Władysław Górski

ur. 17 stycznia 1917
zm.
Szkoła Podstawowa im. Obrońców Tobruku w Tomicach

Nadanie SP w Tomicach imienia Obrońców Tobruku
Nadanie SP w Tomicach sztandaru
Data urodzenia
Dzieciństwo w Szymanowicach
Gimnazjum w Rydzynie
Nauka w szkołach powszechnych w Ludwinowie i w Międzychodzie
Wywiad z prof  Władysławem Górskim
Zdjęć: 32
Filmów: 2
Dokumentów: 5

Pochodzenie

Władysław Górski urodził się dnia 22 stycznia 1917 roku w Szymanowicach w powiecie pleszewskim. Jego rodzicami byli Katarzyna i Wojciech Górscy. Miał pięcioro rodzeństwa. Najstarszy brat Józef (ur. 1904 r.), był profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Wydział Prawa), rektorem Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu oraz organizatorem pierwszej wyższej uczelni w Szczecinie – Akademii Handlowej, która dała początek Wyższej Szkole Ekonomicznej. Został pierwszym rektorem tej uczelni. Jan (ur. 1906 r.), rolnik i działacz spółdzielczy. Michał (ur. 1910 r.), oficer zawodowy, uczestnik kampanii wrześniowej i walki podziemnej. Więzień obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Zmarł w czasie ewakuacji tego obozu w 1945 r. Siostry Irena i Anna zmarły w młodym wieku.

W 1948 roku ożenił się z Haliną Trębicką, repatriantką z Wilna. Mają córkę Danutę i syna Piotra.

W załączonym pliku pdf jest fragment zaczerpnięty z książki „Moja droga do Szczecina”, w którym autor wyjaśnia nieporozumienie z datą jego urodzenia, ponieważ naprawdę urodził się 17 grudnia 1916 r.

Dzieciństwo

Rodzina profesora Górskiego często zmieniała miejsce zamieszkania. Było to spowodowane sytuacją ekonomiczną oraz dążeniem rodziców do zapewnienia dzieciom jak najlepszego wykształcenia, co w tamtych casach napotykało na wiele trudności. Po sprzedaniu wiosną 1919 r. swojego gospodarstwa w Szymanowicach, rodzina Górskich kolejno mieszkała w Koźlątkowie koło Kalisza, następnie w Dobrej Nadziei niedaleko Pleszewa, Ludwinowie w pobliżu Jarocina oraz w Bielsku pod Międzychodem.

W kolejnym pliku pdf jest fragment książki opisujący dzieciństwo prof. Górskiego w Szymanowicach.

Edukacja

Naukę rozpoczął w szkole w Ludwinowie, gdzie Skończył I i II klasę. Po przeprowadzeniu się rodziny do Bielska w szkole powszechnej w Międzychodzie skończył klasę trzecią.

Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1927 r. rozpoczął naukę w otwartym właśnie w Międzychodzie gimnazjum, czyli odpowiedniku dzisiejszego liceum. Uczył się tam tylko przez dwa lata. Był najlepszym uczniem i po drugiej klasie skierowano go do renomowanego gimnazjum w Rydzynie.

Maturę uzyskał w 1935 r. w Gimnazjum im. Sułkowskich w Rydzynie (k. Leszna). Była to eksperymentalna szkoła słynąca z bardzo wysokiego poziomu nauczania – jedna z najlepszych szkół średnich w II Rzeczpospolitej. Istniała w latach 1928-1939. Dyrektorem szkoły był Tadeusz Łopuszański, były minister Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych. Wypracował on nowoczesne metody wychowania w szkole średniej, oparte na wysokim poziomie nauczania, połączone z zamiłowaniem do wybranego zawodu oraz zainteresowaniem sprawami społecznymi kraju.

W plikach pdf są fragmenty książki opisujące naukę prof. Górskiego w szkołach powszechnych w Ludwinowie i Międzychodzie oraz w Gimnazjum w Rydzynie.

W latach 1935 – 1939 studiował prawo na Uniwersytecie Poznańskim. Egzamin magisterski zdał 1 lipca 1939 r.

Etapy działalności

Okres II wojny światowej

We wrześniu 1939 roku, choć był niezdolny do służby wojskowej z powodu słabego wzroku oraz płaskostopia – 7 września zgłosił się do wojska na ochotnika. Jak sam mówi nie nawojował się wiele, ponieważ w ostatnich dniach września z grupą kolegów trafił do radzieckiej niewoli. Po ucieczce przedarł się najpierw na Słowację, a potem na Węgry, gdzie został internowany i zatrzymany w obozie dla uchodźców. Następnie przez Jugosławię, Grecję i Turcję trafił do Palestyny.

19 sierpnia 1940 r. zgłosił się do tworzonej w Haifie (dzisiejszy Izrael) Brygady Strzelców Karpackich i został wcielony do piechoty – do 6 kompanii II pułku w charakterze szeregowca.

W ramach Brygady Strzelców Karpackich walczył w latach 1940–42 na froncie północno–afrykańskim (m.in. obrona Tobruku, i walki pod Ghazalą). Chrzest bojowy przeszedł broniąc Tobruku, do którego Brygada została przerzucona drogą morską pomiędzy 21 a 28 sierpnia 1941 r. i walczyła tam nieprzerwanie do 9 grudnia 1941 r.

Obrona Tobruku w 1941 roku była najsłynniejszym wydarzeniem II wojny światowej w Afryce Północnej. Obok wojsk brytyjskich, australijskich, Związku Południowej Afryki (dzisiejsza Republika Południowej Afryki) i czechosłowackich, brali w niej udział polscy żołnierze ze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, a wśród nich Władysław Górski. Obrońcy początkowo odpierali ataki wojsk włoskich. Potem jednak z pomocą Włochom przybyli dobrze wyposażeni w sprzęt wojskowy i wyszkoleni żołnierze niemieckiego korpusu pancernego pod dowództwem Lwa Pustyni, czyli generała Erwina Rommla. Żołnierze Brygady nazwani „Szczurami Tobruku” objęli najtrudniejszy, liczący 20 kilometrów odcinek obrony położony naprzeciw wzgórza zajętego przez niemieckie oddziały „Afrika Korps”. Pozycje obu stron dzieliło miejscami zaledwie kilkadziesiąt metrów. Polscy żołnierze mimo upału, niedostatku wody i nieustannego ostrzału nękali przeciwników wypadami, niszcząc ich łączność i stanowiska obserwacyjne. Brygada Karpacka była wówczas jedyną polską jednostką lądową bezpośrednio walczącą z Niemcami.

W pliku pdf jest wywiad, w którym prof. Górski opowiada o obronie Tobruku.

Kampania włoska i koniec wojny

W latach 1943-45 walczył na froncie włoskim, w ramach już nie Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich lecz II Korpusu Polskiego, walczył m.in. pod Monte Cassino (jako dowódca baterii dział przeciwlotniczych w 3 Karpackim Pułku Artylerii Przeciwlotniczej), w bitwach o Ankonę i Bolonię. Pod koniec wojny delegowany został do sztabu Generalnego Sprzymierzonych w Paryżu. Po wojnie jego jednostka, czyli II Korpus Polski przez ponad rok stacjonowała we Włoszech w pobliżu Ankony jako wojska okupacyjne. Potem we wrześniu 1946 r. został przetransportowany do Wielkiej Brytanii, gdzie został zdemobilizowany

Powrót do Polski

Po demobilizacji jesienią 1946 roku, jako jeden z nielicznych, powrócił do kraju. „…Byłem jedynym oficerem z naszego pułku, który zgłosił się na powrót do kraju bezpośrednio po demobilizacji w połowie listopada 1946 r. Z całej 3 Dywizji Strzelców Karpackich było nas tylko 5 takich oficerów. Śmiałków, albowiem było nam dobrze wiadome, na co są narażeni żołnierze a zwłaszcza oficerowie powracający z Zachodu. Często byli więzieni, skazywani na śmierć, mordowani bez skazywania, deportowani na Sybir, poddawani różnorakim represjom. Liczyłem wszakże na łut szczęścia, które do tej pory mnie nie opuszczało…”

O powrocie do kraju zadecydował po otrzymaniu pisma z uczelni w Szczecinie angażującego go na stanowisko asystenta w nowopowstałej Akademii Handlowej będącej filią AH w Poznaniu. 29 Listopada 1946 r. powrócił do kraju z Wielkiej Brytanii wraz z grupą repatriowanych żołnierzy.

Praca naukowa

Władysław Górski był organizatorem Akademii Handlowej w Szczecinie. W roku akademickim 1946-1947 pełnił obowiązki asystenta przy Katedrze Prawa Handlowego jako wolontariusz, czyli pełnił je honorowo, bezpłatnie. Na etat starszego asystenta przeszedł dopiero od 1 października 1947 r.

Aby mieć z czego żyć i poświęcić się pracy naukowej w dziedzinie prawa handlowego i nauce, od stycznia 1947 zaczął pracę w związku spółdzielni „Społem”. Był kierownikiem pionu organizacyjnego, prowadził wszelkie ubezpieczenia mienia w magazynach i w transporcie.

W 1948 roku został profesorem kontraktowym, kierownikiem Katedry Prawa. W latach 1951–56 pełnił funkcję dziekana Wydziału Transportu na uczelni szczecińskiej i jednocześnie kierownika Katedry Prawa Cywilnego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (w latach 1950–54).

W roku 1958 uzyskał stanowisko docenta, w 1965 profesora nadzwyczajnego, w 1976 – profesora zwyczajnego.

W latach 1982-88 pełnił funkcję prezesa Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, a w latach 1982-85 był wiceprzewodniczącym Komitetu ds. Powołania Uniwersytetu w Szczecinie. W dużym stopniu przyczynił się do powołania w 1985 r. Uniwersytetu Szczecińskiego. W 1993 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa US.

Po przejściu na emeryturę w 1987 roku pracował nadal jako kierownik Katedry Prawa obsługującej dwa wydziały ekonomiczne, już nie w ramach Akademii Handlowej lecz Uniwersytetu Szczecińskiego.

Współpraca ze Szkołą Podstawową im. Obrońców Tobruku w Tomicach

Profesor Górski był jednym z inicjatorów nadania w 1994 r. Szkole Podstawowej w Tomicach (miejscowość sąsiadująca z jego rodzinnymi Szymanowicami) dumnego miana Obrońców Tobruku. Jest też ojcem chrzestnym sztandaru szkoły, który został wręczony szkole w 1995 r. Przez wiele lat, dopóki zdrowie mu pozwalało osobiście brał udział w corocznych obchodach święta patrona szkoły. W roku 1995 przyznany mu został tytuł Honorowego Obywatela Gminy Gizałki.

Znaczenie postaci

Profesor Władysław Górski stanowi autorytet uznany w kraju i za granicą jako twórca podstaw teoretycznych dwóch dyscyplin: prawa transportowego oraz ubezpieczeń transportowych. Wydał ponad 450 publikacji w kraju i za granicą, w ośmiu językach.

Figuruje w wydawnictwach: „Kto jest kim w Polsce” (1984 i 1989), „Złota księga nauki polskiej” i „Współcześni uczeni polscy”. Międzynarodowe Centrum Biograficzne w Cambridge ujęło jego osobę w publikacji pt.: „Who’s Who in Education” (1987)

Jego wybrane prace naukowe to:

List przewozowy (1959)

Prawo przewozowe (1976)

Umowa przewozu (1983)

Problematyka prawna przewozu osób (1987)

Ubezpieczenia transportowe (1999)

Wydał 3 książki o charakterze autobiograficznym:

„Żołnierskim szlakiem przez Tobruk i Monte Cassino” (1991),

„Moja droga do Szczecina” (1993)

„W mundurku i w mundurze przez świat” (1998)

„Przez Tobruk i Monte Cassino do Sztabu Sprzymierzonych” (2009)

Utrzymuje stałe stosunki z oddziałami wojska, stacjonującego w Szczecinie i poza nim. W roku 2001 otrzymał tytuł Honorowego Żołnierza 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej oraz honorową buławę. W 1996 roku został ojcem chrzestnym sztandaru jednego z pułków tej dywizji.

Oprócz Szkoły Podstawowej im. Obrońców Tobruku w Tomicach, utrzymuje stałe kontakty z wieloma innymi szkołami.

Odznaczenia wojskowe: m.in. Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Monte Cassino oraz brytyjskie: Africa Star, Italy Star, World War Star, Tobruk Siege i in. Za zasługi dla obronności kraju – krzyż brązowy 2 razy, srebrny 1 raz.

Odznaczenia cywilne: Złoty Krzyż Zasługi (1945), Krzyż Kawalerski Oderu Odrodzenia Polski (1995), Krzyż Komandorski OOP (1987), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1993), Złota odznaka Gryfa pomorskiego, Zasłużony dla m. Szczecina, zasłużony dla województwa Koszalińskiego, zasłużony dla województwa Gorzowskiego i inne.

Kalendarium:

  • 8 cz ― Bitwa o Ankonę
  • 1935 ― Studia na Uniwersytec...
  • 1935 ― Studia na Uniwersytec...
  • 1917 ― Narodziny bohatera
  • 1935 ― Matura w Gimnazjum w ...
  • 1939 ― Magister prawa
  • 1940 ― Monte Cassino
  • 1940 ― Brygada Strzelców Kar...
  • 1941 ― Obrona Tobruku
  • 1945 ― Bitwa o Bolonię
  • 1946 ― Powrót do Polski
  • 1947 ― Akademia Handlowa w S...
  • 1958 ― Docent
  • 1965 ― Profesor nadzwyczajny
  • 1976 ― Profesor zwyczajny
  • 1986 ― Emerytura (i dalsza p...
  • 1993 ― doktor honoris causa...

Zobacz też: