Zenon Jurgoński

Pochodzenie

Zenon Jurgoński urodził się 6 grudnia 1918 roku w Strzyżewie Kościelnym. Miał cztery siostry: Annę, Janinę, Czesławę i Celinę oraz brata Romualda. Ojciec Zenona, Wacław, pochodził z Gorzyc (okolice Żnina), a matka Koleta z domu Pomorska ze Strzyżewa Kościelnego koło Gniezna. Ślub wzięli w 1914 roku. W tym samym roku ojciec Zenona jako żołnierz pruski brał udział w I wojnie światowej. Był ciężko ranny.Trafił na front francuski. Po wielu perypetiach wrócił do domu, żeby niedługo potem wziąć udział w powstaniu wielkopolskim. W czasie II wojny światowej od 1940 do 1945 roku był więziony w obozie koncentracyjnym Dachau.

Zenon Jurgoński jako ośmioletni chłopiec przeprowadził się z rodzicami i rodzeństwem do Ławek, gdzie jego ojciec kupił gospodarstwo rolne. Było to możliwe, ponieważ ojcu za męstwo w powstaniu rozłożono należność do zapłaty na dogodne raty. Zamieszkali w domu, w którym urodził się i spędził dzieciństwo Hipolit Cegielski – wielkopolski przemysłowiec, założyciel fabryki narzędzi i maszyn rolniczych w Poznaniu. Być może zbiegiem okoliczności był fakt, że przyjaciel ojca, chrzestny Zenona, nazywał się również Cegielski. W czasie II wojny światowej rodzina Zenona Jurgońskiego została dwukrotnie przesiedlona z Ławek do Lubinia, a później do Kozłowa. Po zakończeniu wojny wróciła do Ławek.

Edukacja

Zenon Jurgoński w 1932 roku ukończył oddział czwarty Jednoklasowej Publicznej Szkoły Powszechnej w Ławkach.

W sezonie zimowym 1934/35 uczęszczał na kursy zimowe dla uczniów ogrodniczych zorganizowane przez Wielkopolskie Towarzystwo Ogrodnicze – Koło Inowrocław.

W latach 1935-38 jako uczeń doskonalił się w ogrodnictwie zamkowym m.in. w hodowli warzyw, kulturze roślin doniczkowych, pielęgnowaniu parku, hodowli drzew owocowych i ich cięciu w majątku ziemskim zarządzanym przez Franciszka Łuszczewskiego w Kobylnikach.

W latach 1936-37 uczęszczał również na wykłady na kursie dokształcającym dla uczniów ogrodniczych, zorganizowanych przez Wielkopolskie Towarzystwo Ogrodnicze – Koło Inowrocław.

W 1939 roku odbywał praktykę w Zakładzie Ogrodniczym w Kobylnikach i 6 lutego zdał egzamin uprawniający do objęcia posady pomocnika ogrodniczego.

W 1949 roku ukończył naukę w zakresie dwuletniej szkoły średniej w Publicznej Średniej Szkole Rolniczej w Niewolnie.

Rodzina

W 1945 roku Zenon Jurgoński zawarł związek małżeński z Moniką Sobecką. 13 listopada odbył się ślub cywilny, a 17 listopada ślub kościelny w kościele pod wezwaniem św. Doroty w Dusznie. Przed ślubem ich drogi wielokrotnie się krzyżowały. Po przesiedleniu rodziny Zenona w czasie okupacji i przejęciu gospodarstwa w Ławkach przez Niemca, Monika Sobecka pracowała w nim przymusowo przez trzy lata. W czasie odwrotu wojsk niemieckich przed nadchodzącą ofensywą radziecką obydwoje brali udział w kopaniu rowów i pracach przy budowie umocnień. Ostatecznie poznali się w domu Moniki, gdy Zenon przyszedł odwiedzić jej braci. Wypowiedział wtedy zdanie, które długo pamiętali: „Ta mała będzie moja, chyba rośnie dla mnie”. Wspólnie przeżyte lata to czas wychowania czterech córek: Doroty, Marii, Kolety, Cecylii oraz syna Wojciecha. Doczekali się piętnastu wnuków i jednego prawnuka.

20 listopada 2004 roku Monika i Zenon Jurgońscy świętowali swoje Złote Gody. Na spotkanie jubileuszowe przybyli liczni krewni, przyjaciele oraz Burmistrz Miasta i Gminy Trzemeszno – Marek Gotowała, który wręczył jubilatom medale za długoletnie pożycie małżeńskie.

Działalność społeczna

Zenon Jurgoński zainteresował się życiem i działalnością Hipolita Cegielskiego. Uznał, że skoro mieszka w domu rodzinnym Hipolita Cegielskiego, to powinien w sposób szczególny zadbać o zachowanie dobrej pamięci o tym wielkim Polaku.Już od czasów najdawniejszych starał się kultywować tradycję po Hipolicie Cegielskim, by choć w skromny sposób uczcić fakt narodzin założyciela fabryki narzędzi i maszyn rolniczych w Ławkach. W 1948 roku w setną rocznicę Wiosny Ludów zwrócił się po raz pierwszy z prośbą do Rady Zakładowej Poznańskich Zakładów Cegielskiego (noszących wtedy imię Józefa Stalina) o pomoc w postawieniu pomnika ku czci wielkiego patrioty Hipolita Cegielskiego. Wówczas otrzymał odmowną odpowiedź. Nie poddał się i od 1966 roku nadal próbował nawiązać kontakt z Zakładami HCP. Niestety zakład nadal nie był zainteresowany uświetnieniem miejsca po Hipolicie Cegielskim. Marzenie Zenona Jurgońskiego spełniło się dopiero w 1981 roku. 6 listopada na terenie posesji państwa Jurgońskich w Ławkach, dzięki staraniom Zenona i jego żony, odsłonięto Tablicę Pamiątkową Hipolita Cegielskiego, według projektu prof. Józefa Petruka. Fundatorami i wykonawcą były Zakłady Przemysłu Metalowego im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Na tablicy widnieje napis: „W tym domu dnia 6 stycznia 1813 roku przyszedł na świat w rodzinie zarządcy majątku Hipolit Cegielski – pedagog, publicysta-społecznik, późniejszy doktor filozofii, twórca polskiego przemysłu w zaborze pruskim, założyciel największych Zakładów Metalowych Poznania i Wielkopolski.” Każdego roku 13 sierpnia w imieniny Hipolita Cegielskiego przyjeżdżają do Ławek delegacje ,,cegielszczaków” (przedstawicieli zakładów Hipolita Cegielskiego). Składają wiązanki kwiatów, wspominają dawne czasy, słuchają opowieści gospodarza Zenona Jurgońskiego, a po jego śmierci – syna Wojciecha.Dzięki pomnikowi miejsce to zostało włączone do Szlaku Piastowskiego i jest odwiedzane przez turystów Zenon Jurgoński swoją wiedzę o Hipolicie Cegielskim, a także o historii wsi Ławki, zdobywał nie tylko podczas rozmów z ludźmi, którzy przyjeżdżali do miejsca urodzenia tego wielkiego Polaka, ale także dzięki przyjaźni z księdzem Władysławem Zientarskim. To właśnie on będąc dyrektorem Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie udostępniał mu różne historyczne źródła, wypożyczał książki. Zenon Jurgoński był pomysłodawcą nadania imienia Hipolita Cegielskiego Zespołowi Szkół Rolniczych w Trzemesznie. Był honorowym gościem tej niecodziennej uroczystości, która odbyła się 29 września 1982 roku. Jak zapisano w kronice szkolnej: „w ciepłych słowach przemawiał do zebranej młodzieży Zenon Jurgoński z Ławek...” Od 1982 roku Zenon Jurgoński spotykał się z uczniami klas pierwszych Zasadniczej Szkoły Zawodowej, którzy odwiedzali Ławki – miejsce urodzenia patrona swojej szkoły. Opowiadał im z wielkim zaangażowaniem o latach dzieciństwa i młodości Hipolita Cegielskiego na ziemi trzemeszeńskiej. Spotykał się również z przedstawicielami szkół noszących imię Hipolita Cegielskiego w Polsce, którzy uczestniczyli w Międzyszkolnym Konkursie Wiedzy o Hipolicie Cegielskim organizowanym przez Zasadniczą Szkołę Zawodową w Trzemesznie. Wielkim zainteresowaniem w latach 80-tych i 90-tych cieszyły się spotkania z Zenonem Jurgońskim w Zasadniczej Szkole Zawodowej im. Hipolita Cegielskiego w Trzemesznie, który barwnie i ciekawie opowiadał młodzieży o ich patronie. Brał udział w uroczystościach tej szkoły: 1 października 1988 roku z okazji 40-lecia jej istnienia; w październiku 2002 roku – z okazji 20-lecia nadania jej imienia Hipolita Cegielskiego.

Odznaczenia

W 1999 roku Zenon Jurgoński otrzymał statuetkę „WOJTKI 99” – po raz pierwszy przyznawaną ludziom skromnym, o wielkich sercach i społecznikowskiej pasji przez redakcję „Przemian na Szlaku Piastowskim”, Radio Gniezno oraz czytelników i słuchaczy. Statuetki ” WOJTKI” to czarne, wykute z żelaza róże. Zrodziły się w kuźni artysty-kowala Wojciecha Kaczmarka w Gnieźnie. „Statuetki „Wojtków ” nie mają trafić do rąk osobistości z pierwszych stron gazet”. Są formą „wyróżnienia ludzi nie szukających poklasku, zaangażowanych w działania na rzecz innych „- tak uzasadniano wręczanie nagród. „To bardzo dobry pomysł, aby wyróżniać nietuzinkowych ludzi, skromnych, o wielkich sercach i społecznikowskiej pasji”-powiedziała podczas wręczania „Wojtków 99” Cyryla Staszewska, honorowy gość I Regionalnego Pikniku „Wojtki 99”.

27 sierpnia 2006 roku podczas gminnych dożynek w Ławkach Prezydent Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego, Marian Król, wręczył po śmierci Zenona Jurgońskiego jego żonie pamiątkową statuetkę „Hipolita”. Jego syn, Wojciech, który przejął pasję ojca, otrzymał medal młodego pozytywisty. -„To dla Ciebie, Tato „- takimi słowami Wojciech Jurgoński dedykował wręczony medal zmarłemu ojcu Zenonowi,

Śmierć

2 kwietnia 2005 roku zmarł Zenon Jurgoński. W uroczystościach pogrzebowych 6 kwietnia w Kruchowie żegnali go mieszkańcy Ławek i okolic oraz liczne delegacje.

Kontynuacja działalności Zenona Jurgońskiego

Po śmierci Zenona Jurgońskiego pasję ojca przejął jego syn Wojciech, który opiekuje się pomnikami upamiętniającymi pamięć Hipolita Cegielskiego. 6 stycznia 2013 r. przypadła dwusetna rocznica urodzin Cegielskiego. Sejmik Województwa Wielkopolskiego i Rada Miejska w Trzemesznie ogłosiły rok 2013 rokiem Hipolita Cegielskiego. Rada Miejska nadała medale ,, Za zasługi dla Miasta i Gminy Trzemeszno „. Jeden z nich otrzymała rodzina p. Jurgońskich. W uzasadnieniu uchwały napisano m. in.: ,,Po śmierci Zenona Jurgońskiego pasję ojca przejął jego syn Wojciech, który wielokrotnie podkreślał, że jest nieformalnym spadkobiercą spuścizny po Hipolicie Cegielskim…. ”.

Znaczenie postaci

Mieszkający w Ławkach pod Trzemesznem Zenon Jurgoński dał się poznać jako Polak, dla którego pojęcie patriotyzmu miało zawsze jasne i konkretne znaczenie. Przez wiele lat konsekwentnie walczył o realizację idei Hipolita Cegielskiego i o utrwalenie pamięci o jego zasługach dla Polski. Był społecznym kustoszem muzeum utworzonego w domu rodzinnym Hipolita Cegielskiego i opiekunem upamiętniających go pomników. Podczas wielu spotkań z młodzieżą starał się zawsze przybliżać odbiorcom idee Hipolita Cegielskiego i znaczenie patriotyzmu.

Źródła:

– Wywiad z synem Zenona Jurgońskiego- Wojciechem Jurgońskim

– Wywiad z p. Ewą Cegiel-Waszak- nauczycielem bibliotekarzem Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Hipolita Cegielskiego w Trzemesznie

– Wywiad z Edmundem Szlachetą -dyrektorem Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Hipolita Cegielskiego w Trzemesznie w latach 1972-1997

– Biuletyn okolicznościowy Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Hipolita Cegielskiego w Trzemesznie. Trzemeszno, sierpień 2013 rok

– Biuletyn informacyjny Gminy Trzemeszno ” KOSYNIER”, listopad 2013 rok

– Gazeta ” Przemiany na Szlaku Piastowskim”, 1999 rok

– Gazeta ” Pałuki i Ziemia Mogileńska- wydania z wielu lat

– Pamiątki i zdjęcia rodzinne

Platforma edukacyjna