POCHODZENIE

Józef Duczmal urodził się w 1900 roku w Jankowie Zaleśnym w rodzinie chłopskiej. Nie była to jednak typowa rodzina, gdyż doceniano tam znaczenie wykształcenia dla przyszłości dzieci, uczono patriotyzmu i poczucia obowiązku.

EDUKACJA

W latach 1917 – 1918 uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Ostrowie Wlkp. W 1922 roku zdał maturę w ostrowskim Gimnazjum Męskim. W latach 1922 – 1924 studiował biologię na Uniwersytecie w Poznaniu. Ponieważ z racji ukończenia klasycznego gimnazjum miał zasadnicze braki w wiadomościach z przedmiotów ścisłych, po dwóch latach zdecydował się zmienić wydział i zaczął studiować filologię klasyczną. Studia ukończył w 1926 roku. Zamiłowanie do przyrody pozostało mu jednak na całe życie, uwielbiał las, zbieranie grzybów.

ETAPY DZIAŁALNOŚCI

Jako młody chłopak wraz ze swoimi braćmi Stanisławem i Janem walczył w Powstaniu Wielkopolskim pod Zdunami i Szubinem. Uczestniczył w wojnie polsko – sowieckiej w 1920 roku, w czasie której przewędrował sporą część obecnej Ukrainy Z wykształcenia był filologiem klasycznym – absolwentem Uniwersytetu Poznańskiego. Był to człowiek oddany pracy pedagogicznej, był nauczycielem greki, łaciny i języka niemieckiego. Przed wojną uczył w Kępnie, Pyzdrach i Bydgoszczy. W Bydgoszczy założył rodzinę z Gertrudą Kargel z którą miał 4 córki: Jadwigę, Ewę, Danutę oraz Marię. Był członkiem w tajnym Towarzystwie im. Tomasza Zana. We wrześniu 1939 roku odbył szlak bojowy Bydgoszcz – Bzura dowodząc plutonem piechoty w 62 pułku. Po bitwie nad Bzurą dostał się do niewoli niemieckiej. Jako jeniec nr 1145 w Prenzlau i Neubrandenburgu i Groß Born (Borne Sulinowo) uczestniczył w tajnym nauczaniu i szkoleniu wojskowych. Pod koniec czerwca Niemcy „zafundowali” jeńcom 700 – kilometrowy maraton z Grossborn do Sandbostel, gdzie 29 kwietnia 1945 roku wyzwolili ich Anglicy. Po wyzwoleniu obozu wykładał w polskim gimnazjum w Quackenbruck. Do kraju wrócił w czerwcu 1946 roku, i zamieszkał w Ostrowie Wlkp. gdzie przebywała jego żona z córkami. Przez kilka miesięcy pracował w Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Ostrowie. W roku szkolnym 1946/1947 rozpoczął pracę w Samorządowym Gimnazjum w Odolanowie. Przez 11 pełnił funkcję dyrektora szkoły. Funkcję tę pełnił w okresie, gdy działalność placówki poddawano naciskom politycznym władz komunistycznych. Jego talent pedagogiczny i kultura osobista oparta o wartości humanistyczne oraz chrześcijańskie powodowały, że wychowankowie szkoły nie odczuli poczynań władz. Był człowiekiem skromnym, nigdy nie wysuwał się przed innych. Po przejściu na emeryturę zajmował się pracą społeczną. Zorganizował muzeum regionalne, napisał Kronikę Odolanowa, udzielał się w ruchu kombatanckim powstańców wielkopolskich. W swoim czynnym i pracowitym życiu kierował się zasadą: „Każdej chwili usilnie dbaj o to, byś co miał pod ręką załatwił z pełną godnością, miłością, swobodą i zachowaniem sprawiedliwości”. Zmarł 28 lutego 1975 roku. Jest pochowany na cmentarzu na Przedmieściu.