Pochodzenie
Tadeusz Antoni Skowroński urodził się 26.06.1896 r. w Warszawie. Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Tępa Podkowa. Jego dziadek, Antoni Skowroński, brał udział w Powstaniu Styczniowym i został zesłany na Syberię. Natomiast jego ojciec Roman Skowroński (1861-1923) był cenionym lekarzem i znanym działaczem społecznym, który założył w Warszawie w 1893 r. Instytut Gimnastyki Leczniczej i Fizjoterapii oraz Towarzystwo Opieki nad Chorymi Pozaszpitalnymi. Matka Tadeusza, Zofia z Budnych (1870-1967), pochodziła z zamożnej rodziny ziemiańskiej z województwa lubelskiego.
Dzieciństwo
Tadeusz dzieciństwo spędził w Warszawie. Miał młodszą siostrę Zofię (1899- 1997), po mężu Krzyżanowską. Od najmłodszych lat interesował się architekturą zabytków i pięknem przyrody.
Edukacja (lub „młodość”)
21.06.1914 r. Tadeusz Skowroński ukończył renomowaną polską szkołę średnią Wojciecha Górskiego w Warszawie. Po zdaniu matury wyjechał z rodziną do Szwajcarii, gdzie leczyć się miała jego matka. Tam zastała go wojna. Zmuszony do pozostania w obcym kraju, podjął studia.
26.10.1914 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Fryburskim.
W 1917 r. uzyskał licencjat nauk ekonomicznych i prawnych.
Po zakończeniu studiów w 1918 r. otrzymał tytuł doktora nauk politycznych i ekonomicznych. Nawiązał kontakty z tamtejszą Polonią, poznał wielu ciekawych ludzi, m.in. Ignacego Paderewskiego. Uczestniczył w pracach Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Brał udział w pracach nad wydawnictwem encyklopedycznym o Polsce.
Etapy działalności
Służba dyplomatyczna
W listopadzie 1918 r. został mianowany sekretarzem Sekcji Ekonomicznej Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, następnie objął stanowisko szefa Biura Ekonomicznego w związku z konferencją pokojową w Paryżu. W styczniu 1919 r. jako sekretarz Konstantego Skirmunta, wyjechał na rozmowy do Warszawy z Naczelnikiem Państwa Józefem Piłsudskim. Po powrocie do Paryża pełnił funkcję osobistego sekretarza Romana Dmowskiego. W kwietniu 1919 r. został wysłany na stanowisko drugiego sekretarza Poselstwa Polskiego w Rzymie. W listopadzie 1920 r. po wojnie polsko-bolszewickiej wrócił do swojej placówki w Rzymie. Następnie w czerwcu 1921 r. został pierwszym sekretarzem Gabinetu Ministra Skirmunta w Warszawie.
Wojna polsko-bolszewicka
W maju 1920 r. przyjechał do Warszawy i wstąpił jako ochotnik do 203 pułku ułanów. Przeszedł imponujący szlak bojowy. Brał udział w walkach pod Ciechanowem, Pułtuskiem, Modlinem, przy forsowaniu Bugu pod Wołczkiem a następnie Hrubieszowem, Dubnem, Równem, Kostopolem i Zwiahlem. Tam zastało go zawieszenie broni.
Praca w centrali Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Brał udział w misjach dyplomatycznych:
– konferencja w San Remo,
– w sprawie Wileńszczyzny w Brukseli,
– konferencja w Pradze w sprawie układu granicznego,
– konferencja w Belgradzie na posiedzeniu ekspertów ekonomicznych Małej Ententy,
– w Londynie i Paryżu.
– uczestniczył także w Pierwszej Międzynarodowej Konferencji Ekonomicznej w Genui, w kwietniu i maju 1922 r.
– delegat na międzynarodowej konferencji w Lozanie w 1923 r.
– inicjator pierwszej polskiej Wystawy Przemysłowej w Konstantynopolu
– w 1924 r. objął stanowisko kierownika referatu Bliskiego Wschodu
– w 1925 r. mianowany zostaje radcą Ministerstwa w VI stopniu służbowym
– kwiecień 1926 r. – wziął udział w koronacji szacha perskiego Rezy Pahlawiego jako przedstawiciel Rządu Polskiego
– 19.03.1927 r., Teheran – uczestniczył w rozmowach i podpisaniu polsko-perskiego traktatu handlowego i traktatu przyjaźni
– 1933 r. – uczestniczył w negocjacjach traktatu handlowego, podpisanego pomiędzy Polską a Szwajcarią; wspierał aktywnie rozwój polsko-szwajcarskich stosunków handlowych.
Placówki
16.10.1927 r. – Sekretarz Poselstwa I klasy w Poselstwie Polskim w Brukseli.
Maj 1929 r. – Pierwszy Sekretarz Poselstwa Polskiego w Bernie.
Radca Poselstwa II klasy, mianowany w lipcu 1930 r. (funkcję tę pełnił do lutego 1935 r.).
W roku 1935 objął kierownictwo Konsulatu Generalnego w Amsterdamie.
1.03.1938 r. otrzymuje nominację na stanowisko Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Rzeczpospolitej Polskiej w Rio de Janeiro. Pracował tam do września 1945 r., kiedy to cofnięto uznanie rządowi londyńskiemu przez Brazylię. Skowroński, pracując na tej placówce, aktywnie przeciwstawiał się propagandzie niemieckiej. Zjednoczył polonię brazylijską, wygłaszał liczne przemówienia do rodaków. Utworzył Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, w którym dużą rolę odgrywała jego żona Chrystyna. Sprawowali opiekę nad licznie przybywającymi uchodźcami polskimi. Wśród nich byli: J. Tuwim, J. Lechoń, Choromański, Zamoyski. Zbierali we własnym zakresie datki dla rodaków w kraju. Rocznie przesyłali na adres Czerwonego Krzyża do okupowanej przez Niemców Polski kilka ton towarów z pomocą. Wojna w tym czasie dotknęła też jego rodzinną wieś, Torzeniec: 1-2.09.1939 r. została spacyfikowana przez Niemców: zamordowaanych przez rozstrzelanie i spalenie żywcem zostało wtedy 34 mieszkańców Torzeńca oraz trzech żołnierzy polskich.
Działalność na emigracji
Po cofnięciu uznania Rządowi Londyńskiemu we wrześniu 1945 r. pozostaje na emigracji. Uzyskuje Katedrę Migracji Współczesnych na papieskim Uniwersytecie Katolickim w Rio de Janeiro.
Działalność handlowa
Skowroński utworzył pierwsze przedsiębiorstwa (cukiernię i spółkę eksportowo-importową), nie przyniosły jednak sukcesów.
W 1949 r. nawiązał współpracę z Alfredem Jurzkowskim i utworzył pierwszą w Brazylii montownię ciężarówek Mercedes-Benz. Został przedstawicielem na Brazylię Fundacji Jurzykowskiego, wspierającej naukowców i twórców polskiego pochodzenia.
Brał udział w programach brazylijskiego Centrum Wolnej Europy, emitowanych trzy razy w tygodniu za pośrednictwem radia Tamaio z siedzibą w Rio de Janeiro.
Działalność publicystyczna
W tygodniku „Świat” Skowroński relacjonował odbywające się polsko-tureckie negocjacje przed podpisaniem traktatu przyjaźni w lipcu 1923 r.
W latach 30-tych był korespondentem „Przeglądu Współczesnego”: pisał liczne artykuły w prasie brazylijskiej i argentyńskiej na rzecz obrony polskiej racji stanu.
W roku 1966 publikuje wspomnienia pt. „Wojna polsko-niemiecka widziana z Brazylii 1939-1940”.
Szczególne przywiązanie do dóbr torzenieckich zaowocowało opowieścią pt. „Szczęśliwe dni spędzone w Torzeńcu”, wydaną w 1985 r. w Londynie. Autor własnoręcznie ją zilustrował i napisał dla wnuka Janka. Książka została napisana w trzech językach (polskim, francuskim, angielskim).
W roku 1999 wydaje „Pamiętniki 1914-1939. Student w Szwajcarii. Dyplomata wolnej Polski”.
Rodzina i życie prywatne
17.08.1927 r. ożenił się z Chrystyną Marią Melanią Turno, urodzoną 31.12.1902 r. w Słomowie pod Poznaniem, córką szlachcica Jana Turno i Ludwiki z Mycielskich.
Z żoną Chrystyną Turno miał czterech synów: Romana (ur. 15.07.1928 r., zm. 19.10.1994 r.), Krzysztofa (ur. 22.11.1929 r., zm. 26.12.2006 r.), Dominika (ur. 4.12.1933 r.) oraz Marka (ur. 25.05.1936 r.).
13.01.1956 r. umarła jego żona Chrystyna.
W 1964 r. Tadeusz Skowroński wrócił z najmłodszym synem Markiem do Europy.
16.02.1965 r. – ożenił się ponownie z Mercedes de Fischer (1898-1991), wdową po komendancie Gwardii Szwajcarskiej w Watykanie. Po ślubie zamieszkali w Rzymie, jednak w 1971 r. przeniósł się wraz z żoną do Fryburga Szwajcarskiego.
Umarł 21.02.1986 r. we Fryburgu Szwajcarskim. Nigdy już nie ujrzał swojego rodzinnego kraju i ukochanego Torzeńca. Pochowany został na cmentarzu św. Leonarda.
Torzeniec
Majątek Torzeniec w gminie Doruchów (dawniej powiat kępiński, obecnie ostrzeszowski) otrzymuje Skowroński w posagu od teścia Jana Turno. Zauroczony Torzeńcem, skarbami tej ziemi, lasami, stawami i polami zaczął prężnie rozwijać gospodarkę Torzeńca. Dzięki temu miejscowi i okoliczni mieszkańcy uzyskali możliwość dobrze płatnej pracy. Skowroński przebudował dwór i założył park w stylu francuskim. Rozwinął uprawę zbóż, ziemniaków, cebuli oraz hodowlę ryb, trzody chlewnej, krów i owiec. Raz w tygodniu otrzymywał korespondencję od księgowego na temat aktualnej sytuacji gospodarczej w majątku. Zbudował stalowy wiatrak o wysokości 42 m i rozpiętości skrzydeł 12 m – jak na owe czasy był to jeden z najwyższych wiatraków w Polsce. Służył do doprowadzania wody do majątku, napędzał piły do cięcia drewna i mielił zboże. Cebula, którą wyhodował Skowroński, była eksportowana do Szwajcarii, Anglii, Szwecji i Hongkongu. W 1927 r. na wystawie rolniczej w Kępnie zdobył główne nagrody za swoje produkty.
Właściciel dbał też o swoich pracowników. Wybudował dla nich świetlicę, w której było kino, teatr i biblioteka. Dla dzieci zrobiono huśtawki, zjeżdżalnię i przyrządy do gimnastyki. Zrobiono boisko do gry w siatkówkę i utworzono zespół sportowy. Skowroński zakupił tramwaj konny, który co niedzielę woził ludzi do kościoła w Wyszanowie. Dbano o zwierzęta leśne, utworzono mini zoo.
Tadeusz Skowroński tak bardzo kochał Torzeniec, że kiedy tylko mógł wspólnie z rodziną spędzał tam wakacje letnie, święta Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Owocem tej miłości jest napisana dla wnuka Janka i własnoręcznie zilustrowana książka pt. „Szczęśliwe dni spędzone w Torzeńcu”. Autor nie mógł wrócić do kraju jako emigrant polityczny, miał jednak nadzieję, że jego wnuk Janek kiedyś to zrobi. Nakręcił też pierwszy film o Torzeńcu.
Na podstawie tego filmu i książki, Telewizja Polska nakręciła film o Tadeuszu Skowrońskim.
Znaczenie postaci dla jej współczesnych i potomnych
Tadeusz Skowroński to człowiek o wielu talentach, wzór do naśladowania. Polski dyplomata, publicysta, doktor nauk politycznych i ekonomicznych Uniwersytetu we Fryburgu, doktor honoris causa brazylijskiego Instytutu Adwokatów, Poseł Nadzwyczajny i Minister Pełnomocny w Brazylii w latach 1938-1945. Wielki patriota, ochotnik w wojnie z bolszewikami w 1920 r. Ostatni właściciel majątku Torzeniec. Człowiek-bohater, który poświęcił się dla narodu i ojczyzny. Żarliwy patriota, mający silne poczucie więzi rodzinnej. Zawsze działający na rzecz dobra Polski. Dbający nie tylko o siebie, ale i o swoich pracowników. Rozwijający handel z małego Torzeńca. Człowiek posiadający wiele odznaczeń: za swoje zasługi otrzymał w 1926 r. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, w 1928 r. Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, a w 1938 r. Brązowy Medal za Długoletnią Służbę. Jego działalność doceniły też inne kraje, od których otrzymał liczne odznaczenia.
Choć czasy, w których żył Tadeusz Skowroński są odległe, idee przez niego propagowane nadal pozostają aktualne. Jego postawa i wartości mogą być przykładem dla nas wszystkich. W dobie braku autorytetów, jego postać jawi się jako wzór godny naśladowania.