Zbigniew Świtalski

Pochodzenie

Maciej Mateusz Zbigniew Świtalski urodził się 24 marca 1889 roku w Krobi, w powiecie gostyńskim. Ojciec Jan był nauczycielem śpiewu, matka Leontyna z domu Buszewicz zajmowała się domem. Miał siostrę Helenę Marię (1890-1981 ) i brata Jana Piotra Stanisława (1899-1900).

Edukacja

Naukę rozpoczął w Szkole Powszechnej w Krobi, którą ukończył w 1902 roku. Następnie uczęszczał do Gimnazjum im. Marii Magdaleny w Poznaniu. Świadectwo dojrzałości otrzymał 1 marca 1911 roku. W października 1911 roku podjął studia medyczne na Uniwersytecie we Wrocławiu, potem kontynuował je na Uniwersytetach w Rostocku i w Lipsku. Egzamin lekarski zdał w 1918 roku na Uniwersytecie Ludwika Maksymiliana w Monachium i uzyskał tytuł doktora medycyny. W trakcie studiów odbywał liczne praktyki lekarskie, m.in. w Klinice Uniwersyteckiej w Monachium na oddziałach: dermatologicznym, chorób zakaźnych, chirurgicznym, położniczo-ginekologicznym, dziecięcym, laryngologicznym, otolaryngologicznym, psychiatrycznym, okulistycznym.

Etapy działalności

I wojna światowa

Studia medyczne przerwał wybuch I wojny światowej. W sierpniu 1914 roku został wcielony do wojska bawarskiego i wysłany na front francuski. Służył w 15. pułku piechoty, początkowo jako podlekarz (pomocnik lekarza), później jako lekarz asystent. Pracował w szpitalach polowych ( lazaretach), m.in. w czasie bitwy pod Verdun. W 1917 roku został odznaczony za zasługi w imieniu króla Bawarii Ludwika III.

Okres międzywojenny

Pod zakończeniu wojny powrócił do rodzinnej Krobi. Przez pewien czas pracował w szpitalu przy ul. Polnej w Poznaniu. W roku 1921 objął posadę lekarza we Lwówku i zamieszkał tu do końca życia. Jako lekarz opiekował się nie tylko mieszkańcami tego miasta, ale i mieszkańcami okolicznych wiosek. Była to praca bardzo uciążliwa, ze względu na trudności komunikacyjne. Doktor poruszał się po terenie konny powozem. Często jechał z ,,przesiadką”, na skrzyżowaniu dróg czekał na niego zaprzęg z innej wsi. W czasie zimy zdarzało się, że drogę do chorego pokonywał pieszo.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany do wojska i pełnił obowiązki lekarza wojskowego w szpitalu przy ul. Litewskiej w Warszawie. W październiku 1939 roku zwolniony jako major rezerwy do miejsca zamieszkania, powrócił do Lwówka. W 1942 roku został aresztowany przez gestapo za działalność antyniemiecką i osadzony w więzieniu w Forcie VII w Poznaniu, a następnie w Więzieniu Okręgowym we Wrocławiu. Od 26 listopada 1943 roku przebywał w obozie głównym ( więzieniu ciężkim) w Rawiczu, miał tu odsiadywać wyrok do 18 kwietnia 1948 roku. Zakończenie wojny, przyspieszyło jego powrót do domu.

Okres powojenny

Od 1945 roku pełnił obowiązki lekarza pediatry oraz kierował Ośrodkiem Zdrowia w Lwówku, który początkowo mieścił się w budynku Sióstr Miłosierdzia przy ul. Pniewskiej. Doktor był inicjatorem przekształcenia pałacu Łąckich we Lwówku na gmach mieszczący zespół opieki zdrowotnej. W Ośrodku Zdrowia dokonywał szeregu zabiegów wchodzących w zakres małej chirurgii, laryngologii, ginekologii. Oszczędzał w ten sposób pacjentom, uciążliwych dojazdów i wyczekiwania w gabinetach specjalistycznych. Swoim autorytetem i wiedzą opartą na długoletniej praktyce, pogłębianej kursami doskonalącymi z wielu dziedzin medycyny oraz literaturą fachową, wprawiał w podziw lekarzy specjalistów. Był lekarzem z powołania, sumiennie i z pełnym poświęceniem wykonywał swoją pracę zawodową. Przybywał do pacjentów o każdej porze dnia i nocy. W wywiadzie, który ukazał się w „Głosie Wielkopolskim” w 1968 roku, powiedział: ,,To mój obowiązek. Lekarz wiejski, a za takiego się uważam nadal, jak żołnierz na posterunku, musi być stale gotów do udzielania pomocy ….”. Dbał również o stan świadomości zdrowotnej mieszkańców miasta i okolicznych wiosek, o czym świadczą liczne prelekcje wygłaszane w Bibliotece Miejskiej w Lwówku. W roku 1968 przeszedł na emeryturę, jednak nie zaprzestał praktyki lekarskiej.

Do roku 1972 pracował jeszcze jako lekarz szkolny.

Działalność społeczna

Z dużym zaangażowaniem działał w różnych organizacjach i stowarzyszeniach. W latach 1934-1939 pełnił funkcję prezesa Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Lwówku. Był członkiem Związku Byłych Więźniów Politycznych Niemieckich Obozów Koncentracyjnych i Więzień w Poznaniu, a także od roku 1949 członkiem Przyjaciół Żołnierza w Lwówku i Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia.

Doktor pełnił również funkcje społeczne związane z medycyną i oświatą zdrowotną. W latach 1950-1958 był członkiem Komisji Zdrowia i Opieki Społecznej Miejskiej Rady Narodowej w Lwówku.

W roku 1965 przekazał do Archiwum Państwowego w Poznaniu pergaminowy dokument z 1551 roku, potwierdzający przywilej bractwa strzeleckiego przez ówczesnych właścicieli miasta Lwówka. Otrzymał za to podziękowanie.

Odznaczenia

Był odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi ( 1947 r.), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1947 r.), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959 r.). Otrzymał także tytuł Honorowego Obywatela Miasta Lwówka.

Rodzina

Dnia 2 lutego 1933 roku ożenił się z Władysławą Matelską. Ślub odbył się w kościele p.w. Bożego Ciała w Poznaniu. Żona doktora pracowała jako urzędniczka w Ziemstwie Kredytowym w Poznaniu. 16 listopada 1934 roku urodził się ich jedyny syn, który na cześć pierwszego prezydenta Poznania Drwęskiego, otrzymał imię Jarogniew. Żona doktora, kilka dni po narodzinach syna, zmarła w szpitalu przy ul. Polnej w Poznaniu. Po śmierci matki Jarosiem ( tak nazywał go zdrobniale ojciec) opiekowała się siostra doktora Helena Maćkowiak. Mimo ogromu pracy, doktor troszczył się i dbał o wychowanie oraz edukację swojego syna. Jarogniew po maturze studiował na Politechnice Poznańskiej, gdzie uzyskał tytuł mgr inż. budownictwa lądowego.

Zbigniew Świtalski zmarł 20 października 1978 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Lwówku.

Znaczenie postaci

Zbigniew Świtalski był zasłużonym lekarzem i społecznikiem, dla którego wartością nadrzędną było niesienie pomocy drugiemu człowiekowi. Wielu mieszkańców gminy Lwówek wspomina doktora jako skromnego, zapracowanego człowieka, bezgranicznie oddanego swoim pacjentom. Lekarza, który jako doskonały diagnostyk, cieszył się także uznaniem i szacunkiem w środowisku lekarskim. Swoją codzienną pracą zasłużył na pamięć potomnych i dobre wspomnienie. Jedną z ulic Lwówka i Pracownicze Ogródki Działkowe nazwano jego imieniem.

Źródła

Kronika miasta Lwówek do 1965 roku pod red. M. Mitrengi i F. Łuczaka – Urząd Miasta i Gminy Lwówek

Archiwum rodzinne Jarogniewa Świtalskiego, syna doktora

Wywiad z synem Zbigniewa Świtalskiego, Jarogniewem, przeprowadzony w dniu 15.01.2015 r. w Poznaniu

Rozmowa z Krystyną Sarrazin i Ireną Forecką, przeprowadzona 12.03.2015 r. w Lwówku

Wspomnienia Urszuli Nawrockiej o dr Świtalskim, Lwówek, 02.03.2015 r.

Strony internetowe:

http://ziemialwowecka.pl/2010/11/wywiad-z-drem-z-switalskim-glos-wlkp-1968 (dostęp 12.04.2015 r,)

http://ziemialwowecka.pl/2013/04/lwowek-podczas-ii-wojny-swiatowej-1939-1945 (dostęp 12.04.2015 r.)

Platforma edukacyjna