Pochodzenie
Zbigniew Łukowiak urodził się 7 września 1935 roku w Rawiczu, zmarł 5 lutego 2007 roku.
Edukacja
Zbigniew Łukowiak ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych oraz – z wyróżnieniem – Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Miał okazję kształcić się pod kierunkiem wybitnych artystów pedagogów: prof. Władysława Tatarkiewicza (rysunek), prof. Rajmunda Dybczyńskiego (malarstwo), profesorów Józefa Stasińskiego i Józefa Petruka (rzeźba i medalierstwo). Pracę magisterską nt. determinantów i motywacji aktywności twórczej pisał w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza pod kierunkiem prof. Jacka Paluchowskiego. Otrzymał za nią nagrodę Zespołu Badawczego Dziejów Kultury Wielkopolskiej UAM i Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Poznaniu.
Etapy działalności
Nierozerwalnie związany z rodzinnym Rawiczem oraz leszczyńskimi placówkami kultury, czerpał inspiracje dla swej artystycznej działalności z bogatej historii oraz współczesności tego pięknego regionu. Wszechstronny i utalentowany artysta wykonał w latach 1974 – 2007 ponad 250 medali i plakietek z własnej inicjatywy, bądź też na zamówienie społeczne. Zakres jego twórczości jest bardzo różnorodny. Zajmował się głównie medalierstwem, ale z równą pasją poświęcał się malarstwu. Swój dorobek artystyczny prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. Przez wiele lat związany był z Amatorski Ruchem Plastycznym. Wysoko cenił sobie pracę z amatorami. Fascynowało go odkrywanie samorodnych talentów.
Medalierstwo
Do swojej pracy medalierskiej podchodził z wielką uwagą i starannością. Wszystko zaczynało się od pomysłu, potem powstawały rysunki i projekty. To czas studiowania dostępnej ikonografii, poznawanie człowieka, któremu medal miał być poświęcony, czy też wydarzenia, które miał upamiętniać. Kolejnymi etapami była praca w wosku nad awersem i rewersem, wykonanie odlewu gipsowego, a na koniec tak zwanego „medalu matki”, czyli odlewu w znalu. Każdy medal wymagał dalszych obróbek. Medale artysta wykonywał w różnych materiałach: głównie w mosiądzu, ale także w srebrze, znalu, ołowiu oraz w ceramice. Prace medalierskie upamiętniają działalność leszczyńskich i rawickich instytucji oraz organizacji. W wyniku przemian społecznych jakie zaszły w ostatnich latach, zniknęło wiele firm, odeszli zasłużeni ludzie. Często medal jest jedynym dowodem i pamiątką ich istnienia. Prace medalierskie znajdują się w Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, w Muzeum Okręgowym w Lesznie, w zbiorach watykańskich. Artysta wykonał 10 medali poświęconych Janowi Pawłowi II. Obecnie znajdują się one wśród 8 tysięcy medali w Muzeum Monet i Medali Papieskich w Częstochowie.
Malarstwo
Malarstwo zajmowało bardzo ważne miejsce w twórczości artysty. Stosował wiele technik malarskich, takich jak olej, akwarela, gwasz, czy collage. Szczególnie jednak upodobał sobie akwarele, na których ukazywał ratusze, kościoły, fragmenty ich wnętrz, znane i mniej zauważane zakątki miast i miasteczek. To artysta dokumentujący miejsca, obok których codziennie przechodzimy. Artysta zatrzymuje na kartce papieru, na płótnie skrawek naszej najbliższej historii, tradycji.
Rzeźba
Spacerując po Rawiczu spotykamy prace wykonane przez artystę. W 1983 roku artysta odtworzył pomnik Tadeusza Kościuszki w Rawiczu. W 1985 wyrzeźbił w białym marmurze trzy orły na „Pomnik Wdzięczności” w Górze Śląskiej, któremu w 1992 roku zmieniono nazwę na „Pomnik Wolności”. W roku 1988 wyrzeźbił w piaskowcu niedźwiedzia na fontannę przy rawickich Plantach. Natomiast w 2006 roku wykonał trzy korony odlane w mosiądzu na głowy orłów „Pomnika Wolności” w Górze Śląskiej. W Rawiczu spotykamy liczne tablice pamiątkowe wykonane przez artystę.
Sekcja plastyczna
Początki sekcji plastycznej przy Rawickim Domu Kultury sięgają 1956 roku, wówczas artysta rozpoczął pracę z grupą dziecięcą, która przerodziła się w zespół młodzieży i dorosłych. Wielu członków kół plastycznych ukończyło szkoły i studia plastyczne, a ci, którzy zajmowali się sztuką po amatorsku, zdobywali nagrody i wyróżnienia w różnych konkursach i wystawach. To potwierdza umiejętności plastyczne Zbigniewa Łukowiaka. Na zajęciach najważniejsze było tworzenie. Krytykował brak indywidualizmu, uczył widzenia i przetwarzania rzeczywistości w sposób malarski. Do tradycji należały coroczne wyjazdy na plenery. Potrafił stworzyć ciepłą i życzliwą atmosferę, jednocześnie wymagał rzetelnej pracy. Był szanowany i podziwiany przez wszystkich, którzy z nim się zetknęli.
W Rawickim Domu Kultury pozostawił nową pracownię plastyczną, która obecnie nosi imię artysty.
Plenery
Chojnice (1966), Wolsztyn (1975), Rydzyna (1976), Nowa Sól (1977), Skoki (1978), plener historyczny „Rawicz 80”, ogólnopolski plener „Pawłowice 83”, ogólnopolski plener „Racot 84”, ogólnopolski plener malarski „Zabytki województwa leszczyńskiego” – Grabonóg 86, Boszkowo 1995.
Wystawy indywidualne.
Udział w kilkudziesięciu wystawach indywidualnych w kraju i zagranicą m.in.
1973 – Akwarele i tempery – WDK Leszno
1975 – Malarstwo Lato 75 – WDK Leszno ; DK Rawicz
1977 – Malarstwo-DOZ Leszno ; Rysunek piórkiem-WDK Leszno
1978 – Grafika użytkowa – DK Gostyń ; Modele i rzeźba-Muzeum w Lesznie ; Modele i rzeźba-Muzum Gostyń ; Akwarele i tempery-Klub Seniora Leszno ; Akwarele i tempery – Muzeum Rawicz ; Malarstwo-BWA Leszno
1981 – Malarstwo – Muzeum Rawicz
1983 – Akwarele i tempery – Muzeum Rawicz ; „Przestrzenie wyobraźni” – malarstwo – BWA Leszno
1984 – Akwarele – BWA Wrocław
1985 – Medale – Galeria BWA Leszno
1992 – Malarstwo – Rokosowo ; Akwarele – Muzeum Horst (Holandia)
1993 – Malarstwo – Rokosowo
1994 -„Po prostu człowiek…” – portret, autoportret, akt – Muzeum Ziemi Rawickiej
1997 – Leszno w medalach i akwarelach – Galeria BWA Leszno
1998 – Ziemia Rawicka w medalach i malarstwie – Muzeum Ziemi Rawickiej
2001 – Kościoły i klasztory – akwarele – Galeria PKO BP Leszno ; Malarstwo – Pałac w Rydzynie Galeria „Bocianie Gniazdo” ; Akwarela – Galeria im Atrium CCS Suh/Niemcy/
Wystawy zbiorowe
Udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą m.in.
1979 – „35 lat PRL – wystawa medali” – Poznań
1983 – Konkurs medalierski Dante – Rewenna /Włochy/
1984 – III Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – BWA Leszno ; Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – Suhl/Niemcy/
1985 – „Medal portretowy w zbiorach leszczyńskich kolekcjonerów” – Muzeum Okręgowe w Lesznie
1986 – „Medale i odznaki” – Poznań ; Ogólnopolski Plener Malarski – Grabonóg ; Ogólnopolska wystawa malarska i rysunku „Chronimy nasze środowisko” – Tarnów ; Medale i Odznaki Polskich Regionalnych Towarzystw Kulturalnych Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu – Cichanów ; IV Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – BWA Leszno
1987 – Ogólnopolska wystawa malarska i rzeźby „Przeciw wojnie” – Majdanek ; Ogólnopolskie Triennale Akwareli – Lublin’87 ; VII Ogólnopolska Wystawa Malarstwa i Rzeźby „Przeciw wojnie” – Majdanek ; II Ogólnopolskie Triennale Akwareli – Lublin
– BWA Leszno ; Eisenstadt /Austria/ ; Waldau/Niemcy/ ; Zamek Esterhazy/Austria/ ; I wystawa Zbiorów Sztuki Muzeum Borów Tucholskich ; Wystawa malarstawa – Elbląg ; Wystawa medali „Jan Paweł II” – Łódź
1990 – VI Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – BWA Leszno-Chicago/USA/-Cornwal Sontario /Kanada/
1992 – VII Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno
1994 – „Autoportret medalierski” – Muzeum Medalierstwa we Wrocławiu ; VIII Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno ; Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – Paal – Beringen /Belgia/- De Mijl Paal Houssden – Zolder, /Belgia/ ; Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – Deurne /Holandia/
1995 – Centrum Kultury Poznań ; Deurne /Holandia/
1996 – IX Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno
1997 – Rawenna / Włochy /
1998 – X Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno ; Rzym / Włochy ; Paal -Beringen / Belgia,
1999 – Rouen / Francja
2000 – XI Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno
2001, 2003, 2005, 2007 – I, II, III, IV Biennale Sztuki Europejskiej Rawicz – Rokosowo
2002 – XII Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno
2003 – Forma 2003 – Rawicz ; Współczesne Medalierstwo Polskie – Rhein / Niemcy ; Medalierskie portrety Wrocławia – Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu
2004 – XIII Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno
2006 – XIV Prezentacje Leszczyńskiego Środowiska Plastycznego – MBWA Leszno
ODZNACZENIA I MEDALE
1966 r. Odznaka Tysiąclecia
1968 r. Odznaka”Zasłużny Działacz Kultury”
1968 r. Honorowa Odznaka Ruchu Przyjaciół Harcerstwa
1968 r. Medal Pamiątkowy WK FJM w Poznaniu z okazji 25-lecia LWP
1975 r. Dyplom od Redakcji „Głosu Wielkopolskiego” za współredagowanie gazety
1984 r. Medal „40-lecia PRL” w Rawiczu
1984 r. Medal „40-lecia PRL” w Lesznie
1986 r. Medal pamiątkowy”40-lecie DK” w Rawiczu
1989 r. Oznaczenie „Za zasługi dla woj. leszczyńskiego”
2002 r. Odznaka honorowa „Za zasługi dla woj. leszczyńskiego”
2006 r. Odznaczenie „Zasłużony dla Gminy Rawicz” Statuetka niedźwiedzia rawickiego”
15.02.2008 Uroczyste nadanie pracowni plastycznej w Domu Kultury w Rawiczu im. artysty plastyka Zbigniewa Łukowiaka
Znaczenie postaci
Zbigniew Łukowiak był wybitnym artystą i pedagogiem. Miał ogromny talent, który uczynił go znakomitym medalierem, rzeźbiarzem i malarzem. Jego prace znajdują się w rękach nabywców w kraju i na świecie. Zaszczepił miłość do sztuki wielu pokoleniom plastyków.
Źródła:
1. XI Prezentacje – Leszno 2000 [katalog wystawy], MBWA, Leszno 2000
2. Leszno w medalach i akwarelach Zbigniewa Łukowiaka; wystawa towarzysząca obchodom 450 – lecia miasta Leszna [katalog wystawy], BWA, Leszno 1997
3. Malarstwo Zbigniew Łukowiak [katalog wystawy], Muzeum Ziemi Rawickiej, Rawicz 1999
4. Medale i rzeźba Zbigniewa Łukowianka [katalog wystawy], Muzeum Okręgowe w Lesznie, Leszno 1980
5. Medale Zbigniewa Łukowiaka [katalog wystawy], Muzeum Okręgowe w Lesznie, Leszno 2006
6. Międzynarodowy Plener Malarski i Europejska Konferencja Kulturalna, [katalog wystawy], Rawicz – Rokosowo 2004
7. Rawicz w malarstwie i medalach Zbigniewa Łukowiaka [katalog wystawy], Urząd Miasta i Gminy w Rawiczu, Rawicz 1998
8. Wizje i postawy 2002 zbliżenia / Vorstellungen und Einstellungen 2002 Annaherungen [katalog wystawy], Muzeum Ziemi Rawickiej, Rawicz 2002
9. Wywiad z wdową Alicją Łukowiak.
10. Wywiad z córką Dorotą Łukowiak.
11. Wywiady z artystami amatorami Sekcji Plastycznej przy Rawickim Domu Kultury.
12. Wywiad z Dyrektorem Muzeum Ziemi Rawickiej Panem Jackiem Jarczewskim.
13. Wystawa malarstwa i fotografii z okazji Pierwszych Archidiecezjalno – Wojewódzkich Dożynek Wielkopolskich [katalog wystawy], Muzeum Ziemi Rawickiej, Rawicz 1999
14.Zbigniew Łukowiak 1935 – 2007 [katalog wystawy], Miejskie Biuro Wystaw Artystycznych, Leszno 2009
15. Zbigniew Łukowiak malarstwo [katalog wystawy], MBWA, Leszno 2004
16. Zbigniew Łukowiak – Medale [katalog wystawy], Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Leszno 1985