Powrót Encyklopedia Wielkopolan „...Myśmy Cię Ojczyzno w snach widzieli wielką. Nie ogromem ziemi, lecz potęgą...”

Stefan Kosobudzki

ur. 22 lipca 1912
zm.
Zespół Szkolno - Przedszkolny - Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Henryka Sienkiewic

Fragment artykułu z lokalnej gazety „Dobrzanin”
fragment artykułu zamieszczonego w gazecie „Echo  Katolickie”
Zdjęć: 14
Dokumentów: 2

Dzieciństwo

Stefan Kosobudzki urodził się 22 lipca 1912r. w Dobrej, jako najstarsze dziecko Jana i Anny z domu Pokojewskiej. Miał sześcioro rodzeństwa: Wacława (ur. w 1914r.), Piotra (ur. w 1916r.), Helenę (ur. w 1919r.), Jana i Bogumiła (ur. w 1931r.) oraz Marię (ur. w 1935r.).
W 1919r. rodzina Kosobudzkich wyjechała do Łodzi. Tam żyło im się bardzo dobrze. Jednak po kilku latach sytuacja gospodarcza zmieniła się i w Łodzi warunki bytowe uległy pogorszeniu. W 1926r. Stefan ukończył szkołę powszechną, a rodzice postanowili powrócić do Dobrej. Ze względu na to, że Stefan był bardzo dobrym uczniem, rada łódzkiej szkoły typowała go do dalszej nauki. Nie kontynuował jednak edukacji , bo rodziców nie było na nią stać. W zamian ojciec oddał go w termin do stolarza. W 1933 roku zdał czeladniczy egzamin stolarski i otworzył własny zakład. Wkrótce p. Stefan Kosobudzki zachorował, miał początki gruźlicy.
W 1934r. wstąpił do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Następnie został powołany do zasadniczej służby wojskowej, którą odbywał w I Baonie Saperów w Wilnie. Jednak w krótkim czasie został zwolniony ze względu na zły stan zdrowia. Powrócił do Dobrej i ponownie zaczął pracować w swoim warsztacie. Zaangażował się w działalność społeczną. Został przewodniczącym Sekcji Młodych Stronnictwa Narodowego w Dobrej oraz prezesem Koła Katolickiego Stowarzyszenia Młodych.


Okres II Wojny Światowej

W okresie II wojny światowej, w 1940 roku wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej, która później została przekształcona w Narodowe Siły Zbrojne. Został komendantem organizacji miejskiej. Zwerbował do niej również swojego brata, Piotra.
20 kwietnia 1941 roku p. Stefan Kosobudzki oraz jego brat zostali aresztowani i osadzeni w areszcie. Wkrótce jednak udało im się stamtąd uciec. Dzięki odwadze i serdeczności znajomych otrzymali skradzione, czyste blankiety dokumentów. Od tamtej pory nazywał się Ignacy Tomala.
Od 1 września 1941 roku, wraz z bratem, rozpoczął pracę w firmie „Wadle”, która regulowała rzekę od Uniejowa do Koła. Tam, w 1942 roku, nawiązał kontakt z powiatową organizacją Narodowych Sił Zbrojnych w Kole. Powierzono mu funkcję inspektora organizacyjnego i nadano pseudonim „Sęk”. Przydzielono mu funkcję łącznika. Organizował i rozwoził tajną prasę.
Wiosną 1943 roku rozpoczęły się aresztowania. Wówczas p. Stefan był poszukiwany przez gestapo. Z tego powodu uciekł do Generalnej Guberni. Następnie został przeniesiony do Łukowa na Podlasiu. Tam awansował na sierżanta i przydzielono mu zadanie zorganizowania grupy partyzanckiej. W sierpniu 1943 roku jego oddział liczył dwunastu żołnierzy, a w listopadzie1943 roku już trzydziestu sześciu. Wśród nich był brat Stefana Kosobudzkiego, Piotr, który nosił pseudonim „Błyskawica”. W tym okresie p. Stefan był również dowódcą patrolu bojowego NSZ stacjonującego w obozie w Jacie. Wraz ze swoim oddziałem brał udział w wielu akcjach przeciwko okupantowi. Zniszczyli akta w Urzędzie Skarbowym w Siedlcach, dokonali napadu na kasę kolejową i samochód pocztowy. Zdobyte pieniądze zasiliły działalność konspiracyjną Zarządu Okręgu w Siedlcach.
W 1944 r. Komenda NSZ Okręg 12 w Siedlcach zorganizowała obóz szkoleniowy „Dym”. Stefan Kosobudzki został zastępcą dowódcy oddziału Akcji Specjalnej XII Okręgu NSZ. 12 marca żołnierze z tego oddziału pod dowództwem „Sęka” rozbroili wartowników więzienia w Siedlcach i odbili aresztowanych oficerów NSZ.
7 marca 1944 roku oddziały NSZ zostały wcielone do Armii Krajowej. Wówczas oddział „Sęka” uczestniczył w akcji odbicia więźniów z aresztu miejskiego w Łukowie. W czasie tej akcji Stefan Kosobudzki został ranny.
W lipcu 1944 roku dowództwo AK awansowało go do stopnia porucznika i mianowano szefem Żandarmerii Wojskowej. W tym okresie nazywał się Zygmunt Kozłowski. Po wkroczeniu Armii Czerwonej, 22 sierpnia 1944 roku, „Sęk” został aresztowany przez siedlecką milicję. Po tym czasie ślad po nim zaginął. Najprawdopodobniej został zamordowany. Do tej pory nie jest znane miejsce jego pochówku.


Odznaczenia

Za służbę Bogu i Ojczyźnie p. Stefan Kosobudzki otrzymał wiele odznaczeń:

• 7 marca 1944 r. został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari za udział w akcji odbicia oficerów z więzienia;
• 15 sierpnia 1948 r. odznaczony przez Ministra Obrony Narodowej na uchodźstwie Medalem Wojska; • W 1988 roku londyńskie władze odznaczyły go Krzyżem Armii Krajowej;
• 7 kwietnia 1995 r. Prezydent Lech Wałęsa odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego;
• 15 sierpnia 1991 r. Kapituła Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kraju „Antyk” przyznała Krzyż Walki o Niepodległość;
• 1 marca 2015r. otrzymał tytuł „Zasłużony dla Gminy Dobra- Bene Meritus” .


Znaczenie postaci

O osobie p. Stefana Kosobudzkiego pamiętają do tej pory mieszkańcy Siedlec. We wrześniu 2014 roku, w 75. rocznicę agresji sowieckiej na Polskę w szczególny sposób uczcili pamięć tego bohatera. Podczas uroczystości odsłonięto na ścianie kościoła pw. Ducha Świętego pamiątkową tablicę, poświęconą temu bohaterskiemu żołnierzowi. Można o tym wydarzeniu przeczytać w lokalnej prasie „Echo Turku” z dnia 23 września 2014 roku.
Postać Stefana Kosobudzkiego ma znaczenie historyczne dla środowiska dobrskiego. Jest przykładem żołnierza i patrioty, który walczył w obronie niepodległości Państwa Polskiego. Zarówno dla żyjących w opisywanych czasach, jak i dla potomnych, postać ta wzbudza wiele pozytywnych emocji i skłania do przemyśleń nad współczesnym patriotyzmem. Napawa dumą mieszkańców Dobrej. Świadczy o tym fakt, że 1 marca 2015 roku, podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, nastąpił akt nadania tytułu „Zasłużony dla Gminy Dobra- Bene Meritus” Stefanowi Kosobudzkiemu oraz Piotrowi Kosobudzkiemu.



Podczas tworzenia biogramu wykorzystano:
1. Książki:
Mariusz Bechta- „Narodowe Siły Zbrojne- Jata 44”;
Piotr Kosobudzki- „Przez druty, kraty i kajdany”;
2. Pamiątki rodzinne oraz informacje od bratanka- p. Sławomira Kosobudzkiego.

Kalendarium:

  • 1912 ― Narodziny bohatera
  • 1926 ― Stefan Kosobudzki uko...
  • 1934 ― Wstąpienie do Katolic...
  • 1941 ― Stefan Kosobudzki zos...
  • 1944 ― Aresztowanie Stefana ...

Cytaty:

  • „...Myśmy Cię Ojczyzno ...”

Zobacz też: