Pochodzenie i krewni
Wincenty Jangas urodził się 19 marca 1912 roku w Mielcuchach, zmarł 31 grudnia 1987 roku w Czajkowie. Pochodził z rodziny chłopskiej. Rodzice- Adam Jangas, Stanisława Jangas z d. Salamon. Był jednym z dziesięciorga dzieci Adama i Stanisławy Jangasów. Rodzeństwo: Józef, Marianna, Bronisława, Stanisława, Janina, Anna, Eleonora, Katarzyna, Józefa. Żona: Józefa z d. Krzyżanowska. Dzieci: Eleonora ( ur. 1948 r.), Marian ( ur. 1950 r.).
Dzieciństwo i lata młodości
II wojna światowa
Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, w roku 1936, został powołany do służby wojskowej. Najpierw służył w 9. Kompanii Strzeleckiej, następnie w 31. Pułku Piechoty w Łodzi, gdzie odbył kurs na strzelca wyborowego. W roku 1937 został przeniesiony do 10. Dywizji Piechoty Armii Łódź i w tym samym roku został zwolniony do rezerwy. 27 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany do 28. Pułku Piechoty Armii Łódź. Od 1 do 28 września 1939 roku brał udział w kampanii wrześniowej, walcząc na linii frontu, między innymi w bitwach pod Skierniewicami i Żyrardowem oraz w obronie Warszawy i Modlina. Ranny na przedpolach Warszawy trafił do niemieckiej niewoli, z której udało mu się uciec. 5 listopada 1939 roku wrócił w rodzinne strony.
Czas okupacji hitlerowskiej szczególnie dał się we znaki mieszkańcom Czajkowa, który należał wtedy do Kraju Warty. Z Kroniki Parafialnej: „Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu ziem parafii Czajków przez hitlerowców zostały one wcielone do Kraju Warty (Warthegau).(…) W Kraju Warty sytuacja Polaków i Kościoła Katolickiego była najtrudniejsza. Plebanię zajęto i zamieniono na siedzibę żandarmerii niemieckiej. (…) Wiernych tutejszej parafii w części wysiedlono i wywieziono na roboty do Rzeszy Niemieckiej”. W 1941 roku również Wincenty wraz z rodziną został wysiedlony do miejscowości Hanulin, niedaleko Kępna. Po trzech miesiącach wrócił ponownie w rodzinne strony i rozpoczął pracę w firmie „Kupke”. Pracował przy rozbiórce domów, lecz wszedł w konflikt z jednym z przełożonych. Od tego czasu musiał się ukrywać, mieszkał więc u brata Józefa w młynie.
Kalendarium wojenne
16 marca 1936 roku – rozpoczęcie służby wojskowej w 9. Kompanii
10 września 1936 roku – przydzielenie do 31. Pułku Piechoty na kurs strzelców wyborowych
15 marca 1937 roku – przeniesienie do 10. Dywizji w stopniu strzelca wyborowego
16 września 1937 roku – zwolnienie do rezerwy
27 sierpnia 1939 roku – mobilizacja do 28. Pułku Piechoty Armii Łódź
1 września- 5 listopada 1939 roku – działania wojenne, udział w bitwach pod Skierniewicami i Żyrardowem, w obronie Warszawy i Modlina, ucieczka z niemieckiej niewoli
1941 rok – wysiedlenie do miejscowości Hanulin, po 3 miesiącach powrót do domu rodzinnego
1942 – wstąpienie do struktur AK
1944 – aresztowanie przez Gestapo
1944 – 1945- pobyt w więzieniu w Radogoszczu oraz obozie pracy w Koburgu
Kwiecień 1945 roku – wyzwolenie z obozu w Koburgu przez żołnierzy amerykańskich
Kwiecień 1945 roku – rozpoczęcie służby w Jednostce Polskich Sił Zbrojnych przy Armii Amerykańskiej
Październik 1945 roku – powrót do Polski
Lata powojenne
Po powrocie do Polski zamieszkał w domu rodzinnym. Wziął udział w kursie edukacyjnym i ukończył siódmą klasę szkoły podstawowej. 31 stycznia 1948 roku w miejscowości Klonowa poślubił Józefę Krzyżanowską. W tym samym roku urodziła się córka Eugenia, a dwa lata później syn Marian. Początkowo rodzina Wincentego mieszkała w domu rodzinnym żony w miejscowości Klonówka, skąd przeprowadziła się do młyna w miejscowości Piła. Wincenty prowadził niewielkie gospodarstwo rolne, dzierżawiąc kawałki ziemi od okolicznych rolników oraz wykonywał usługi stolarskie. Był człowiekiem niezwykle pracowitym i obowiązkowym. Czasy były ciężkie dla rodziny, ponieważ wszystkie prace w gospodarstwie wykonywano „ręcznie”, brakowało najbardziej potrzebnego sprzętu rolniczego oraz środków do życia.
Na początku lat sześćdziesiątych Wincenty wraz z żoną i dziećmi zamieszkał u siostry, Marianny Szali, w miejscowości Poddubisie, niedaleko domu rodzinnego. W tym czasie jego żona, z zawodu krawcowa, wyjechała do Wrocławia zarabiać na życie. Prowadziła tam zakład krawiecki, natomiast Wincenty pracował w gospodarstwie i wychowywał dzieci. Często żył wspomnieniami z czasów wojny, która niewątpliwie wywarła olbrzymi wpływ na jego dalsze losy. Odrzucił propozycję wstąpienia w szeregi Milicji Obywatelskiej, miał przekonanie, że ustrój socjalistyczny upadnie. Bardzo lubił słuchać Radia Wolna Europa. Pozostał wierny swoim ideałom.
W roku 1964 Jangasowie kupili dom wraz z działką w Czajkowie. Posesja, którą nabyli miała bardzo ciekawą historię, ponieważ na jej terenie oraz w najbliższym sąsiedztwie, w XVIII i XIX wieku znajdowały się: huta żelaza i fryszerka, należące niegdyś do księcia Michała Radziwiłła, starosty grabowskiego. Pozostałości po hucie można znaleźć jeszcze dzisiaj. Następnie w budynku tym Żyd Aron Goldbart prowadził sklep kolonialny.
Po przeprowadzce do Czajkowa Wincenty nadal zajmował się gospodarstwem rolnym, a w pomieszczeniu po sklepie urządził warsztat stolarski. Jego żona prowadziła kursy szycia, dorabiając do domowego budżetu. Małżonkowie starali się zapewnić dobrą przyszłość swoim dzieciom.
W dniu 23 lutego 1972 roku Wincenty Jangas za bohaterską i patriotyczną postawę w kampanii wrześniowej został odznaczony Medalem Zwycięstwa i Wolności, a w dniu 3 grudnia 1975 roku Medalem za Warszawę. 5 lipca 1984 roku został kombatantem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, co nie przyszło mu łatwo ze względu na jego partyzancką przeszłość. Zmarł 31 grudnia 1987 roku w swoim domu w Czajkowie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Parafialnym W Czajkowie.
Dzisiaj
Dzisiaj w miejscu, w którym Wincenty Jangas mieszkał z rodziną, jego wnuk Grzegorz prowadzi przedsiębiorstwo produkujące drewniane palety, kultywując w pewien sposób rodzinne tradycje. Syn Marian doskonale zna losy ojca i innych przodków, kolekcjonuje pamiątki rodzinne, a także dba, aby historia Czajkowa i okolic nie umarła.
Znaczenie postaci
Wincenty Jangas to postać, którą cechowało głębokie umiłowanie ojczyzny.Świadczą o tym jego burzliwe, wojenne losy. Udział w kampanii wrześniowej, bohaterska postawa w walkach o obronę Warszawy i Modlina, późniejsza działalność w AK są przykładami jego patriotyzmu i oddania ojczyźnie. W podziękowaniu za zasługi w dniu 23 lutego 1972 roku został odznaczony Medalem Zwycięstwa i Wolności, a w dniu 3 grudnia 1975 roku Medalem za Warszawę. Był człowiekiem świadomym tego, że los Polski zależy od właściwej postawy każdego Polaka. Wierzył, że ojczyzna, za którą przelewał krew będzie pewnego dnia wolna i niezależna. Swoje zdolności, odwagę i pracowitość podarował Polsce. Był skromnym i uczciwym Polakiem- patriotą.
Źródła informacji
pl.wikipedia.org
szkicehistoryczne.blogspot.com
1939.pl
czajkow-gmina.pl
szukajwarchiwach.pl
Państwowe Archiwum w Kaliszu
Kronika Parafialna Parafii Rzymskokatolickiej p.w. Św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czajkowie
Wywiady z Marianem Jangasem, synem Wincentego, przeprowadzone 6 grudnia 2014 roku, 5 i 17 stycznia 2015 roku oraz 25 marca 2015 roku
Wywiad z Eugenią Jangas, córką Wincentego, przeprowadzony w dniu 14 marca 2015 roku
Kronika 25-lecia Czajkowa autorstwa Józefy Jeziorek
Archiwum rodzinne, które jest w posiadaniu Mariana Jangasa