Pochodzenie
Jan Luttelman był potomkiem szkockich emigrantów osiadłych w XVII wieku w Polsce. Urodził się 26 maja 1891 roku w Bieganowie. Jego ojcem był Teofil Luttelman, administrator majątku ziemskiego, matką Zofia z Podgórskich.
Edukacja
Uczęszczał do gimnazjum w Krotoszynie, które ukończył w 1911 roku. Następnie podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu we Wrocławiu. Ukończył je w kwietniu 1919 roku, uzyskując doktorat z zakresu chirurgii.
Praca zawodowa
W 1919 roku Jan Luttelman jako lekarz-oficer rezerwy byłej armii pruskiej brał udział w walkach powstańczych z niemieckim Grenzschutzem pod Lesznem. Rok później w wojnie polsko-bolszewickiej w charakterze lekarza pułkowego w stopniu majora uczestniczył w zdobywaniu Kijowa.
Po zawarciu związku małżeńskiego z Antoniną Lengfeld w 1921 roku dr Jan Luttelman zamieszkał w Piaskach. Tutaj 13 stycznia 1923 roku przyszedł na świat jego syn Jan. Doktor został zatrudniony na stanowisku ordynatora i dyrektora Szpitala O.O. Bonifratrów w Marysinie. W czasie jego pracy w tej placówce, szpital zyskał sławę i uznanie głównie w dziedzinie pulmonologii. Dr Luttelman był na terenie Wielkopolski prekursorem terakochirurgii dziedziny medycyny, która w tamtych czasach dopiero raczkowała.
Okres okupacji
We wrześniu 1939 roku dr Luttelman był dowódcą Kompanii Sanitarnej 25. Kaliskiej Dywizji Piechoty Wielkopolskiej. Po klęsce wrześniowej wrócił do Marysina na stanowisko ordynatora. Podczas okupacji udzielał schronienia oraz pomagał rannym polskim żołnierzom, uciekinierom z więzień i obozów oraz innym osobom, które były prześladowane przez Niemców. Często narażał przy tym własne życie. Nocami w specjalnie przygotowanej „sali operacyjnej” w piwnicy szpitala wykonywał operacje. Operował również w swoim mieszkaniu. Dzięki jego staraniom wielu ludzi poszukiwanych przez Niemców uratowało się, poprzez umieszczanie ich w szpitalu jako chorych. W ten sposób dr Luttelman ocalił, przed rozstrzelaniem podczas egzekucji na gostyńskim rynku 21 października 1939 roku, majora rezerwy WP Marcina Talarczaka z Piasków, który był poszukiwany przez gestapo od pierwszych dni okupacji. Doktor współpracował z miejscową grupą konspiracyjną „Kania-Obra”, udzielając jej pomocy materialnej, informacyjnej i lekarskiej. Służył pomocą medyczną rodzinom polskim przygotowywanym w punkcie zbornym do wysiedlenia na teren Generalnej Guberni. Jak wspomina Gerwazy Świderski (członek grupy konspiracyjnej „Kania-Obra”) dzięki pomocy dr Luttelmana udało się uratować przed wywiezieniem do obozu koncentracyjnego w Dachau kilkunastu księży z regionu gostyńskiego przybywających w klasztorze we wsi Bruczków. Po wyleczeniu w Marysinie, zaopatrzeni w „lewe” dokumenty, chronili się później na terenie Generalnej Guberni.
Okres powojenny
Po zakończeniu wojny dr Luttelman był prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa, a nastepnie został uwięziony. Po opuszczeniu więzienia nie podjął już pracy w szpitalu w Marysinie. W lipcu 1946 roku przeprowadził się do Kobylina. Również tu wykazał się jako dobry organizator tworząc przychodnię lekarską. Do ostatnich chwil swojego życia pracował z wielkim oddaniem i poświęceniem w służbie zdrowia. Dr Jan Luttelman zmarł 3 czerwca 1963 roku w Kobylinie.
Znaczenie postaci
Dr Jan Luttelman cieszył się dużym szacunkiem i uznaniem ludzi, którzy uważali go za wspaniałego lekarza i człowieka.
Dla współczesnych dr Luttelman to przede wszystkim człowiek pracy, prawdziwy lekarz z powołania, dla którego dobro każdego pacjenta stanowiło najwyższą wartość i główny cel działań. To także społecznik, który wykorzystując swą rozległą wiedzę, umiejętności i różnorakie możliwości wynikające z zajmowanego stanowiska starał się działać dla wspólnego dobra, pro publico bono. Niebagatelne znaczenie ma też fakt, że dr Luttelman był osobą nowocześnie myślącą, korzystającą z dostępnych w jego dziedzinie nowatorskich metod pracy, niezrażającą się przeciwnościami, jakie los stawiał mu na przeszkodzie.
Bibliografia
F. Glura, Marysin. Zapiski kronikarskie zebrane z okazji zbliżającej się rocznicy powstania szpitala i klasztoru 1895-1995, Piaski-Gostyń 1990.
www.muzeum.gostyn.pl