Pochodzenie
Kresy Wschodnie, miejscowość Chodewlany, Gmina Zdzięcioł, Powiat Nowogródek, Województwo Nowogródzkie
Dzieciństwo i edukacja
Prawdopodobną datą urodzenia Wiktora Mielocha był 27 maja 1922r. Syn Aleksandra i Zofii Kardasz. Niewiele wiemy o jego dzieciństwie. Rodzice posiadali niewielkie gospodarstwo w Chodewlanach. Miał pięcioro rodzeństwa: Józefa, Stefanię, Żenię, Marię i Teodora. Wiktor ukończył 3 klasową szkołę powszechną. Był członkiem harcerstwa.
Okupacja
W niewyjaśnionych bliżej okolicznościach trafił do kopalni w Donbasie (Donieckie Zagłębie Węglowe). W momencie wkroczenia wojsk niemieckich ewakuowany do Nowosybirska (Syberia) gdzie pracował w kołchozach. Po ogłoszeniu przez Związek Patriotów Polskich mobilizacji dla Polaków w ZSRR zgłosił się jako ochotnik do punktu werbunkowego. Podał wówczas fikcyjną datę urodzin, choć z opowiadań rodzinnych wiadomo, że nie spełniał kryterium wieku.
W służbie ojczyźnie
Jako ochotnik trafił do Sielc nad Oką, gdzie przeszedł 6 miesięczne przeszkolenie. Wcielony do I dywizji im. Tadeusza Kościuszki (był 18 ochotnikiem na liście), służył w 1 pułku piechoty w artylerii – celowniczy moździerza. Przeszedł szlak bojowy od bitwy pod Lenino do zdobycia Berlina.
http://pl.wikipedia.org/wiki/1_Warszawska_Dywizja_Piechoty
Etapy
1. Bitwa pod Lenino – 11.10 – 13.10.1943r.
2. Walki pod Puławami – 28.07 – 10.08.1944r.
3. Zdobycia Warszawy- Pragi – 08.09-13.09.1944r.
4. Zajęcie Warszawy – styczeń 1945r.
5. Przełamanie Wału Pomorskiego, wyzwolenie Złotowa, Jastrowia, Mirosławca, Drawska Pomorskiego – luty 1945r.
6. Sforsowanie Odry – kwiecień 1945r.
7. Zdobycie Berlina – maj 1945r.
We wrześniu 1944 ukończył Szkołę Podoficerską i został awansowany do stopnia kaprala. Ranny w nogę 11 marca 1945r. Stał sie bohaterem jednej z najpopularniejszych serii wydawniczych o II wojnie światowej tzw. „tygryska” (Biblioteka Żółtego Tygrysa). Pojawia się w tomie pt. „Na gruzach Berlina”. Za mniej chwalebny epizod z historii Wiktora Mielocha należałoby uznać walki o utrwalanie władzy ludowej (29.11.1945 – 01.03.1946)
Za udział w walkach wielokrotnie odznaczony
1. Brązowy Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
2. Krzyż bitwy pod Lenino
3. Medal „Za Odrę, Nysę i Bałtyk”
4. Medal „Za Warszawę”
5. Medal za zwycięstwo nad Niemcami w wielkiej wojnie ojczyźnianej 1941-1945
Udokumentowane awanse na stopnie
1. kapral – 04.09.1944r.
2. plutonowy – 01.01.1945r.
3. starszy sierżant sztabowy – 20.09.1973r.
4. podporucznik – 23.09.1980r.
Ziemie Odzyskane
Po demobilizacji trafił na tzw. Ziemie Odzyskane jako osadnik wojskowy do miejscowości Jędrzejewo (powiat Trzcianka). Przyjechał tam do siostry. Tu poznał swoją żonę Bronisławę Stawniczą (ślub 02.09.1947r), z którą miał sirrdmioro dzieci: Wiktora, Ryszarda, Jana, Leszka, Emilię, Teresę i Adelę. Otrzymał gospodarstwo 2,88 ha z domem, potem przyznano mu większe 8,56 ha (Akt nadania Ministerstwa Rolnictwa z 1957r.). Specjalizował się w produkcji zwierzęcej i roślinnej. Pracował w Biernatowie w skupie siana, potem w Jędrzejewie jako goniec gminy. Od 1960 r. zatrudniony w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Jędrzejewie. W 1985r. przeszedł na emeryturę. Z zamiłowania hodowca gołębi i pszczół. Był członkiem Wojewódzkiego Związku Pszczelarskiego w Poznaniu. Politycznie związany z Polską Zjednoczoną Partią Robotniczą, choć nie wykazywał większego zainteresowania aktywnością w tych strukturach. Uczestnik wielu lokalnych uroczystości patriotycznych organizowanych przez szkołę. Nigdy nie odmawiał młodzieży spotkania i chętnie opowiadał o swoich wojennych przygodach. Pracowity i koleżeński – tak go zapamiętała lokalna społeczność. Zmarł 28 października 1988r. w Pile. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Jędrzejewie.
Znaczenie postaci
Wiktor Mieloch i inni osadnicy wojskowi z Jędrzejewa stali się symbolami zdobycia tych ziem, a następnie ich zagospodarowania. W kontekście niepewności granicy zachodniej budowali lokalny patriotyzm i dawali gwarancję stabilności na Ziemiach Odzyskanych. Młode pokolenie zrzeszone w harcerstwie postrzegało Wiktora Mielocha jako bohatera i zapraszało często na uroczystości rocznicowe oraz tzw. „żywe lekcje historii”. Dla następnych generacji był przykładem pracowitości i symbolem trudnej przeszłości związanej z szukaniem nowej małej ojczyzny oraz zmianami ustrojowymi w Polsce po II wojnie światowej.
Literatura i źródła
Dokumenty i pamiątki rodzinne,
Eugeniusz Walczuk, Na gruzach Berlina , Wydawnictwo MON, Warszawa 1983,
Archiwum Państwowe w Pile, Akta Gminy w Jędrzejewie 1945-1954, sygn.32/20,
www.stankiwicz.e.pl, www.hej-kto-polak.pl.