ks. Stanisław Rymarkiewicz

ur. 29 października 1829
zm. 02 kwietnia 1912
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Kotlinie

Spotkanie z panem Stanisławem Szymczakiem (fragment)
Zdjęć: 7
Filmów: 1

Pochodzenie

Stanisław Kostka Narcyz Rymarkiewicz urodził się we Wschowie 29 października 1829 r. Jego rodzicami byli: Kazimierz – pisarz sądowy i Ewa z domu Braun.

Miał wielu wybitnych krewnych: Jan (stryj) – uczony, historyk literatury, pedagog, redaktor, społecznik, współtwórca sceny polskiej, należał do elity intelektualnej Poznania; Józef Benedykt (starszy brat) – walczył w oddziałach Mierosławskiego, więziony za działalność patriotyczną, wybitny lekarz i społecznik działający w Kaliszu, współzałożyciel Towarzystwa Lekarzy Guberni Kaliskiej; Kazimierz (bratanek) – prawnik, aktywny działacz społeczny i kulturalny, pierwszy prezes Kaliskiego Towarzystwa „Oświata”; Maksymilian (kuzyn) – założyciel tajnego uczniowskiego Związku Wiarusów w Poznaniu, walczył w Legionie Mickiewicza, był członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, na emigracji w Argentynie i Urugwaju działał wśród tamtejszej Polonii.

Dzieciństwo

Dzieciństwo spędził w rodzinnym mieście wraz z rodzicami i starszym bratem, Józefem Benedyktem (w przyszłości-wybitny lekarz i społecznik). Państwo Rymarkiewiczowie wychowali swych synów na wielkich patriotów i społeczników.

Edukacja (lub „młodość”)

W Poznaniu ukończył Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny. Mając 19 lat, wziął udział w walkach u boku Ludwika Mierosławskiego w okresie Wiosny Ludów. Po upadku powstania wstąpił do Seminarium Duchownego (19X1851 r.). Następnie swoją wiedzę pogłębiał na studiach teologicznych we Wrocławiu. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1855 r. i został wikariuszem przy kościele farnym w Poznaniu. Pełnił jednocześnie funkcję kaznodziei i prefekta tamtejszych szkół.

Działalność

W pracowitym życiu ks. Rymarkiewicza można wyróżnić pracę duszpasterską, walkę o niepodległość Polski i działalność społecznikowską w celu utrzymania bytu narodowego, czyli tzw. pracę organiczną.

Działalność duszpasterska

Dnia 1 marca 1858 r. objął parafię w Kotlinie. W latach 1891-1893 pełnił funkcję dziekana pleszewskiego. Równocześnie, w pewnych okresach, administrował parafiami w Lutynii, Magnuszewicach i Twardowie. Obejmując kotlińskie probostwo ksiądz Stanisław Rymarkiewicz przejął również ciężar dokończenia rozpoczętej przez jego poprzednika, księdza Wojciecha Niedzielskiego, budowy murowanej świątyni. Uwieńczeniem tej pracy była konsekracja parafialnego kościoła, dokonana przez ks. biskupa Franciszka Stefanowicza w 1867 roku. Ksiądz Stanisław Rymarkiewicz był również inicjatorem wyjazdu delegacji kotlińskiej parafii do Rzymu (1867 r.). Na jej czele stanęli: miejscowy dziedzic – Leon Mukułowski i artysta malarz – Stefan Lewicki, który pod wpływem tej wyprawy namalował obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, wierną kopię dzieła Bartolome Murillo z kościoła Santa Maria del Fiore w Wenecji. Obraz ten znajduje się do dziś w głównym ołtarzu kotlińskiego kościoła. Lewicki namalował także dla kotlińskiego kościoła obraz św. Kazimierza Królewicza, patrona parafii. Dzieło to zostało pobłogosławione 28 stycznia 1868 r. przez papieża Piusa IX. Po wyposażeniu kościoła, ksiądz Stanisław Rymarkiewicz zajął się budową cmentarza, który w 1883 r. został poświęcony. Był bardzo dobrym kaznodzieją i mówcą. Jego pracowitość, poświęcenie dla innych i liczne zasługi sprawiały, że cieszył się powszechnym szacunkiem wśród parafian.

Działalność patriotyczna

Jako bardzo młody człowiek, zaledwie 18-letni uczeń gimnazjum, włączył się w nurt dążeń niepodległościowych Wiosny Ludów i wstąpił w szeregi wojsk Powstania Wielkopolskiego w 1848 r.

Gdy został księdzem, ostro występował w kazaniach przeciwko antypolskiej polityce pruskiej. Odważnie i zdecydowanie walczył w czasie kampanii wyborczej do sejmu pruskiego w 1861 r. o poparcie dla polskich kandydatów na posłów. Został za to dwukrotnie ukarany grzywną w 1862 r.

W czasie Powstania Styczniowego wspierał powstańców w Królestwie Polskim. W dokumentach pruskich można znaleźć informacje o 20 wozach z ochotnikami prowadzonymi w dniu 15 marca 1863 r. przez księdza Rymarkiewicza do oddziału gen. Taczanowskiego w lasach sławoszewskich.

Ksiądz Stanisław należał do Komitetu Narodowego, który był naczelnym organem powstańczym w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zaliczał się do grupy najaktywniejszych konspiratorów. Był komisarzem cywilnym powstania na powiaty pleszewski i jarociński oraz kandydatem na komisarza wojennego.

W związku z akcją wspierającą powstańców styczniowych spotkały go poważne represje. W maju 1863 r. został wraz ze 149 osobami aresztowany. Był więziony w Poznaniu, w berlińskim Moabicie, w Hausvogtei oraz w twierdzy w Kłodzku. Wyrok wydany przez sąd berliński w Wigilię Bożego Narodzenia 1864 r. skazał ks. Rymarkiewicza na 15 miesięcy więzienia. Niektóre źródła podają, że w więzieniu spędził nawet 3 i pół roku. Mieszkańcy Kotlina złożyli wniosek o uwolnienie ich proboszcza, ale pozostał on bez odpowiedzi. Pobyt w ciężkich więzieniach przyczynił się do nadwątlenia zdrowia księdza Stanisława Rymarkiewicza, który w ostatnich latach życia poważnie chorował.

W 1894 r., w odpowiedzi na nasilającą się działalność germanizacyjną zaborcy pruskiego, wstąpił do komitetu II Walnego Wiecu Polsko-Katolickiego w Poznaniu, który powołano dla obrony praw Kościoła katolickiego i nauki w języku polskim.

W 1907 r. poparł strajk, który podjęły dzieci w kotlińskiej szkole w obronie polskiej mowy. Utwierdzał rodziców w przekonaniu o słuszności tego strajku i namawiał do wytrwania.

W ostatnich latach życia, gdy był już bardzo chory, ksiądz wikariusz Edmund Wesołowski przyprowadzał na probostwo młodzież, aby śpiewała księdzu Rymarkiewiczowi, wielkiemu patriocie, polskie pieśni.

Działalność społecznikowska

Już jako młody kapłan założył w Poznaniu szkołę męską dla rzemieślników.

Gdy zamieszkał w Kotlinie, natychmiast nawiązał kontakty z wpływowymi ludźmi z okolicy i dzięki temu w w styczniu 1861 r. wraz z grupą 22 właścicieli ziemskich powołał do życia Towarzystwo Rolnicze dla powiatów pleszewskiego i odolanowskiego, wspierające postęp w rolnictwie i leśnictwie. W następnym roku znalazł się wśród inicjatorów utworzenia Prywatnej Kasy Oszczędności i Pożyczek Wekslowych w Pleszewie i został sekretarzem jej zarządu. Nadrzędnym celem kasy, która dwukrotnie zmieniała swą nazwę na Kasa Pożyczkowa i Oszczędności w Pleszewie (1871 r.), a następnie na Bank Pożyczkowy w Pleszewie (1890 r.), było udzielanie kredytów polskim ziemianom, rolnikom i rzemieślnikom, aby uniezależnić ich od niemieckiego kapitału. Ta pleszewska instytucja bankowa, zainicjowana przez księdza Rymarkiewicza, była po Poznańskim Towarzystwie Pożyczkowym najstarszą na wielkopolskiej ziemi.

Działał również na rzecz polskiej nauki. Był członkiem Towarzystwa Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Ksiądz Stanisław Rymarkiewicz zmarł 2 kwietnia 1912 r.

Niestety, nie doczekał wolnej Polski, o którą walczył całe życie. Jego pogrzeb był manifestacją polskości. Odprowadzał go na kotliński cmentarz kilkutysięczny kondukt, w którym nie zabrakło wybitnych ludzi, zarówno świeckich, jak i duchownych z całej Wielkopolski.

Jego grobowiec po wielu latach, w 1945 r., został ostrzelany w czasie ucieczki Niemców i do dziś widać na żelaznych drzwiach ślady po kulach, jakby dla podkreślenia, że tu spoczywa powstaniec.

Znaczenie postaci

Wybitny Polak, kapłan, patriota i społecznik. Był człowiekiem o otwartym umyśle, myślącym nowocześnie, potrafiącym działać wszechstronnie i bardzo skutecznie.

„Rada Gminy ustanowiła rok 2012 – Rokiem Księdza Stanisława Rymarkiewicza”

„Skromny Autorytet”

Kalendarium:

  • 1829 ― Narodziny bohatera
  • 1858 ― praca duszpasterska w...
  • 1912 ― Śmierć bohatera

Cytaty:

  • „Jako kapłan dawał przy...”

Zobacz też: