Emma Rokicka-Penno

16 marca 1905ur.
09 lipca 2010zm.
 
Imię i nazwisko bohatera/bohaterki:

Emma Rokicka – Penno

Lata życia:
data narodzin:

16 marca 1905

data śmierci:

09 lipca 2010

Słowa kluczowe:
  • Ziemięcin
  • II wojna światowa
  • Powstanie warszawskie
  • Konspiracja
  • Armia Krajowa
  • Penno

1_emma_penno.jpg

Życiorys:

Rodzina Penno - Emma po środku (obok matki).

Emma Penno urodziła się 16.03.1905 r. w Tomiszewie, w powiecie konińskim jako trzecie dziecko Marii z d. Libich (1877 – 1918) oraz Henryka Penno (1856 -1920). Rodzina Penno była wyznania ewangelickiego.

Emma miała sześcioro rodzeństwa. Najstarszy Emil (1900 – 1940) – walczył w I i II wojnie światowej, zamordowany w Charkowie przez  NKWD. Alma (1904 – 1990) – w wojnę mieszkała z rodziną w Wierzbinku, gdzie prowadziła tajne nauczanie, po wojnie zamieszkała w Szczecinie.  Paweł (1907 -1987) – podporucznik rezerwy walczący w 14 Pułku Piechoty, ranny w bitwie nad Bzurą, trafił do obozu w Murnau, gdzie spędził cały okres wojny.  Fryderyk (1908 – 1996) – absolwent Politechniki Lwowskiej, uciekł z niewoli sowieckiej, całą okupację spędził we Lwowie. Karol (1910 – 1944) – zginął w obozie w Gross-Rosen. Jan (1915 – 1948) – za działalność konspiracyjną Gestapo rozesłało za nim listy gończe, przeżył wojnę, zginął w wypadku.

Dom rodzinny w Ziemięcinie, 1939 rok.W roku 1906, Henryk Penno nabył majątek wraz z dworkiem w miejscowości Ziemięcin (wtedy powiat nieszawski, obecnie – gmina Wierzbinek, powiat koniński). Majątek liczący 345 hektarów był prowadzony bardzo nowocześnie. Sprowadzono nowe odmiany krów, powstała mleczarnia, zbierano obfite plony. W 1918 roku umiera Maria Penno, a dwa lata później Henryk Penno. Najstarszy z rodzeństwa miał 20 lat, a najmłodszy 5 lat. Majątek przejmuje najstarszy syn – Emil.

Emma Penno ukończyła w 1924 roku Gimnazjum im. Marii Konopnickiej we Włocławku, a następnie Wyższą Szkołę Handlową w Warszawie. W 1930 roku, wraz z bratem Pawłem przejęła od opieki sądowej zarząd nad majątkiem. Emma zajmowała się gospodarstwem domowym oraz wychowaniem młodszego rodzeństwa. Do jej obowiązków należało również prowadzenie księgowości majątku.  Działała społecznie w Kole Gospodyń Wiejskich w Boguszycach gdzie prowadziła prelekcje dla gospodyń na tematy związane z ich codziennym życiem.

 

Przed domem w Ziemięcinie, 24.09.1939 rok, (Emma po środku).Od pierwszych dni II wojny światowej Emma Penno angażowała się w walkę z okupantem. Przygotowywała wieś do obrony przeciwgazowej. Wraz z mieszkańcami szyła maski gazowe. Kiedy zaczęły się aresztowania miejscowej inteligencji, od listopada 1939 do maja 1940 roku, Emma wykorzystując powierzoną jej pieczęć urzędową, wypisywała fałszywe dokumenty oraz przepustki dla zagrożonych i poszukiwanych oraz zajmowała się ich przerzutem do Generalnej Guberni. Zdarzało się, że ukrywała niektórych na terenie majątku, ale również przewoziła ich do stacji kolejowych, skąd pod opieką kolejarzy wyruszali do GG. Zapoczątkowała w ten sposób jeden z kanałów przerzutowych. Zarówno ona, jak i jej rodzeństwo byli szykanowani przez Niemców za odmowę podpisania volkslisty.

Gdynia, 1939 rok, Emma pierwsza z prawej.

Majątek rodzinny został przejęty pod zarząd niemiecki, a Emma Penno zagrożona aresztowaniem przez Gestapo, które zainteresowało się jej działalnością, przeniosła się w maju 1940 roku do majątku Ząbin w powiecie włocławskim, gdzie podjęła pracę jako służąca. Nadal prowadziła działalność przerzutową.

Na początku 1941 roku Emma Penno, w obawie przed aresztowaniem przez Gestapo,  wyjechała do Warszawy. Tam rozpoczęła pracę w warsztatach samochodowych na Powiślu, a później zatrudniła się przy wypieku ciastek. Nie zaprzestała działalności konspiracyjnej.  Na początku pobytu w stolicy zajmowała się kolportażem prasy podziemnej. W roku 1942 otrzymała fałszywą legitymację jako położna, co pozwalało jej na względne poruszanie się po mieście. W styczniu 1943 roku została zaprzysiężona na członka Armii Krajowej i przyjęła pseudonim „Klara”.

Razem ze swoimi współlokatorami skończyła tajny kurs sanitarny. Brała czynny udział w Postaniu Warszawskim jako sanitariuszka.  W piwnicach, na ul. Barskiej zorganizowała mały szpitalik. Brała udział w ewakuowaniu rannych ze szpitala na ulicy Jotejki, gdzie 12-stego sierpnia wraz z towarzyszącymi jej osobami została zagarnięta przez Ukraińców i dostała się do niewoli. Przeszła przez obóz w Pruszkowie, nadal niosąc pomoc sanitarną ludności wypędzonej z Warszawy. Podcza powstania zginął narzeczony Emmy.

Emma Penno (z prawej) z Maciejem Penno i Grażyną Penno oraz Alma Ptaszyńska (siostra Emmy) z wnukiem Markiem, 1952 rok.Zaraz po wojnie, Emma Penno, zostaje kierownikiem administracyjnym tworzącego się Wydziału Pomorzoznawczego Instytutu Bałtyckiego w Toruniu. Brała również udział w pracach organizacyjnych powstającego tam uniwersytetu. W 1946 roku, wraz z wydziałem, przeniosła się do Bydgoszczy, a następnie została nauczycielką Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej Handlowej w Bydgoszczy. Po likwidacji tej szkoły, w roku 1952, Emma Penno została główną księgową Zasadniczej Szkoły Odzieżowej i jej warsztatów szkolnych. W roku 1958 rozpoczęła pracę w Kuratorium Oświaty w Szczecinie, na stanowisku starszego inspektora finansowego warsztatów szkolnych.

W roku 1966 przeszła na emeryturę i pracowała jeszcze na pół etatu, do roku 1973, jako nauczycielka w Technikum Ekonomicznym. Od 1967 roku pracowała społecznie w Miejskiej Sekcji Emerytów w Szczecinie, w sekcji socjalnej. 6. Emma Rokicka - Penno z mężem Tadeuszem Rokickim i z jej bratem Fryderykiem Penno (stojącym za nimi), lata 80.W ramach wykonywanych  prac opiekowała się dwiema niepełnosprawnymi koleżankami. Mając siedemdziesiąt kilka lat wyszła za mąż, za swojego kolegę z czasów szkolnych.

Około roku  1980, Emma wyjechała do Londynu i mieszkała tam 11 lat. W 1991 roku zmarł mąż Emmy – Tadeusz Rokicki. Był on emigrantem politycznym. Mieszkał w Londynie od 1946 roku. Był redaktorem pisma „Junak”.

W 2004 roku Emma Rokicka – Penno została mianowana na stopień podporucznika Wojska Polskiego, a w roku 2008, postanowieniem prezydenta Rzeczpospolitej Polski – Lecha Kaczyńskiego, została  odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 09.07.2010 roku, w Szczecinie mając 105 lat. Emma Rokicka - Penno w 100-lecie swoich urodzin, 2005 rok.

 
 
       
 
  morzyczyn_drzewo_genealogiczne.jpg

* Zdjęcia pochodzą z archiwum rodzinnego pana Macieja Penno – bratanka Emmy Rokickiej – Penno. 

1. Rodzina Penno – Emma po środku (obok matki). 

2. Dom rodzinny w Ziemięcinie, 1939 rok.  

3. Przed domem w Ziemięcinie, 24.09.1939 rok, (Emma po środku).

4. Gdynia, 1939 rok, Emma pierwsza z prawej. 

5. Emma Penno (z prawej) z Maciejem Penno i Grażyną Penno oraz Alma Ptaszyńska (siostra Emmy) z wnukiem Markiem, 1952 rok. 

6. Emma Rokicka – Penno z mężem Tadeuszem Rokickim i z jej bratem Fryderykiem Penno (stojącym za nimi), lata 80.

7. Emma Rokicka – Penno w 100-lecie swoich urodzin, 2005 rok. 

 
  • A. Żabierek, K. Żabierek Bohaterowie z gminy Sompolno i Wierzbinek w latach 1939 -1947, Brodnica 2018.
  • J. Kołtuniak, Wierzbinek. Portret gminy, Włocławek – Wierzbinek 2011.
  • Kujawsko – Pomorska Biblioteka Cyfrowa [online] https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/192178/edition/194289/content [dostęp: 22.05.2021]

Edycja:

CYFROWA DZIECIĘCA ENCYKLOPEDIA WIELKOPOLSKI III EDYCJA Dzieje Wielkopolanek

Szkoła:

Szkoła Podstawowe im. Biskupa Romana Andrzejewskiego w Morzyczynie, Morzyczyn 4a, 62-619 Sadlno

Autorzy:

Uczniowie: Martyna Araszewska, Nikola Krzyżaniak, Nikola Kuchcik, Inga Polewska, Nikola Walczak, Adrian Wojtasiński, Maria Wróbel, Wiktoria Sztuba, Bartosz Szkudlarek, Albin Jesiołowski, Kacper Krygier, Opiekun: Joanna Biernacka