Wykłady akademickie w pierwszej edycji Projektu CSW@ 2020

Data wykładu 14 listopada 2018

Tytuł wykładu: „Chleba i wolności”. Poznański Czerwiec 1956

Wykład jest próbą uzyskania odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Jakie były uwarunkowania i przyczyny Poznańskiego Czerwca? Co oznaczało hasło: „Chleba i wolności”? Co konkretnie wydarzyło się w Poznaniu 28 czerwca 1956 roku? Jakie były skutki Poznańskiego Czerwca 1956 roku? W jaki sposób pamiętamy o tamtych wydarzeniach?

prof. dr hab. Stanisław Jankowiak – zatrudniony na Wydziale Historii UAM, kierownik Zakładu Najnowszej Historii Polski, autor licznych publikacji  o Poznańskim Czerwcu 1956, m.in. tekstów: Ewolucja oceny i znaczenia Poznańskiego Czerwca 1956 roku: od „imperialistycznej prowokacji” do „konfliktu w rodzinie”; Reakcja Zachodu na Poznański Czerwiec 1956 roku„; „Poznański Czerwiec w dokumentach.

Data wykładu: 21 listopada 2018

Tytuł wykładu: Czas zabawy, czas nauki i czas odpoczynku. Perspektywa mózgu ucznia

Wykład jest próbą uzyskania odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Dlaczego obawiamy się rzeczy nad którymi nie mamy kontroli? W jaki sposób kontrolować swoją  naukę? Co decyduje o powodzeniu u płci przeciwnej? Czy istnieje wolny wybór? Jake jest znaczenie czasu wolnego?

prof. UAM dr hab. Maciej Błaszak – zatrudniony w Zakładzie Epistemologii i Kognitywistyki Instytutu Filozofii UAM, od wielu lat prowadzi badania nad pracą mózgu z perspektywy epistemologicznej i kognitywistyki; autor licznych prac na ten temat, m.in.: Ekotypy poznawcze człowieka: przyczynek do kognitywistycznej teorii podmiotu; Gdzie mieszka umysł?; Ewolucja życia, umysłów i instytucji społecznych.

Data wykładu: 5 grudnia 2018

Tytuł wykładu: Fenomen powstania wielkopolskiego 1918-1919

Wykład jest próbą pokazania fenomenu powstania wielkopolskiego 1918-1919. Na czym on polegał? Czy powstanie sprzed stu lat było jedynym powstaniem wielkopolskim? Jak doszło do wybuchu powstania? Jak się ono rozwijało? Dlaczego okazało się zwycięskie?

dr Marek Rezler – emerytowany pracownik UAM; jeden z najbardziej znanych historyków Powstania Wielkopolskiego, wyróżniony honorowym tytułem „Zasłużony dla Miasta Poznania”; autor licznych prac na ten temat, m.in.: Powstanie wielkopolskie 1918-1919; Mundur wielkopolski w latach 1918-1919; Powstanie Wielkopolskie 1918-1919: po 100 latach.

Data wykładu: 12 grudnia 2018

Tytuł wykładu: Czas w biologii

Wykład jest próbą dania odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Kiedy powstała Ziemia? Kiedy pojawiło się na niej życie? Co to jest czas ewolucji? Gdzie szukać skamieniałości? Co to jest ewolucja alternatywna? Na czym polega „ironia ewolucji”? Czy można przestać ewoluować? Co jest „czas śmierci”? Które owady są nekrofilne? W jaki sposób są one wykorzystywane w entomologii sądowej?

dr Szymon Konwerski – zatrudniony na Wydziale Biologii; kierownik Zbiorów Przyrodniczych Wydziału Biologii UAM; badacz zmian czasowych zachodzących w organizmach, autor licznych publikacji na ten temat, m.in.: Pustosz kradnik i niejawiec, czyli co brzmi w trzcinie; Entomologia sądowa w Polsce; Zbiory Przyrodnicze Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu: struktura i funkcjonowanie.

Data wykładu: 9 stycznia 2019

Tytuł wykładu: Wolność, ale czyja? Jak rozumiano wolność w XIX wieku?

Wykład jest próbą uzyskania odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Komu wolność przysługiwała, a komu nie przysługiwała w XIX wieku? Co o wolności sądzili różni filozofowie w XIX wieku? W jaki sposób różne grupy społeczne emancypowały się w XIX wieku? Dlaczego do dzisiaj wolność, ale także równość czy sprawiedliwość, są różnie rozumiane i stanowią przyczynę licznych konfliktów politycznych?

prof. UAM dr hab. Rafał Dobek – zatrudniony w Zakładzie Kultury i Myśli Politycznej na Wydziale Historii UAM; znawca europejskiej i polskiej myśli liberalnej w XIX i XX wieku; autor m.in. trzech książek: Raymond Aron – dialog z historią i polityką; Paryż, 1871; Pierre-Joseph Proudhon.

Data wykładu: 30 stycznia 2019

Tytuł wykładu: Fortyfikacje Wielkopolski czasów nowożytnych

Wykład wszechstronnie pokazuje fortyfikacje bastionowe z okresu XVII-XX w. na przykładach zachowanych pozostałości w Poznaniu, Złoczowie, Międzyrzeczu, Drezdenku, Zbąszyniu, Brudzewie, Rawiczu i  Lesznie.

prof. dr hab. Zbigniew Pilarczyk – zatrudniony na Wydziale Historii UAM; były prorektor poznańskiej uczelni oraz były kierownik Zakładu Historii Wojskowości; autor licznych publikacji o fortyfikacjach w Poznaniu i w Wielkopolsce, m.in. dwóch książek: Obronność Poznania w latach 1253–1793 oraz Fortyfikacje na ziemiach koronnych Rzeczypospolitej w XVII wieku.

Data wykładu: 6 lutego 2019

Tytuł wykładu: Wyspy w czasie i przestrzeni – życie w siedliskach okresowych

Wykład pozwala uzyskać odpowiedzi następujące pytania: Co to są wyspy? Jakie znaczenie mają zbiorniki okresowe? Co sądził Darwin o genezie wysp? Gdzie szukać „odwróconych wysp” w naszej okolicy? Co wiemy o niesporczakach – „kosmicznych mieszkańcach mchu”?

dr Bartłomiej Gołdyn – zatrudniony w Instytucie Biologii Środowiska na Wydziale Biologii UAM; adiunkt w Zakładzie Zoologii Ogólnej; badacz życia w siedliskach okresowych; autor książki pt. Oddziaływanie wybranych czynników ekologicznych na strukturę zgrupowań mięczaków małych zbiorników śródpolnych.

Data wykładu: 20 lutego 2019

Tytuł wykładu: Chwila, czyli ile?

Wykład jest próbą uzyskania odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Czym jest czas? Jaka jest różnica w rozumieniu czasu pomiędzy podejściem „biologicznym” a podejściem „fizycznym”? Dlaczego sekunda to strasznie długo i krótko zarazem? Czy da się szybciej od prędkości światła? Jak Einstein pomógł stworzyć GPS? Jak opóźnić wiązkę laserową? Dlaczego „w oka mgnieniu” to strasznie wolno?

dr Rafał Białek – związany z Wydziałem Fizyki UAM – Zakładem Biofizyki Molekularnej; laureat konkursu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. „Generacja Przyszłości” w ramach którego realizuje projekt pt. „Konstrukcja baterii słonecznej opartej na bakteryjnych centrach reakcji”; kierownik w grancie „Konstrukcja ogniw słonecznych opartych na centrach reakcji bakterii purpurowych i hydrożelach polimerowych” w ramach programu „Diamentowy Grant” MNiSW; publikuje głównie w języku angielskim.

Data wykładu: 27 lutego 2019

Tytuł wykładu: Czy polityka (i historia) może być w Polsce racjonalna?

Wykład jest próbą wywołania refleksji nad pojmowaniem naszej historii i polityki. Wykładowca zachęca do zerwania z myśleniem apologetycznym i przypomina działania polskich organiczników i realistów, którzy w XIX i XX wieku odwołując się do rozumowania „rachunkowego”, wskazywali na inne drogi służenia sprawie polskiej i Polakom niż wywoływanie powstań, które wybuchały w momencie najmniej odpowiednim (bez stosowanego przygotowania, bez broni, bez szans na zwycięstwo).

prof. dr hab. Waldemar Łazuga – kierownik Zakładu Kultury i Myśli Politycznej na Wydziale Historii UAM; były rektor Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu; główny ekspert ds. kompetencji kluczowych w projekcie Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2020;  historyk badający dzieje Austro-Węgier, Galicji i Wielkopolski; autor m.in. prac o Michale Bobrzyńskim, Kazimierzu hr. Badenim, Gabrielu Narutowiczu, Jarogniewie Drwęskim; wielokrotnie nagradzany za swoje publikacje, m.in. za książkę „Kalkulować”… Polacy na szczytach c. k. monarchii.

Data wykładu: 6 marca2019

Tytuł wykładu: Wymiary i ich znaczenie

Wykład jest próbą uzyskania odpowiedzi między innymi na następujące pytania: Jakie modele rzeczywistości przyjmują malarz, rzeźbiarz i fizyk? Na czym polega „niemożliwy wzrost rozmiarów”? Dlaczego na biegunach nie ma małych zwierząt? Ja szybko mogą biegać zwierzęta po pustyni? Jakie są proporcje pomiędzy wielkością żołądka a wielkością ciała? Jak młody student podróżował na klaczy wielkości 6 słoni a na szyi zawieszał dzwony z katedry Notre Dame?

prof. UAM dr hab. inż Tomasz Polak –  zatrudniony na Wydziale Fizyki UAM w Zakładzie Teorii Materii Skondensowanej; członek Polskiego Towarzystwa Fizycznego; autor m.in. cyklu publikacji pt. Silnie oddziałujące układy bozonów oraz mieszanin bozonowo-fermionowych.

Data wykładu: 13 marca 2019

Tytuł wykładu: Trzy (r)ewolucje, czyli teatry poznańskich studentów w PRL

Wykład ukazuje historię poznańskich teatrów studenckich w różnych okresach PRL-u. Autorka przedstawia uwarunkowania, dokonania i znaczenie teatrów studenckich dla życia kulturalnego Poznania oraz samych studentów. Wyjaśnia, na czym polegały kolejne rewolucje/ewolucje w dziejach poznańskich teatrów studenckich.

prof. UAM dr hab.  Izabela Skórzyńska – zatrudniona na Wydziale Historii, kierowniczka  Zakładu Dydaktyki Historii; badaczka pamięci kulturowej oraz poznańskiego życia teatralnego po II wojnie  światowej; autorka licznych prac  o teatrach studenckich Poznania, w tym m.in. książek: Historia teatru studenckiego w Poznaniu w okresie powojennym (1945-1989); Teatry poznańskich studentów (1953-1989): konteksty, historie, interpretacje; Widowiska przeszłości: alternatywne polityki pamięci (1989-2009).

Data wykładu: 20 marca 2019

Tytuł wykładu: Sen i zegary biologiczne

Wykład jest próbą uzyskania odpowiedzi na następujące pytania: Co to są rytmy biologiczne? Jak działa zegar biologiczny? Co to jest melatonina i jakie pełni funkcje? Co to jest sen? Jakie są fazy snu? Jakie są typy fal mózgowych? W jaki sposób możemy badać sen? Co to jest Jet lag? Jakie mogą być zaburzenia snu?

dr inż. Paweł Marciniak –zatrudniony na Wydziale Biologii w Zakładzie Fizjologii i Biologii Rozwoju Zwierząt;  zajmuje się badaniem zegarów biologicznych zwierząt; autor m.in. książki pt. Neuropeptydomika chrząszczy Zophobas atratus Fab. i Tenebrio molitor L..

Data wykładu: 27 marca 2019

Tytuł wykładu: Architektura gotycka w Wielkopolsce

Wykład przedstawia w dziesięciu punktach gotycką architekturę sakralną Wielkopolski z okresu XIII-XV wieku. Dowiadujemy się o różnych typach architektonicznych, takich jak: bazylika, pseudobazylika, hala, kościół jednonawowy, kościół salowy, kościół na planie centralnym, kościół z transeptem lub bez. Wykład przybliża gotyckie zabytki sakralne Poznania, Gniezna, Kalisza, Pobiedzisk, Głuszyny, Żnina, Krzywinia, Pyzdr, Szamotuł, Środy Wielkopolskiej, Łekna, Konina, Obornik, Kościana, Wschowy, Słupcy, Pleszewa, Gosławic, Dębna, Tomic, Żernik, Psarskich, Bnina, Kórnika, Dolska, Nowego Miasta nad Wartą, Gębic, Kamionnej, Otorowa i Dusznik.

prof. UAM dr hab. Jacek Kowalski –  zatrudniony na Wydziale Nauk o Sztuce w Zakładzie Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej; autor książek popularnonaukowych oraz nagrań piosenek autorskich poświęconych kulturze starofrancuskiej i staropolskiej; wybitny znawca architektury gotyku w Wielkopolsce; autor m.in. książki pt. Gotyk wielkopolski: architektura sakralna XIII-XVI wieku.

Data wykładu: 3 kwietnia 2019

Tytuł wykładu: Ewolucja otyłości u człowieka. Od paleolitu do współczesności

Wykład wyjaśnia genezę i uwarunkowania otyłości u człowieka, którego początki sięgają neolitu. Pozwala uzyskać odpowiedzi na kilka kluczowych pytań: Czym jest otyłość? Co to jest wskaźnik masy ciała (BMI)? Jak zmieniała się dieta od paleolitu po czasy współczesne? Co przyczynia się do otyłości: kalorie czy brak aktywności fizycznej? Czy w przeszłości ludzie też byli otyli? Co to jest programowanie płodowe? W których krajach występuje największy odsetek ludzi otyłych?

prof. UAM dr hab. Grażyna Liczbińska – zatrudniona na Wydziale Biologii w Instytucie Biologii i Ewolucji Człowieka; prowadzi badania nad procesem umieralności różnych grup społecznych oraz bada zjawisko otyłości u człowieka; autorka wielu publikacji, w tym książki pt. Umieralność i jej uwarunkowania wśród katolickiej i ewangelickiej ludności historycznego Poznania.

Data wykładu: 17 kwietnia 2019

Tytuł wykładu: Rola Poznania w strukturach państwa wczesnych Piastów

Wykład ukazuje kluczową rolę Poznania w okresie wczesnopiastowskim (X-XI wiek) i skupia się na pokazaniu efektów badań własnych autorki przeprowadzonych na Ostrowie Tumskim w Poznaniu.

prof. Hanna Kóčka-Krenz – zatrudniona na Wydziale Archeologii w Zakładzie Prahistorii Powszechnej Epoki Żelaza; była dziekan Wydziału Historycznego; honorowa obywatelka Miasta Poznania; autorka przełomowych odkryć archeologicznych na Ostrowie Tumskim w Poznaniu; autorka blisko dwustu publikacji, m.in. redaktorka edycji pt. Poznań we wczesnym średniowieczu.

Data wykładu: 15 maja 2019

Tytuł wykładu: Zmiana w czasie

Wykład pozwala uzyskać odpowiedź na następujące pytania: Jakimi narzędziami operuje ewolucja? Jakie są mechanizmy ewolucji? Kto był pierwszym człowiekiem? Czy ewolucja jest procesem losowym? Dlaczego na świecie jest tyle gatunków organizmów? Czy wszystkie zwierzęta są ze sobą spokrewnione?  Jak powstają gatunki? Jak ewoluują organizmy? Czy ewolucja to tylko teoria?

prof. UAM dr hab. Eliza Rybska – pracuje w Laboratorium Dydaktyki i Ochrony Przyrody na Wydziale Biologii UAM; jest  współautorką „Poradnika dydaktycznego” dla Klas Akademickich oraz  animatorką wielu przedsięwzięć popularyzujących przyrodę; opublikowała m.in. książkę pt. Przyroda w osobistych koncepcjach dziecięcych: implikacje dla jej nauczania z wykorzystaniem rysunku.

Data wykładu: 22 maja 2019

Tytuł wykładu: Z tajemnic ziemniaka, czyli jak to z pyrą było?

Wykład ukazuje historię uprawy ziemniaka i jego kulturowe znaczenie. Autor wyjaśnia, że ziemniak należy do rodziny psiankowatych, a następnie przedstawia historię jego uprawy, poczynając od Inków poprzez  wybrane państwa europejskie oraz Polskę. Ostatnia część wykładu poświęcona jest obecności ziemniaka w kulturze dawnej i współczesnej.

prof. UAM dr hab.  Zbigniew Celka – zatrudniony na Wydziale Biologii w Zakładzie Botaniki Systematycznej i Środowiskowej; bada rośliny naczyniowe na stanowiskach archeologicznych, a także relikty upraw we współczesnej florze naczyniowej Europy Środkowej oraz rośliny ginące i ekspansywne; autor licznych publikacji, w tym m.in. książki pt. Rośliny naczyniowe grodzisk Wielkopolski.

Data wykładu: 29 maja 2019

Tytuł wykładu: Las w kulturze ludowej i nieprofesjonalnej

Wykład pozwala zrozumieć fenomen lasu w kulturze ludowej i nieprofesjonalnej. Autorka pokazuje na licznych przykładach, w jaki sposób motyw lasu był i jest wykorzystywany w literaturze i sztuce ludowej.

prof. UAM dr hab. Katarzyna Marciniak –  zatrudniona w Instytucie Etnologii i Antropologii na Wydziale Antropologii i Kulturoznawstwa UAM; prowadzi badania nad antropologią religijności ludowej, miejscami kultu, dziedzictwem kulturowym oraz transferem wiedzy między pokoleniami; autorka licznych publikacji, m.in. książki pt. Oblicza wielkopolskiego pielgrzymowania. Studium etnologiczne na przykładzie sanktuariów maryjnych.