Pochodzenie

Robert Michał Czerniak urodził się 22.12.1954 r. w Słupcy. Od urodzenia zamieszkuje w Słupcy.

Dzieciństwo

Jak sam opisuje: „W dzieciństwie nic szczególnego się nie wydarzyło, …no chyba to, że w wieku dwóch lat nagle nie wiedzieć dlaczego przestałem chodzić i dopiero po wielu wizytach u lekarzy i …u znachorki, pół roku później było już lepiej. I jeszcze jedno… już wtedy uparłem się, aby nie wołano na mnie Robert tylko Michał. Dlaczego?…, nie wiem. Od dzieciństwa lubiłem rysować. Moja mama wspominała, że ściany pokoju, w którym mieszkaliśmy były przeze mnie porysowane ołówkiem… kopiowym! do wysokości, do której mogłem sięgnąć. Pragnienie oraz próby realizowania się jako „twórcy” z różnym skutkiem zostało mi do dziś”.

Edukacja

Spytany o swoją edukację odpowiada: „W szkole podstawowej …jakim byłem uczniem? Nie uważam, aby świadectwa szkolne były tego miarą. Chociaż mam na nich dobre oceny, nie ma tu trójek, tzw. dostatecznych, są za to piątki i czwórki – bardzo dobry i dobry. Gorzej już było w liceum. Pewnie winą tego było moje dojrzewanie i zainteresowanie wszystkim, co dotyczyło „zbieractwa”, sztuki, historii i harcerstwa”.

Etapy edukacji:

1961 – 1969 Szkoła Podstawowa nr 1 w Słupcy;

1969 – 1973 Liceum Ogólnokształcące w Słupcy;

1973 – 1974 Studium Pomaturalne w Poznaniu. /dyplom: kreślarz techniczny/

1975 – 1980 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Sztuk Pięknych, Instytut Konserwatorstwa i Muzealnictwa;

1985 – Obrona pracy magisterskiej pt. „Kościół p.w. św. Anny w Radzyniu Chełmińskim” /otrzymany tytuł naukowy: magister zabytkoznawstwa i muzealnictwa – specjalność konserwatorstwo/.

Etapy działalności

Jak wspomina R.M. Czerniak na jego życie społeczne, jaki i zawodowe, bardzo duży wpływ miała działalność w harcerstwie: „Pewnie nie byłbym tym, kim jestem, gdyby nie harcerstwo. Tu muszę zaraz wspomnieć, iż pierwsze muzeum, które po raz pierwszy zwiedzałem, to było to, w którym do dziś pracuję, a więc muzeum w Pyzdrach. Było to, kiedy miałem około 12 lat podczas rowerowego rajdu zuchów ze Słupcy do Pyzdr. Pamiętam biwak pod gołym niebem na Benewiczach koło jeziorka Kociołek, noc nad Wartą oraz na sali gimnastycznej w szkole, na której popisywałem się śpiewem podczas spotkania z dziećmi będącymi na kolonijnych wakacjach w Pyzdrach. Kiedy chodziłem do liceum prowadziłem w szkole podstawowej drużynę zuchów. Sporo wspomnień i do dziś utrzymywanych kontaktów”.

Praca zawodowa

W latach 1974–75 zatrudniony był w Gminnej Spółdzielni w Słupcy na stanowisku referenta zaopatrzenia, choć jak wspomina w wywiadzie: „Tak naprawdę to wykonywałem pracę plastyka-dekoratora witryn sklepowych. Pracę tę jeszcze wykonywałem już w formie zlecenia w trakcie studiowania na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu”.

Od 15 sierpnia 1987 r. do teraz jest zatrudniony na stanowisku dyrektora Muzeum Regionalnego Ziemi Pyzdrskiej w Pyzdrach.

Działalność społeczna

Już od okresu szkoły podstawowej działał w Związku Harcerstwa Polskiego. W latach 1970–73 był instruktorem prowadzącym drużynę zuchów przy szkole podstawowej nr 2 w Słupcy. Za pracę z drużyną został wyróżniony wyjazdem (jako jedyny przedstawiciel hufca ZHP) na Zlot Młodych Przodowników Nauki i Pracy do Łodzi w 1972 roku /takie to były wówczas nagrody!/ W stanie wojennym w roku 1982 został wyrzucony ze ZHP za działalność opozycyjną.

Działalność opozycyjną rozpoczął w okresie studiów na wydziale Sztuk Pięknych w Toruniu. Jeszcze przed sierpniem 1980 roku w toruńskim środowisku studenckim działali ludzie z SKS–u (Studencki Komitet Samorządowy), z którymi miał kontakt. Wracając do tamtych lat R.M. Czerniak wspomina: „Skończyło się na podpisywaniu listu do premiera rządu PRL w sprawie radiowych transmisji mszy św. Była jakaś wpadka. Lista nie poszła dalej (zarówno listę z podpisami kolegów i koleżanek ze studiów jak i naklejkę SKS–u mam w swoich „zbiorach”)”.

W roku 1980 brał udział w początkach tworzenia na Wydziale Sztuk Pięknych organizacji NZS (Niezależnego Zrzeszenia Studentów). W grudniu tego samego roku uczestniczył w delegacji NZS studentów UMK biorących udział w odsłonięciu pomników poświęconych zamordowanych stoczniowców w Gdańsku i Gdyni. Tak ten okres wspomina: „Moja praca w NZS to: m.in. malowanie transparentów, plakatów oraz bezpośredni udział w plakatowaniu miasta (specjalność – tramwaje). Moim autorstwem jest umieszczony w pracy dotyczącej dziejów NZS Wojciecha Polaka, wykonany techniką linorytu, plakat „Marzec 68” (powielany własnoręcznie w marcu 1981 roku w Toruniu).

W listopadzie i grudniu 1981 roku uczestnik strajku studenckiego (sala gimnastyczna UMK na Bielanach), podczas, których wykonywał m.in. prace plastyczne: dwa ołtarze przy których odprawiono mszę św. oraz dwie pieczęcie (linoryt) poczty strajkowej. W tym czasie podobną w funkcji pieczęć poczty wykonał na prośbę strajkujących rolników NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” w Toruniu.

W dniu 1 maja 1982 roku za udział w nielegalnej manifestacji oraz wykonanie zdjęć oddziałów ZOMO pacyfikujących protestujących został aresztowany i skazany wyrokiem kolegium w Toruniu na trzy miesiące aresztu oraz zawieszony w prawach studenta. Z więzienia w Grudziądzu zoostał zwolniony po miesiącu aresztu w wyniku spraw sądowych, jakie wytoczyli adwokaci z „Solidarności” toruńskiej. R.M. Czerniak pisze w swoim wywiadzie: „Po tych doświadczeniach zaczęło się, bo przecież siedziałem, to można mu zaufać; stąd też przechodziły przez moje ręce wszelkiego rodzaju „podziemne wydawnictwa” – niezależne ulotki, publikacje, znaczki. Zaraz też po wyjściu „ubecja” najprawdopodobniej wykorzystująca syndrom „ofiary i kata” próbowała mnie zwerbować. Oczywiście grzecznie im odmówiłem. Prócz prac plastycznych (m.in. wykonany w technice linorytu stempel „Gryf” dla niezależnej gazetki) doszły też prace fotograficzne wraz z „usługami” kurierskimi. Były to zdjęcia przemyconego wraz z podpisami podziękowaniami od internowanych w Białołęce oraz zdjęcie z p. Danutą Wałęsą odbierającą w Sztokholmie nagrodę Nobla. (odbitki dowoziłem do Warszawy na trasie Słupca – Toruń – Warszawa”). Przez ten okres zajmowałem się kolportażem prasy niezależnej”.

W latach 1986-89, związany z ruchem niezależnym wykonywał transparenty, napisy itp. dla „Solidarności”, na wyjazdy na pielgrzymki robotnicze do Częstochowy, wizytę Ojca Świętego w Gdańsku, napisy na krzyżu upamiętniającym męczeństwo ks. Jerzego Popiełuszki (uczestniczył w pierwszym montowaniu krzyża) na cmentarzu w Słupcy. Wszelkiego rodzaju napisy i dekoracje np. ołtarze „Solidarności” stawiane podczas Bożego Ciała (w 1982 ołtarz na rynku z Chrystusem za czerwonymi kratami i napisem „Nie lękajcie się…”). Dla Duszpasterstwa Pracowniczego działającego przy kościele św. Wawrzyńca w Słupcy wykonywał plakaty oraz matrycę w linorycie („Duszpasterstwo Pracownicze” z kotwicą i krzyżem pośrodku) do wypisywanych obwieszczeń. R.M. Czerniak wraz z Andrzejem Chojnackim, Romanem Kotwą, Mieczysławem Górnym, brał udział przy montowaniu krzyża przy ulicy Poznańskiej w Słupcy. Podczas tej akcji zostali spisani przez milicjanta o nazwisku Czerniak wraz z nieznanym ubekiem.

Działał w Komitecie Obywatelskim w Słupcy. Podczas pamiętnych wyborów do sejmu w dniu 4 czerwca 1989 roku był mężem zaufania Komitetu Obywatelskiego w komisji wyborczej w szkole podstawowej w Zagórowie. Podczas pierwszych wyborów władz samorządowych w Słupcy brał dział w pracach Komitetu Obywatelskiego, która dotyczyła często wykonywania prac plastycznych i akcji propagandowej.

W latach 1990-94 członek Rady Miasta Słupcy pierwszej kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W ramach pracy radnego przygotował rekonstrukcję herbu miasta Słupcy. W drugiej kadencji, 1994-98 brał udział w pracach komisji ds. min. kultury, jako członek spoza Rady Miasta.

W okresie powstawania lokalnej prasy był współtwórcą gazety lokalnej „Gazeta Słupecka” oraz lokalnego czasopisma Pyzdr i pomysłodawcą jego tytułu „Kurenda” i „Echo Pyzdr”.

Brał czynny udział w pracach Społecznego Komitetu Budowy pomnika w Pyzdrach, poświęconego bitwie powstańczej 1863 roku. W latach 1994–95 prowadził nadzór merytoryczny nad pracami w Społecznym Komitecie Odbudowy Pomnika POW w Pyzdrach. (Fot.1)

Do dzisiaj łączy pracę zawodową z działalnością społeczną w miejscu pracy, czyli w Pyzdrach, jak i w miejscu zamieszkania, w Słupcy.

Znaczenie postaci

Robert Michał Czerniak jest społecznikiem, a jego działania są bardzo szerokie i odbywają się na wielu płaszczyznach. Jako dyrektor pyzdrskiego muzeum dba o zachowanie dla potomnych historii Ziemi Pyzdrskiej. Pod jego fachowym okiem i Ilony Jagielskiej odbywają się różne prace archeologiczne na terenie Pyzdr, dzięki czemu dowiadujemy się o nowych faktach z historii miasta, a znaleziska wzbogacają ekspozycję muzealną. Jego działalność naukowa nie tylko przyczynia się do opisu historii i promocji Pyzdr, ale większego regionu – Wielkopolski. Świadczą o tym następujące publikacje:

– P. Anders, R.M. Czerniak, P. Kowalski, A. Winiecki, Pyzdry miasto nad Wartą. Poznań 1996

– R.M. Czerniak, „Dzieje Straży w Pyzdrach”, Pyzdry 2000

– Robert Michał Czerniak, Ilona Jagielska, „Miasto lokacyjne w Pyzdrach w świetle badań archeologicznych”, [w:] „Archeologia powiatu wrzesińskiego”, red.M. Brzostowicz, Poznań 2003, s. 199–213

– R.M. Czerniak, J. Łojek, P.Wojtyniak, „Civitas Pyzdry. Archiwalia XIII-XX stulecia”, Pyzdry 2005

– R.M. Czerniak, „Rekonstrukcja latryny klasztornej w Pyzdrach”, [w:] „Rekonstrukcje dawnego budownictwa w rezerwatach i skansenach. Studia lednickie”, t. XI, 2006

– R.M. Czerniak, „Klasztor pofranciszkański w Pyzdrach”, [w:] „Franciszkanie konwentualni i klaryski w Wielkopolsce od XIII do XIX wieku: katalog wystawy”, Gniezno 2006

– Robert Michał Czerniak, „Sztuka i kultura”, [w:] „Civitas Konin. Dzieje miasta i okolicy do schyłku XVIII stulecia”, red. Jerzy Łojek, Konin 2011

– Beata Czerniak, Robert Michał Czerniak, „Obóz jeńców wojennych i internowanych pod Strzałkowem”, Strzałkowo 2013

Jako plastyk i konserwator zabytków R.M. Czerniak zajmował się pracami konserwatorskimi i tym samym zachowaniem dla przyszłych pokoleń następujących zabytków:

– prospektem organowym, ołtarzami bocznymi i głównym w kościele św. Wawrzyńca w Słupcy,

– ołtarzem św. Leonarda w Słupcy,

– obrazami w kościele w Ciążeniu,

– krzyży morowych z roku 1852 w Pyzdrach ( 1993),

– figury św. Wawrzyńca w Pietrzykowie (1998).

Wykonywał prace plastyczne społecznie (bez pobierania pieniężnych gratyfikacji):

– przygotowanie merytoryczne i opracowanie plastyczne herbów miejskich: Słupcy i Pyzdr,

– projekt logo „wawrzynków słupeckich”,

– projekt pomnika „sosny powstańczej” w Pyzdrach, (Fot. 2)

– projekt obelisku upamiętniającego miejsce cmentarza żydowskiego w Pyzdrach,

– projekt i wykonanie modelu rzeźby postawionej na rynku w Pyzdrach upamiętniającej 750 rocznicę lokacji miasta Pyzdry (2007), (Fot. 3)

– projekt i wykonanie modelu medalu 750-lecia lokacji Pyzdr,

– projekty plastyczne herbów miast dla samorządów m. Słupca i m. Pyzdry,

– projekty i modele dwóch edycji monet tzw. dukata zastępczego dla miasta Pyzdry, (Fot. 4) 4 Pizreny wydane z okazji 750 – lecia Pyzdr (Fot. 5a i Fot. 5b) oraz 4 Pizreny wydane z okazji 630 rocznicy pierwszego użycia broni palnej na ziemiach polskich (Fot. 6a i Fot. 6b),

– projekt i wykonanie popiersia Adama Mickiewicza dla szkoły podstawowej nr 3 w Słupcy,

– projekt i wykonanie tablicy pamiątkowej poświęconej Apolinaremu Szelucie dla Zespołu Szkół Muzycznych w Słupcy.

R.M. Czerniak jest także twórcą repliki armaty, zwanej żelazną piszczelą, użytej po raz pierwszy w Polsce na ziemi pyzdrskiej w 1383 r. (Fot. 6c) Wystrzały z niej uświetniają różne uroczystości gminne, a także pozagminne. Robert Michał Czerniak, kustosz Muzeum Regionalnego w Pyzdrach, podczas prezentacji armaty w Publicznej Szkole Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Wólce (18.05.2007 r.)

Dzięki lekcjom muzealnym uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum mogą uczestniczyć w zajęciach w muzeum, poznawać zgromadzone eksponaty oraz wysłuchać opowieści o historii regionu. Uczniowie mogą także zwiedzać ekspozycje tematyczne oraz brać udział w konkursach organizowanych przez muzeum (Fot. 7).

Jako człowiek wszechstronnie uzdolniony jest organizatorem cyklicznych plenerów malarskich, których celem jest uwiecznienie architektury Pyzdr oraz krajobrazów nadwarciańskich. Poplenerowe wystawy prac plastycznych odbywają się w krużgankach muzeum w Pyzdrach.

Pod koniec roku 2013 R.M. Czerniak uruchomił warsztaty ceramiczne, na potrzebę których stworzył i wyposażył w niezbędne urządzenia pracownię ceramiczną. Pracowania ta znajduje się w odrestaurowanym poniemieckim bunkrze na paliwo. Bunkier zbudowany został z nagrobnych płyt – macew, pochodzących z cmentarza żydowskiego znajdującego się niedaleko Pyzdr, zniszczonego przez Niemców w II wojnie światowej. W warsztatach ceramicznych biorą udział młodsi i starsi mieszkańcy Pyzdr. (Fot. 8)

Dzięki gościnności dyrektora muzeum, także miłośnika fotografowania przyrody w jednej osobie, w krużgankach muzealnych odbywają się wystawy związane z Wiosennymi Plenerami Fotograficznymi odbywającymi się na terenie Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego.

Jako dyrektor Muzeum Ziemi Pyzdrskiej wraz z Zespołem Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, Stowarzyszeniem Architektów Polskich SARP Oddział w Poznaniu oraz Stowarzyszeniem Geodetów Polskich, Oddział Wielkopolski, jest organizatorem odbywającej się cyklicznie od roku 2012 Konferencji Naukowej ,,Królewskie miasto Pyzdry na starych mapach”, której celem jest przedstawienie historycznych i aktualnych uwarunkowań rozwoju Pyzdr oraz Ziemi Pyzdrskiej, problemów ochrony przyrody i środowiska w obszarze doliny Warty, a także promocja walorów miasta i gminy.

Robert Michał Czerniak jest osobą mającą wybitne osiągnięcia w działalności publicznej podejmowanej z pożytkiem dla kraju, za co decyzją Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z dnia 13 grudniu 2010 roku został odznaczony orderem Krzyża Kawalerskiego Odrodzenia Polski oraz w uznaniu zasług na rzecz walki o niepodległość RP (Fot. 9) i praw człowieka w dniu 13 grudnia 2011 roku otrzymał Medal Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego „Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis” (Fot. 10). Medal Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego wręczony R.M. Czerniakowi (Fot. 11).

R.M. Czerniak obecnie jest członkiem Rady Fundacji „Tutaj Warto”, która stowarzysza gminy: Pyzdry, Miłosław, Kołaczkowo oraz członkiem Rady Fundacji Rozwoju Gminy Pyzdry, której głównym celem jest:

– wspomaganie finansowe i rzeczowe przedsięwzięć modernizacyjnych i rozwojowych placówek oświatowych, wychowawczych, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska, zabytków i ochrony zdrowia;

– wspieranie i inicjowanie wszelkich przedsięwzięć, których celem jest poprawa oświaty, kultury i sztuki, pomocy społecznej, ochrony zdrowia, środowiska, wspomaganie przedsiębiorczości oraz współpraca zagraniczna.

Źródła:

Fotografie 1 – 3 wykonał Robert Dyl, pozostałe fotografie użyte w tworzeniu tego biogramu zostały pobrane z internetu:

http://wrzesnia.info.pl/upgrade/wrzesnia.info.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=4481:zlotowki-w-odwrocie&catid=72&Itemid=647

http://wrzesnia.powiat.pl/aktualnosci/muzea-kolekcje-izby-pamieci-4555.html

http://wrzesnia.info.pl/g/pyzdry/item/2785-prace-uczni%C3%B3w-na-wystawie-w-muzeum

http://www.kujawsko-pomorskie.pl/

Wysokie odznaczenia dla słupczan

http://sorkowska.pl/travelog/

Fotografie monet pochodzą ze stron numizmatycznych.