Pochodzenie
Julian Grudziński urodził się 19 lutego 1924 r. w Zalesiu, gmina Kolędziany, powiat Czortków, woj. tarnopolskie. Obecnie miejscowość ta znajduje się na terenie Ukrainy. Rodzicami jego byli Antonina i Antoni Grudzińscy. Julian był najstarszym z synów. Młodszy brat Tadeusz ukończył w 1949 r. Prywatne Liceum Księży Misjonarzy w Krakowie. Miał w planach wyjazd na misję do Brazylii. W wieku 33 lat zmarł tragicznie. Najmłodszy brat Edward był inżynierem geodezji.
Dzieciństwo
Ukończył 7 klasową szkołę podstawową i zdał egzamin końcowy.
Edukacja (lub „młodość”)
Szkolenie wojskowe przeszedł w 1938 r. w Korpusie Ochrony Pogranicza w ośrodku w Rackim Borze i został mianowany dowódcę drużyny. Przysięgę złożył dnia 16 czerwca 1938 r. na Cmentarzu na Rossie w Wilnie przy „Grobie Matki i Serca” Marszałka Józefa Piłsudskiego (tekst ślubowania w motto biogramu).
Wspomnienie Józefa Zbigniewa Polaka o szkoleniu w KOP-ie w Rackim Borze (Muzeum Powstania Warszawskiego, Archiwum Historii Mówionej): „…Największe wrażenie zrobił na mnie obóz, gdzie pojechała delegacja „Orląt” do KOP-u (Korpus Ochrony Pogranicza), do Drywiatów nad granicą łotewską. Po drodze jeszcze zwiedziliśmy cmentarz na Rossie w Wilnie, obejrzeliśmy grób matki i serce syna, serce Piłsudskiego. W KOP-ie dostaliśmy już szkołę żołnierską. Obóz był miesiąc. Byliśmy młodsi od tych „strzelczyków” kopowskich, bo to już byli chłopcy po osiemnaście, po siedemnaście lat, a my byliśmy raczej w wieku szesnaście lat. Obóz był nastawiony na walkę przeciw bolszewikom (bo KOP chronił granicy wschodniej) i młodzież miała za zadanie uczenie się ochrony ziem wschodnich. Tak że byli bardzo dzielni, mieli kapitalne wyniki w skokach. Pamiętam, pięć pięćdziesiąt skakali, ja skakałem pięć dwadzieścia. Miałem nawet drugie miejsce w skokach. To byli niesamowicie dzielni ludzie…”
Korpus Ochrony Pogranicza w Rackim Borze
Etapy działalności
II wojna światowa
Etap pierwszy
Działalność w Polskim Państwie Podziemnym
Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski 17 września 1939 roku w Czortkowie na próbach chóru w kościele utworzyło się „Podziemie” . W tych spotkaniach konspiracyjnych uczestniczył Julian Grudziński. Z racji szkolenia wojskowego w KOP-ie w Rackim Borze powołano go do Polskiego Państwa Podziemnego na stanowisko kuriera oraz nadano mu pseudonim „Struś”. Jego rewirem było całe Podole. W tamtym czasie sowieci szukali ludzi związanych z Korpusem Ochrony Pogranicza. Pan Julian cudem uniknął Katynia, ponieważ wystawiono mu legitymację pracowniczą na nazwisko Stanisław Grudziński (pracował w lesie). W domu nazywano go Stasiem i to imię wpisano mu w dokumenty.
Etap drugi
Walka w Polskich Siłach Zbrojnych
Julian Grudziński został deportowany w 1944 r. w głąb Związku Radzieckiego do Sum i wcielony 1 marca 1944 r. do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (inaczej Armia Polska w ZSRR lub Armia Berlinga) do 11 Pułku Artylerii Haubic – 3-ciej Warszawskiej Brygady na stanowisko zwiadowcy artylerii. Z dniem 1 kwietnia 1944 r. został przydzielony do Plutonu Kierowniczego pułku i służył jako zwiadowca w stopniu bombardiera (odpowiednik stopnia starszego szeregowca w artylerii, obecnie w Wojsku Polskim nie używany). Od 3 sierpnia 1944 r. brał czynny udział w walkach z Niemcami na I-szym Białoruskim Froncie. Jego szlak bojowy wiódł poprzez Chełm, Lublin, Puławy, Magnuszew, Warszawę. W dniu 15 stycznia 1945 r. przekroczył Wisłę pod Jabłonną i dalej idąc szlakiem Sochaczew – Bydgoszcz, Piła, Jastrów – Szynfeld dotarł do Kołobrzegu. Wraz z armią sforsował Odrę 14 kwietnia 1945 r. i brał udział w zdobywaniu Berlina. Nad rzeką Łabą w Niemczech spotykał się 07 maja 1945 r. z Armią Amerykańską. Po powrocie z frontu z dniem 1 października 1945 r. Julian Grudziński został przeniesiony do 87 Pułku Artylerii Haubic Bateria Sztabowa na stanowisko starszy zwiadowca bombardier. W marcu 1946 r. był zdemobilizowany na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy (06.02.1946 r.) i przeniesiony do rezerwy z dniem 11 kwietnia 1946 r.
Julian Grudziński za bohaterską walkę o wyzwolenie Polski otrzymał medale i odznaczenia wojskowe: „Za Warszawę”, „Za Odrę, Nysę, Bałtyk”, „Odznaka Grunwaldzka”, „Medal Zwycięstwa i Wolności”, „Za Udział w Walce o Berlin”, „Zasłużony na Polu Chwały”, „Za Pobiedu nad Germanią” (medal rosyjski).
Medale i odznaczenia wojskowe – Departament Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej
Kolejne etapy…
Okres powojenny
Po powrocie z frontu Julian Grudziński odnalazł swoją koleżankę z Zalesia Helenę Sorokopud. Została ona przesiedlona i zamieszkała w Radostyni, powiat Prądnicki. Dnia 19 września 1945 r. wzięli ślub i przeprowadzili się do Zakrzewka w gminie Sompolno. W miejscowości tej osiedliła się mama wraz z braćmi. Ojciec został 24 sierpnia 1944 r. uprowadzony i zamordowany przez ukraińśkich nacjonalistów. Po powrocie z wojska w 1946 r. Julian Grudziński prowadził gospodarstwo rolne i sprawował opiekę nad chorą matką, aby bracia mogli kontynuować naukę. Wraz z żona Heleną mieli troje dzieci: Bogdana, Ryszardę i Antoniego. Po wojnie Julian Grudziński był z rodziną dyskryminowany i prześladowany, jako wróg władzy ludowej oraz skreślony z list wyborczych „Referendum 3 x TAK” (30.06.1946 r.).
NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”
W roku 1980 Julian Grudziński zaangażował się w organizację Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność” w gminie Sompolno. Nawiązał współpracę z działaczami z Kłodawy – Ireneuszem Niewiarowskim, Grzegorzem Siwińskim i Czesławem Gajewskim. Prowadził rozmowy z rolnikami, kolportaż ulotek i gazetek z tzw. drugiego obiegu, aby pobudzać świadomość polityczną i gospodarczą mieszkańców okolicznych wsi. Zebranie założycielskie odbyło się w Zakrzewku dnia 21 stycznia 1981 r. i Julian Grudziński był w komitecie założycielskim związku zawodowego „Solidarność”. Zaangażował się w zakładanie kół związku w poszczególnych wsiach gminy Sompolno. Wybrano go przewodniczącym Gminnego Zarządu NSZZ RI „Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego (13.12.1981r.) został aresztowany i przesłuchiwany przez milicję i Służbę Bezpieczeństwa w Koninie. Przeprowadzono rewizję w jego domu szukając maszyny drukarskiej i papieru do druku ulotek.
Po zmianach jakie dokonały się w Polsce w 1989 r. i w związku ze zbliżającymi się wyborami do dwuizbowego parlamentu w dniu 4 czerwca1989 r., na terenie gminy przystąpiono do odtwarzania struktur związku. Dnia 21 kwietnia 1989 r. odbyło się zebranie NSZZ RI „Solidarność” gminy Sompolno. Podczas tego posiedzenia powołano Miejsko – Gminny Komitet Obywatelski „Solidarność” w Sompolnie. Na czele zarządu Komitetu stanął Julian Grudziński. Kandydował do rady miasta i gminy Sompolno z listy MGKO „S” w wyborach samorządowych 27 maja 1990 r., lecz do rady nie wszedł.
Na Sesji Rady Miejskiej w Sompolnie z okazji 530. rocznicy nadania praw miejskich miastu Sompolno, Rada Miejska na wniosek Burmistrza Tadeusza Słodkiewicza, po uzyskaniu pozytywnej opinii Kapituły, w dniu 6 grudnia 2007 roku nadała Julianowi Grudzińskiemu tytuł Zasłużony dla Miasta i Gminy Sompolno. Uroczyste nadanie tytułu miało miejsce na Sesji Rady Miejskiej w Sompolnie w dniu 16 grudnia 2007 r.
Dwa lata później, dnia 2 września 2009 r. major Zbigniew Nizgorski z Wojskowej Komendy Uzupełnień w Koninie dokonał uroczystego aktu mianowania na I stopień oficerski ppor. Juliana Grudzińskiego za udział w walkach o niepodległość Rzeczpospolitej Polskiej.
Julian Grudziński zmarł 4 sierpnia 2013 r. i jest pochowany na cmentarzu w Mąkolnie.
Dumne z Juliana Grudzińskiego pozostają żona Helena oraz wnuczki Mariola Kowalska, Renata Kremer (córki Ryszardy) i Malwina Grudzińska (córka Antoniego).
Uroczysty akt mianowania na I stopień oficerski Juliana Grudzińskiego
Znaczenie postaci
Julian Grudziński był wielkim patriotą, dla którego sprawa Polski była bardzo ważna. Swojej przysiędze, złożonej na Cmentarzu na Rossie w Wilnie, pozostał wierny do końca swych dni. Był bohaterem wytrwałym i nieugiętym w dążeniu do celu pomimo trudów wojny i represji. Dzięki takim ludziom jak Pan Julian mamy niepodległą i wolną Polskę. Jest wzorem do naśladowania dla nas, twórców biogramu.
WYWIADY UCZNIÓW:
Wywiad z wnuczką Juliana Grudzińskiego panią Mariolą Kowalską
Wywiad z panem Tadeuszem Słodkiewiczem
Wywiad z Burmistrzem Miasta i Gminy Sompolno panem Andrzejem Kossowskim
Wywiad z panem Piotrem Gołdynem – historykiem, pedagogiem, regionalistą, twórcą biogramów
Źródła:
Wniosek o nadanie tytułu honorowego „Zasłużony dla Miasta i Gminy Sompolno”, Sompolno 2007
Gołdyn Piotr, Zaczęło się w Zakrzewku…, Wiadomości Sompolna, 2009
Gołdyn Piotr, Julian Grudziński – założyciel „Solidarności” Rolniczej w gminie Sompolno, Wiadomości Sompolna 2009
Gołdyn Piotr, Tymczasowa Rada Gminna „Solidarność” w Sompolnie, Wiadomości Sompolna 2009
Gołdyn Piotr, Samorządna Rzeczpospolita, Konin 2011
Własnoręczny życiorys Juliana Grudzińskiego
Relacja wnuczki Juliana Grudzińskiego pani Marioli Kowalskiej
Plik dźwiękowy – rozmowa Tadeusza Słodkiewicza z Julianem Grudzińskim