Wilhelm Rohr

23 lipca 1873 r.ur.
1 maja 1957 r.zm.
 

Wilhel Rohr urodził się 17 kwietnia 1872 roku w  Golinie Wielkiej. Był dziedziem i właścicielem majątku Goliny Wielkiej (Golina Wielka, Harta – dzisiejsze Wydartowo II, Wielka Lipa oraz Brzeźno), studiował rolnictwo na kilku uniwersytetach, po przejęciu majątku dobudował budynek mieszkalny i połączył go łącznikiem z pałacem. Za jego czasów park w Golinie Wielkiej nabrał świetności. Prowadził swoje gospodarstwo w nowoczesny sposób. W jego majątku używano narzędzi z żelaza, t.j. siewników, młockarnie, pługi i broni. Majątek w Golinie posiadał 1214 ha ziemi, w tym 922 ha użytków rolnych, 253 ha lasów, 1 ha wody oraz 38 ha nieużytków.

Wilhelm Rohr pochodził z rodziny niemieckich Żydów, która zasłynęła ze swojej filantropii. Jego żoną była Herta. Doczekali się piątki dzieci, Guntera, Hansa-Andrzeja, Joachima Ilse – Elżbiety oraz Urszuli – Ewy.

W latach trzydziestych Wilhelm wybudował także nowoczesną chlewnię. Była jednym z pierwszych gospodarstw w regionie, w której zastosowano specjalne szyby na siatce drucianej, przepuszczające promienie ultrafioletowe. Innowacja ściągała do Goliny specjalistów z poznańskiego uniwersytetu. W golińskim majątku praktyki rolnicze odbywali studenci z Wielkopolski, Ślądka, Niemiec, Centralnej Polski i Węgier, a także uczniowie Średniej Szkoły Rolniczej w Bojanowej. Oprócz działalności rolniczej, Wilhelm prowadził gorzelnię, w której już od 1837 roku funkcjonowała maszyna parowa. Wytwarzała ona rocznie 80 tys. spirytusu. Przy gorzelni działała suszarnia płatków ziemniaczanych, których produkcja wynosiła 2000 q. Produkt był przygotowany na eksport do Szajcarii.

Wilhelm Rohr był społecznikiem i człowiekiem o dobrym sercu, filantropem. Założył w Bojanowie Przytułek Dla Starców Żydowskich oraz pawilony dla ludzi z chorobą alkoholową w Pakówce. Wspomagał finansowo szkołę oraz działalność kulturalną wsi. W okresie wielkiego kryzysu (1929 rok) wspierał mieszkańców i wspomagał bezrobotnych. Jego rodzina wspierała również fundację Moritza Rohra. Zaangażowanie w działalność dobroczynność wpływała na kolejne działania rodziny, która udzielała pomocy także innym lokalnym instytucjom. Z ich kapitału powstał m.in. szpital w Bojanowie. Zasługi Wilhelma Rohra zostały doceniowe – wybrano go między innymi do Rady Powiatowej Kasy Chorych w Rawiczu, w charakterze jednego z zastępców.

W 1931 roku przyjął wraz z rodziną obywatelstwo polskie. W 1939 roku został aresztowany i przetrzymywany najpierw w bojanowskim więzieniu, potem w Rawiczu. Udało mu się wyjść na wolność za zrzeczenie się majątku. Pod zmienionym nazwiskiem przeprowadził się do Warszawy. Zginął w sierpniu 1944 roku podczas powstania warszawskiego.

Bibliografia

  • D. Czwojdrak, Ziemianie i filantropi – Rohrowie z Goliny Wielkiej, 2006.
  • D. Czwojdrak, Z  dziejów  ludności  żydowskiej  w  południowo-zachodniej  Wielkopolsce, 2004.
  • M. Łysikowska, Pożegnanie rodziny Rohrów z majątkiem ziemskim w Golinie Wielkiej koło Bojanowa, 2007.
  • L. Moskal (1995) Saga Rohrów (1): Sprawiedliwy wnuk Abrahama, ABC, nr 10, str. 8
  • L. Moskal (1995) Saga Rohrów (2): Ilse, córka Wilhelma,  nr 14, str. 6
  • L. Moskal (1995) Saga Rohrów (3): Pożegnanie z Goliną, nr 16, str. 8
  • Pałac w Golinie Wielkiej
  • Ewa Urszula Wilczur-Garztecka
  • Marta Hamielec, Śladami Żydów bojanowskich
  • Golina Wielka

Podprojekt: II edycja Cyfrowej Dziecięcej Encyklopedii Wielkopolski

Szkoła: Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Golinie Wielkiej, Golina Wielka 65a, 63 – 940 Bojanowo

Grupa projektowa: Alicja Andrzejczak, Adranna Busza, Julia Biel, Mikołaj Cheba, Wiktor Jankowiak, Maria Pawlak, Oliwia Radojewska, Julia Rochowska, Kinga Rochowska, Michał Snella, Kacper Trojan, Julita Wybierała oraz opiekun grupy: Katarzyna Zamysłowska.