Pochodzenie

Ks. Mieczysław Alfons Meissner urodził się 23 października 1877r. w Emmowie niedaleko Kruszwicy. Był synem Wojciecha – rolnika, powstańca Powstania Styczniowego z 1863 r. oraz Kazimiery z domu Hundt. W domu rodzinnym ks. Meissnera panowała religijna i narodowa atmosfera.

Ks. Mieczysław Meissner miał trzech braci. W archiwalnych dokumentach zachowała się kierowana przez księdza do arcybiskupa z 16 maja 1908r. prośba o udzielenie pomocy materialnej; ks. Meissner napisał: …mam oprócz dwóch braci w gimnazjum jeszcze brata na uniwersytecie, na którego wszystko co mam zbytniego poświęcam by przez to i rodzicom swoim dopomóc” [Archiwum Archidiecezialne w Poznaniu, Personalia ks. M.Meissnera 1900-1936; za Ziemia Średzka w dobie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, praca zbiorowa pod redakcją Janusza Karwata; Środa Wielkopolska 2009].

Edukacja

Jako dziecko ks. Meissner uczył się w domu pod okiem matki. We wczesnej młodości posłano go na dalsze nauki do gimnazjum do Gniezna, a następnie do Poznania. Ks. Meissner już jako gimnazjalista związany był z ruchem niepodległościowym. Egzamin maturalny zdał w 1900r. w Gimnazjum Św. Marii Magdaleny. Po uzyskaniu świadectwa lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do bycia księdzem, złożył wymagane dokumnety do seminarium duchownego w Poznaniu.

Ks. Mieczysław Meissner święcenia kapłańskie przyjął 13 grudnia 1903r.

Działalność

Początki kapłaństwa, początki działalności społecznej

Swoją posługę kapłańską ks. Mieczysław Meissner rozpoczął od bycia wikariuszem w Babimoście. W 1906r. został wikariuszem a następnie penitencjarzem i kaznodzieją przy archikatedrze poznańskiej. Od 1911r. był kanonikiem generalnym kolegiaty św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W 1912r. objął funkcję proboszcza parafii średzkiej.

Ks. Meissner był jednym z założycieli „Związku Polsko-Katolickich Towarzystw Dobroczynnych na całe Wielkie Księstwo Poznańskie z centralnym biurem w Poznaniu”; działał w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, brał udział w pracach organizacji narodowej „Straż”.Przez całe życie równolegle z posługą kapłańską podejmował się prac i inicjatyw społecznych służących społeczności lokalnej.

W 1913r. wszedł w skład rady nadzorczej „Spółki Rolnik”, występował publicznie na zebraniach i zgromadzeniach; podczas wojny utrzymywał kontakty z przywódcami Narodowej Demokracji.

Zaangażowanie w ruch niepodległościowy w listopadzie 1918r. w Środzie Wlkp.

Ks. Meissner był postacią wielce oddaną sprawie polskiej. W listopadzie 1918r. stanął na czele Rady Robotników i Żołnierzy. (Po rewolucji w Niemczech i zmianie ustroju od listopada 1918 na terenach dawnej Polski masowo powstawały Rady Robotników i Żołnierzy. Polacy poprzez udział w radach zapewnili sobie dostęp do niemieckich, bezcennych wówczas informacji, czasem także do broni oraz zapasów.)O temperamencie i zaangażowaniu ks. Meissnera może świadczyć fragment jego wypowiedzi – reakcji na informację o rewolucji w Niemczech: „polska rewolucja – ten wyraz zrobił na mnie poruszające wrażenie (…) uświadomiłem sobie, że należy kuć żelazo, póki gorące! a także fragment jego wystąpienia z dnia 11 listopada 1918r. na zebraniu organizacyjnym Rady Robotników i Żołnierzy w Środzie Wlkp.: Gdyby kamienie, którymi wybrukowany jest ten dziedziniec (Komendy Obwodowej), mogły mówić to zeznałyby, że słyszały przez przeciąg 150 lat tylko niemieckie rozkazy i niemiecką mowę. (…) Dzisiaj po tylu latach rozbrzmiewa na tym samym miejscu język polski! Bóg nie rychliwy, ale sprawiedliwy! Rozbiory Polski uczyniły nam wielką krzywdę, którą Bóg ukarał depcząc butę pruską. Żołnierze! (…) Walczyliście pod pruskimi sztandarami, ale walczyliście sercem polskim. Tę ofiarę serca polskiego wynagrodził Bóg, dając nam dziś wolną Polskę, a wam zaszczyt stać się żołnierzem wojska polskiego. [L.Gomolec, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919, Poznań 1957; za Ziemia Średzka w dobie Powstania Wielkopolskiego, red. Janusz Karwata].

Formowanie I Ochotniczej Kompanii Średzkiej

Wieść o rozlewie krwi w pierwszym dniu Powstania Wielkopolskiego dość szybko dotarła do Środy Wlkp. oddalonej od Poznania o 35 km. Ks. Mieczysław Meissner błyskawicznie zorganizował na probostwie naradę, na którą wezwał m.in. Alfreda Milewskiego, Jana Milewskiego, Adama Woźniaka, Wincentego Jankiewicza, Edmunda Bembnistę, Janusza Milewskiego. Probostwo przy średzkiej kolegiacie stało się swoistym centrum, wokół którego skupiali się mieszkańcy Środy gotowi wspierać Poznań w działaniach niepodległościowych. Podczas spotkania na probostwie ustalono, że w Środzie zostanie utworzona jedna kompania piechoty w sile 120 ludzi. Dowództwo jej powierzono ppor. Alfredowi Milewskiemu, byłemu oficerowi artylerii armii pruskiej, człowiekowi z przygotowaniem i doświadczeniem wojskowym. Pierwsza odprawa wojskowa Kompanii odbyła się także na probostwie. Zapadły decyzje osobowe, ustalono, że jeszcze tego samego dnia mająca się uformować Kompania wyruszy na pomoc walczącemu Poznaniowi. Do służby zgłosiło się ponad 400 ochotników, spośród których wybrano 120 najbardziej doświadczonych strzelców i podoficerów. Uformowana I Ochotnicza Kompania Średzka przemaszerowała ze Starego Rynku do kolegiaty średzkiej, gdzie ks. Mieczysław Meissner odprawił uroczystą mszę św. w intencji powstańców średzkich. W podniosłej atmosferze, w wypełnionym po brzegi kościele przyjął od żołnierzy przysięgę, którą ci powtarzali za proboszczem klęcząc w nawie głównej. Ks. Mieczysława Meissner przysiągł także powstańcom, że każdego roku w dniu 27 grudnia odprawiana będzie w kolegiacie średzkiej w ich intencji msza święta.

W czasie trwania powstania ks. Mieczysław Meissner był kapelanem w szpitalu powstańczym Sióstr Miłosierdzia.

Organizacja życia społecznego Ziemi Średzkiej

Ksiądz Meissner nie opowiadał się nigdy zdecydowanie za jakimkolwiek stronnictwem politycznym. Po zakończeniu powstania zaangażował się organizowaniem społecznego poparcia w sprawie praw Polski do Gdańska oraz w prace komitetu pomocowego dla Śląska. We wrześniu 1919r. utworzył w Środzie Wlkp. wspólnie z A.Wellengerem i K.Kubickim „Spółkę Ziemską”, której celem było rozparcelowanie i sprzedaż gruntu pozostawionego przez kolonistów niemieckich robotnikom rolnym i udzielenie im pomocy w wybudowaniu własnego domu. Powstała w ten sposób osada rolnicza stawiana była jako wzór organizacji działaności rolniczej nie tylko w Wielkopolsce: Zewsząd zjeżdżali się ludzie, by przyswoić sobie sposób jej założenia i funkcjonowanie. [„Kurier Poznański”, nr 112 z 9.01.1938r. za Ziemia Średzka w dobie Powstania Wielkopolskiego, red. Janusz Karwata]. Jako proboszcz ks. Meissner miał wiele obowiązków organizacyjnych i duszpasterskich. Nie zawsze jednak odnosił sukresy, popadał w różne konflikty, wysyłano na niego zażalenia do arcybiskupa. W personaliach ks. Meissnera są zażalenia firm w związku z nieopłaceniem w terminie rachunków za rzeczy kupione przez parafię. Jest kilka zażaleń od osób prywatnych. Wszystkie sprawy zostały wyjaśnione i uregulowane. [za Andrzej Beba „Ks. Mieczysław Alfons Meissner” w „Ziemia Średzka w dobie Powstania Wielkopolskiego”, red. Janusz Karwata]. W 1924r. Ks. Meissner wytoczył też proces sądowy przeciwko przewodniczącemu Rady Miejskiej.

Znaczenie postaci

Ks. Mieczysław Meissner zapisał się w historii Ziemi Średzkiej przede wszystkim jako duchowy przywódca i organizator I Ochotniczej Kompanii Średzkiej. Potrafił współpracować nie tylko z parafianami, ale także z najznamienitszymi średzianami i przedstawicielami różnymi środowisk społecznych, potrafił też – kazaniami i przemowami – rozniecać ducha Polskości, wiary i odwagi. W chwili, gdy ważyły się losy Wielkopolski, to on zwołał do siebie na probostwo wojskową elitę ziemi średzkiej, a w kilkanaście godzin potem odbierał przysięgę od ruszających do Poznania powstańców I Ochotniczej Kompanii Średzkiej. Ks. Meissner zmarł w 1938r. Został pochowany w Kwaterze Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 w Środzie Wielkopolskiej – w miejscu, którego utworzenie było jego wielkim staraniem. Motto DLA CIEBIE POLSKO I DLA TWEJ CHWAŁY wykute w 1935r. na cokole pomnika na średzkiej kwaterze powstańczej oddaje doskonale sens pracy ks. Meissnera.