Pochodzenie

Rodzina Modlibowskich herbu Dryja osiedliła się w majątku Czachorowo w połowie XIX w. Tworzyli typową rodzinę ziemiańską o silnych tradycjach patriotycznych. Gospodarstwo liczyło około 600 hektarów powierzchni i nastawione było głównie na hodowlę bydła oraz koni.

Dzieciństwo

Wanda Modlibowska urodziła się 19 listopada 1909 roku w majątku swoich rodziców w Czachorowie. Wraz z nią na świat przyszła siostra bliźniaczka – Maria.

Edukacja

Edukację rozpoczęła w domu rodzinnym. W latach 1923-1924 uczęszczała do szkoły prowadzonej przez Siostry Sercanki Sacre Coeur w Polskiej Wsi koło Pobiedzisk. Ukończyła gimnazjum humanistyczne im. Królowej Jadwigi w Poznaniu, uzyskując maturę w roku 1929. Studiowała na wydziale Chemii Uniwersytetu Poznańskiego kierunek – chemia nieorganiczna, który ukończyła w 1937 r.

Zainteresowania

W okresie gimnazjalnym i studenctkim Wanda Modlibowska czynnie uprawiała narciarstwo, wioślarstwo i wspinaczkę górską. Brała udział w spływach kajakowych, kursach pływackich i żeglarskich. Uprawiała także turystykę podróżując po Polsce. Jako seniorka lubiła słuchac muzyki, czytać wspomnienia literatury II wojny światowej i biografie sławnych ludzi.

Lotnictwo

W sierpniu 1929 roku 3. pułk lotniczy przeprowadzał ćwiczenia w miejscowości Czachorowo. Najprawdopodobniej to wydarzenie zdecydowało o późniejszych lotniczych zainteresowaniach Modlibowskiej. Równocześnie z rozpoczęciem studiów Modlibowska trafiła do poznańskiego Aeroklubu Akademickiego, którego członkiem została w 1930 r. W miesiącach maj-czerwiec 1931 roku Modlibowska przeszła szkolenie na samolocie Hanriot H-28. Jej pierwszym instruktorem był Edmund Hołodyński – współzałożyciel Związku Lotników Polskich, wiceprezes Wielkopolskiego Klubu Lotników, kierownik sekcji szkolnej i treningowej Aeroklubu Poznańskiego. 1 lipca 1933 roku odbyło się uroczyste poświęcenie szybowiska Bałczyna oraz wręczenie dyplomów pilota szybowcowego kategorii A. Pierwszymi pilotami byli Wanda Modlibowska, Witold Głowacki i Stanisław Sobczak. Wanda Modlibowska była pierwszą kobietą w historii klubu, która zdobyła kategorię A. (kat. A – opanowanie lotu ślizgowego w lini prostej z utrzymaniem kierunku i prawidłowym lądowaniem w obranym miejscu; lot powinien trwać minimum 30 sekund; w praktyce do kategorii A należało wykonać 30-50 lotów). W okresie od 18 września do 8 października 1933 roku Wanda Modlibowska wzięła udział w szkolno-treningowym kursie szybowcowym w Bezmiechowej. Uzyskała kategorię B, C, C urzędową. Jednym z atutów Bezmiechowej było usytuławanie w otoczeniu dzikiej przyrody Gór Słonnych. Sportem łączącym wszystkich szybowników zimą było oczywiście narciarstwo.

Rekordy

19 czerwca 1934 roku uzyskała na szybowcu Komar SP-090 Kobiecy rekord długotrwałości lotu przebywając w powietrzu 5 godzin i 57 minut. 5 października tego samego roku Modlibowska wykonała na szybowcu CW-5bis/34 lot trwający 9 godzin i 30 minut. 20 września 1934 roku w Bezbiechowej rozpoczęto regularne loty nocne. Od września do października piloci wylatali 38 godzin i 26 minut. Było to pierwsze metodyczne szkolenie w nocnych lotach szybowcowych na świecie. Tylko w 1937 roku pobiła sześć rekordów Polski, z których jeden został uznany za rekord świata. Latając na szybowcu ,,Komar-bis” przebywała w powietrzu 24 godziny i 14 minut. W 1938 roku ustanowiła kobiecy rekord Polski, pokonując w powietrzu 343 kilometry.

Z 13 na 14 maja 1937 roku w Bezmiechowej Wanda Modlibowska ustanowiła kobiecy rekord świata w konkurencji długotrwałości lotem trwającym 24 godziny 14 minut i 56 sekund. Był to pierwszy i jedyny przed wojną rekord świata w szybownictwie uzyskany przez Polaka. Lot ten pozwolił jej na pobicie jednocześnie trzech rekordów: Krajowego kobiecego, międzynarodowego kobiecego i krajowego ogólnego.

W roku 1937 uzyskała jeszcze 4 inne rekordy Polski.

Licencje i kursy szybowcowe

Posiadała uprawnienia instruktora szybowcowego, brała udział w pierwszym kursie akrobacji w Polsce. Ukończyła kurs akrobacji samolotowej oraz w lotach bez widoczności. Miała uprawnienia do lądowania w terenie przygodnym, holowania szybowców za samolotem oraz wykonywania lotów na motoszybowcu.

Patriotyzm

W latach 30-tych XX w. Modlibowska udzielała się niezwykle społecznie. W 1935 roku brała społecznie udział w prowadzeniu szkolenia lotniczego w szkole w Fordonie, była instruktorem na pierwszym kobiecym kursie szybowcowym w Ustianowej w 1936 r. Pod koniec sierpnia 1939 roku dostała zmobilizowana, a w dniu 4 września 1939 roku przydzielona jako pilot łącznikowy do Eskadry Łącznikowej Sztabu Głównego Wojska Polskiego w Warszawie. Otrzymała wówczas stopień podporucznika pilota czasu wojny. W czasie działań wojennych do 18 września 1939 roku wykonała 6 lotów łącznikowych z lotniska mokotowskiego w kierunku południowym i wschodnim przewożąc rozkazy i meldunki od dowodców walczących oddziałów, korzystając często z lądowisk przygodnych. W Rumunii skierowano ją do lotniczej placówki ewakuacyjnej, gdzie pełniła funkcję kuriera. W marcu 1940 roku otrzymała rozkaz wyjazdu do Angers – siedziby rządu polskiego, lecz postanowiła brać czynny udział w pracy podziemnej organizacji wojskowej. Pracowała również jako szyfrantka. Do Warszawy trafiła 22 maja 1940 roku wraz z trójką kurierów Armii Krajowej – była więc pierwszą emisariuszką i szyfrantką w Delegaturze Rządu RP na Kraj wysłaną przez Rząd Rzeczpospolitej Polskiej, kierowanej przez prezydenta Raczkiewicza oraz Naczelnego Wodza i premiera Sikorskiego z Francji do okupowanej przez wojska niemieckie i radzieckie Ojczyzny. W czasie działalności konspirancyjnej nosiła pseudonimy Marta, Maria i Halszka, wykorzystywała także dokumenty na nazwisko Marty Maciejewskiej. W czasie Powstania Warszawskiego pracując w Biurze Prezydialnym Delegata Rządu brała udział w walce jako żołnierz Armii Krajowej, za co otrzymała Krzyż Walecznych. 4 marca 1945 roku wraz z Marią Malinowską została podstępnie aresztowana przez 5 oficerów i żołnierzy NKWD. Była więziona we Włochach pod Warszawą, a następnie w obozie specialnym NKWD w Rembertowie. W trakcie przesłuchań, w czasie ktorych żądano od niej podania tajemnicy szyfrów Delegatury Rządu i ujawnienia działalności konspiracyjnej była bita i torturowana. W Berezówce pod Uralem pracowała przy wyrębie lasu. W listopadzie 1945 roku została zwolniona, dotarła do Frankfurtu nad Odrą i wróciła do Polski. Celem takiego działania było zatarcie przed Urzędem Bezpieczeństwa śladów działalności w AK i faktu zsyłki pod Ural. Od 1 stycznia do 30 czerwca 1946 roku pracując jako instruktor szybowcowy współuczestniczyła w reaktywowaniu Aeroklubu Poznańskiego. Niestesty pod koniec 1948 roku na polecenie władz państwowych przeprowadzona została polityczna „weryfikacja” członków aeroklubu. Wandzie Modlibowskiej odebrano licencję i zabroniono wstępu na lotnisko uznając ją za „element obcy klasowo”. Prawdopodobnie swój ostatni lot wykonała 12 września 1948 roku z Aleksandrowic zrzucając wieniec dożynkowy w miejscowości Chybie. W dniu 17 lipca 1949 roku Modlibowska w czasie pobytu na plaży w Świnoujściu została bez podstawnie aresztowana pod zarzutem zamiaru przekroczenia granicy państwowej i skazana na 18 miesięcy więzienia. To komunistyczne więzienie pozbawiło ją nadziei i wiary powrotu do wolnej Polski, a w skrytości też i do latania. Po wyjściu z więzienia mimo wysokich kwalifikacji oraz biegłego władania kilkoma językami, przez wiele miesięcy nie miała szans na podjęcie pracy. Od opuszczenia więzienia do roku 1956 co dwa tygodnie była wzywana na przesłuchania przez pracowników UB. Dbano również o retuszowanie jej zasług. W tych latach pracowała w biurze patentowym. Mając ponad 70 lat jeszcze uprawiała czynnie sport. Poza lotnictwem pasjonowała się muzyką, chętnie czytała biografie sławnych ludzi oraz literaturę wspomnieniową z II wojny światowej. W lutym 1990 roku z rąk przedstawicieli Aeroklubu Poznańskiego otrzymała odznakę Zasłużony dla Województwa Poznańskiego. Zmarła 11 lipca 2001 roku o godzninie 20.20 licząc 92 lata w Łężeczkach koło Pniew, zaś 14 lipca została pochowana w rodzinnym grobowcu przy gotyckim kościele Farnym w Gostyniu Wielkopolskim.

Znaczenie postaci

Wanda Modlibowska to osoba która ponad wszystko kochała ojczyznę. Była odważna, oddana sprawie. 14 maja 2013 roku jedna ze szkół postanowiła wybrać Wandę Modlibowską patronką szkoły. Tą szkołą jest Szkoła Podstawowa im. Wandy Modlibowskiej w Sikorzynie, której uczniowie tworzą ten biogram. Wcześniej jej imieniem został nazwany najstarszy w Polsce Aeroklub Poznański w Kobylnicy. W czasie uroczystości nadania imienia szkole pani Barbara Grześkowiak-Bocian wiceprezes Rady Seniorów Lotnictwa i prezes Klubu Seniora Lotnictwa w Poznaniu powiedziała, że tak jak Wanda Modlibowska miała siostrę bliźniaczkę, to teraz klub ma bliźniaczą siostrę w postaci szkoły. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Wandy Modlibowskiej w Sikorzynie szczególnie są dumni z tego, że ich szkoła nosi imię tak wspaniałej postaci. W maju 2014 roku uczniowie spotkali się z Seniorami Lotnictwa Aeroklubu Poznańskiego w Kobylnicy oraz byli na zielonej szkole -śladami patronki w Bieszczadach.

Wanda Modlibowska – wspomnienia w fotografiachhttp://www.aeroklub.poznan.pl/galeria.php?p=gal&id_gal=30