanych na tej wystawie zdjęć pokazał w 1989 roku na „Międzynarodowym Biennale Sztuki” w Saõ Paulo w 1989 roku oraz w ramach ekspozycji „Okolice Autentyzmu” w Polsce i w Niemczech. Całość poszerzona o prace Grupy Twórczej SEM zostanie zaprezentowana w 2015 roku w Polish Museum of America w Chicago pod nazwą „Na marginesie… Polska 1974–1990”.

Działalność wydawnicza

Pobyt zarobkowy w Niemczech pozwolił Stanisławowi Kulawiakowi na zainwestowanie we własna firmę wydawniczą. W 1999 roku Stanisław Kulawiak wraz z żoną Zofią założył w Ostrzeszowie „Oficynę Wydawniczą KULAWIAK”. Wydawnictwo zajmuje się organizowaniem wystaw, wydawaniem folderów, albumów, książek. W roku 2014 wydawnictwo oraz „Stowarzyszenie Regionalny Ośrodek Dokumentacji WIEŻA 1916”, po 9 latach przerwy reaktywowali „Ostrzeszowską Kronikę Regionalną”. Periodyk ukazywał się w latach 2001 – 2005 opisując historię oraz teraźniejszość całego regionu. Od 2013 roku równolegle prowadzi własne wydawnictwo i „Archiwum Cyfrowe PUSTKOWIE”. W latach 2000-2014 opublikował wiele książek i albumów o tematyce krajoznawczej i artystycznej.

Działalność społeczna

Z inicjatywy Stanisława Kulawiaka oraz innych fotografów w roku 2010 powstało w Ostrzeszowie „Stowarzyszenie Regionalny Ośrodek Dokumentacji WIEŻA 1916”, które w ramach swej działalności opiekuje się wieżą ciśnień – ostrzeszowskim zabytkiem z początku XX wieku. Stowarzyszenie opracowało koncepcję wykorzystania wieży do celów edukacyjnych w dziedzinie sztuk wizualnych (szczególnie fotografii), a także muzyki. Ma tam powstać galeria prezentująca dokonania artystów z Polski i Europy, sala audiowizualna oraz pracownia fotografii klasycznej. Na ostatniej kondygnacji zaplanowana jest camera obscura, z której obraz panoramy miasta padać będzie na półprzezroczysty ekran. Jest to projekt unikalny na skalę Europy. „Stowarzyszenie Regionalny Ośrodek Dokumentacji WIEŻA 1916” w 2014 roku było głównym producentem filmu dokumentalnego „Stanisław Czernik. Pisarz autentyczny” w reżyserii Andrzeja Mosia. Film prezentuje biografię twórcy autentyzmu, miejsca i ludzi, z którymi był związany.
Stanisław Kulawiak jest także wiceprezesem ds. artystycznych Okręgu Dolnośląskiego Związku Polskich Artystów Fotografików. Jest zapraszany do jury wielu konkursów fotograficznych.
Od lat współpracuje ze szkołami oraz ośrodkami kultury i muzeami. Między innymi w roku 2013 prowadził warsztaty fotograficzne dla uczniów Gimnazjum im. Zjednoczonej Europy w Grabowie nad Prosną. Wieloletnia współpraca z Centrum Kultury w Grabowie nad Prosną doprowadziła do powstania w 2014 roku unikalnej Wirtualnej Izby Pamięci. W trakcie warsztatów fotograficznych młodzież sfotografowała eksponaty pod okiem Stanisława Kulawiaka. Wirtualna Izba Pamięci jest internetowym odpowiednikiem materialnych zbiorów miejskiej Izby Pamięci.
W roku 2014 Stanisław i Zofia Kulawiakowie otrzymali prestiżową Nagrodę im. Witolda Hulewicza za działalność w dziedzinie kultury w regionie ostrzeszowskim. Nagroda od dziewiętnastu lat przyznawana jest w kilku kategoriach (poezja, proza, sztuki piękne, upowszechnianie kultury, działalność medialna i wydawnicza) przez Zarząd Warszawski Związku Literatów Polskich. W skład Kapituły Nagrody wchodzą wybitni twórcy, naukowcy i intelektualiści.

Wystawy:

Wystawy z Grupą SEM:

Akcja Próbna 1 – Kraków, AGH, 1976
Akcja Stołówka – Kraków, 1977
Akcja Ślady – Szczawnica, 1977
Akcja Próba 2 – Wrocław, 1978; Tarnobrzeg, 1978
Moje miasto Kraków – Poznań, 1978; Kraków, 1978
W pejzażu historii – Wrocław, Galeria Foto-Medium-Art, 1979

Wystawy indywidualne:

Wystawa fotografii – Ostrzeszów, 1978
Pejzaże prawie symetryczne – Nowa Huta, 1979; Wrocław, 1987
Rodzice – Kraków, Jaszczurowa Galeria Fotografii, 1980
Portrety okazjonalne – Przemyśl, 1980
Wystawa fotografii z lat 1975–1981 – Kraków, Galeria ZPAF, 1981
Portrety – Kraków, Galeria Foto-Video, 1984
Zwis czy nawis – Ostrzeszów, Galeria „Na Zameczku”, 1984
Trzeba stworzyć dramat – Kalisz, Teatr im. W. Bogusławskiego, 1985
Okolice autentyzmu – Ostrzeszów, 1987
Wizerunki Jana Pawła II na medalach z kolekcji ks. Jana Stachowiaka – Hamburg, Parafia Polska, 1989
Międzynarodowa Konferencja Praw Człowieka – Kraków, Nowa Huta, 1988
21 fotografii z USA – Wrocław, 1990
Trzy fotografie – Ostrów Wlkp., BWA, 1992
30 × Kalisz – Tongeren, 1995; Hamm, 1995
Portrety jazzowe – Kalisz, 1999
Die Gegend des Autentismus – Berlin, 2001; Stuhr, 2003
Frazy jazzowe – Kalisz, 2003
Fast symmetrische Landschaften – Stuhr, 2004
Pejzaże asymetryczne – Warszawa, Mała Galeria ZPAF, 2005
Kody asymetryczne – Kalisz, BWA, 2006; Gorzów Wlkp., Galeria Sztuki Najnowszej, 2009
Na peryferiach PRL – Warszawa, Stara Galeria ZPAF, 2009; Kalisz, Galeria Wieża, 2009; Wrocław, Galeria Wydawnictwo, 2011; Krotoszyn, Galeria Reflektarz, 2012; Gorzów Wlkp., Galeria Sztuki Najnowszej, 2009; Ostrzeszów, Muzeum Klasztoru Nazaretanek, 2013; Wrocław, OD ZPAF Galeria Za Szafą, 2013
Na peryferiach PRL – Warszawa, Stara Galeria ZPAF, 2009; Kalisz, Galeria Wieża, 2009; Wrocław, Galeria Wydawnictwo, 2011; Krotoszyn, Reflektarz, 2012; Warszawa, Galeria Leica – spotkanie autorskie, 2013
Artysta aktualnie przygotowuje wystawę „Na marginesie… Polska 1974–1990” Fotografie Stanisława Kulawiaka oraz Grupy SEM pokazane zostaną w maju i czerwcu 2015 r. w Polish Museum of America w Chicago.

Ważniejsze wystawy zbiorowe:

Od sierpnia do sierpnia – Kraków, Galeria ZPAF,1981
Polska współczesna fotografia artystyczna – Warszawa, „Zachęta Narodowa Galeria Sztuki”, 1985
Fotografia polska – poszukiwania 1956–1985 – Praga, 1986
Międzynarodowe Biennale Sztuki – Saõ Paulo, 1989
De Pologne; dans et par la photo – Castres, 1990
Nowe przestrzenie fotografii „Pomiędzy” – Wrocław, 1991
Okolice autentyzmu – Wrocław, Galeria Design, 1998
Gdzie jesteśmy – Warszawa, Stara Galeria ZPAF, 2005
Ziemia po kielecku – Kielce, 2012
I Regionalna Wystawa Fotografów – Ostrzeszów, Muzeum Regionalne, 2012; Stuhr, Ratusz, 2014
Idea – Materia – Wrocław, Galeria OKiS, 2014; Warszawa, Stara Galeria ZPAF, 2014
Droga – Warszawa, Stara Galeria ZPAF, 2014
Metafory realności – wystawa Okręgu Dolnośląskiego ZPAF – Wrocław, Galeria OKiS, 2015
Czterech obiektywnych, wystawa jurorów – Kalisz, Galeria Wieża Ciśnień, Wrocław, 2015

Znaczenie postaci

Stanisław Kulawiak jest fotografem dokumentalistą miejsc i czasu. Powołuje się na związek z autentyzmem, a szczególnie z ostrzeszowskim poetą – Stanisławem Czernikiem. Jego widzenie świata jest niezwykle szczere i bezpośrednie, często łamiące konwencje. Cały dorobek artysty jest jednym wielkim dokumentem świata. Jego działalność związana jest z dawaniem świadectwa historii ziemi ostrzeszowskiej i ludzi tu żyjących. Często fotografuje lokalne wydarzenia, a mieszkańcy mogą te zdjęcia oglądać na wystawach. Wystawy te umożliwiają im obcowanie ze sztuką najwyższej jakości. Mógłby pozostać tylko przy fotografowaniu, lecz angażuje się w działalność w sferze lokalnej kultury i historii. Dowodem jest założenie Stowarzyszenia „Regionalny Ośrodek Dokumentacji WIEŻA 1916”, które stara się o zamianę miejskiej wieży ciśnień w przybytek sztuki. Organizuje konkursy fotograficzne, w których uczestniczą doświadczeni oraz początkujący fotografowie. Spotyka się z adeptami sztuki fotograficznej w celu przekazania swojej wiedzy. Organizuje wiele wystaw fotograficznych w Muzeum Regionalnym w Ostrzeszowie oraz innych miejscach wystawienniczych. Integruje środowisko artystyczne powiatu ostrzeszowskiego, poprzez spotkania twórcze Stowarzyszenia „ROD Wieża 1916”.

Źródła

Wywiad ze Stanisławem Kulawiakiem
Archiwum własne i dokumenty prywatne Stanisława Kulawiaka
Katalogi wystaw Stanisława Kulawiaka
Publikacje Oficyny Wydawniczej Kulawiak
Archiwum własne Grzegorza Kosmali
Zbiory Centrum Kultury w Grabowie nad Prosną
Publikacje Stowarzyszenia Regionalny Ośrodek Dokumentacji Wieża 1916
http://www.wieza1916.pl/