Powrót Encyklopedia Wielkopolan „Chcesz być szczęśliwy - graj na kontrabasie”

Adam Bronisław Ciechański

ur. 08 grudnia 1882
zm. 17 maja 1957
Zespół Szkół Publicznych im. S.F. Klonowicza w Sulmierzycach

Zdjęć: 19

Adam Bronisław Ciechański urodził się 8.12.1882 roku w Sulmierzycach, zmarł 17.05.1957 roku w Poznaniu, został pochowany na cmentarzu Junikowskim w Alei Zasłużonych.

Pochodzenie

Rodzicami A.B.Ciechańskiego byli Adam Ciechański (1851-1907) i Franciszka Karwacka (ojciec – Marcin Karwacki, matka – Katarzyna Stybaniewicz). Ojciec był z zawodu organistą. Zanim trafił do Sulmierzyc wcześniej miał kontrakt w Kowalewie Pomorskim i Golubiu. W Sulmierzycach ożenił się ok. 1881 roku z Franciszką Karwacką. Małżeństwo doczekało się kilkoro dzieci. Bohater biogramu Adam Bronisław był najstarszy i miał kilka sióstr; do dzisiaj zachowały się imiona dwóch z nich: Elżbiety i Anieli. Po zakończeniu kontraktu organisty w sulmierzyckim kościele rodzina Ciechańskich przeniosła się do Trzemeszna. Tam Adam Ciechański pracował jako organista; w 1907 roku zmarł prawdopodobnie na skutek jakiejś miejscowej epidemii. Jego grób na cmentarzu w Trzemesznie istnieje do dzisiaj. Po śmierci męża, przed wybuchem I wojny światowej, Franciszka z córkami wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Obie siostry A.B.Ciechańskiego osiedliły się w Ameryce, wyszły za mąż i doczekały się potomstwa. W momencie opuszczenia przez rodzinę Polski Adam Bronisław Ciechański zakończył kształcenie i miał angaże w orkiestrach w Rydze i Berlinie.

Życie prywatne

21.09.1921 roku A.B.Ciechański mając 39 lat żeni się z Marią (Marianną) Winiewiczówną (1893 – 1975). Rodzicami Marii byli Józef Winiewicz – znany w Poznaniu krawiec i Pelagia z Garyantesiewiczów. Maria miała czworo rodzeństwa. Była osobą dobrze wykształconą, skończyła pruskie szkoły- powszechną i średnią z wyróżnieniami. Biegle posługiwała się językiem niemieckim, angielskim i francuskim. Jako panna zajmowała stanowisko głównej sekretarki w Sądzie Rejonowym w Poznaniu. Pracą zawodową zajmowała się do zamążpójścia.
Miała zainteresowania muzyczna – była uzdolnioną pianistką. Często już jako Maria Ciechańska akompaniowała mężowi podczas koncertów. Z przekazów najbliższej rodziny wiadomo, że była organizatorką życia rodzinnego, niezwykle pracowitą, punktualną i wymagającą osobą.
Adam Bronisław i Maria mieli czworo dzieci: Adama Bogumiła, Annę Bognę, Aleksandra Bronisława i Alfreda Bohdana. Adam Bogumił (1922 – 1940) bardzo utalentowany muzycznie, w wieku siedemnastu lat był już studentem Konserwatorium w Poznaniu. W maju 1940 roku w wyniku łapanki ulicznej, pierwszym transportem trafił do Obozu w Auschwitz (nadany numer 436), gdzie zmarł. Anna Bogna (1925 – 2008) była skrzypaczką, zawodowo związana z Filharmonią Narodową w Warszawie. Aleksander Bronisław (1927 – 2012) był wiolonczelistą Filharmonii Narodowej, Kwintetu Warszawskiego. Po wyemigrowaniu w 1967 roku do Stanów Zjednoczonych został koncertmistrzem filharmonii St.Louis i profesorem tamtejszego konserwatorium. Czwarte dziecko Ciechańskich – Alfred Bohdan (1929 – 1990) podobnie jak rodzeństwo, swoje życie związał z muzyką, grał na waltorni; był koncertmistrzem Filharmonii Poznańskiej. Wcześniej związany z Kwintetem Komedy.

Dzięki wspomnieniom rodziny poznajemy Adama Bronisława Ciechańskiego jako człowieka bardzo wrażliwego, otwartego, z dużym poczuciem humoru, o niespożytej energii. Był typową „artystyczną duszą” , nie posiadał zdolności technicznych, natomiast potrafił, z właściwą sobie fantazją, w zimowy wieczór po przedstawieniu w poznańskiej Operze, zjeżdżać na pokrowcu od kontrabasu z tzw. „teatralki”. Dom Państwa Ciechańskich tętnił życiem, był otwarty dla gości. W salonie odbywały się przyjęcia i spotkania towarzyskie, pojawiali się uczniowie, którym prywatnych lekcji udzielał Profesor. Z zapamiętanych przez rodzinę relacji żony A.B.Ciechańskiego wynika, że w mieszkaniu zdarzały się przyjęcia nawet na czterdzieści osób a gospodarz regularnie zapraszał na obiady biedniejszych studentów z Konserwatorium. To Maria Ciechańska organizowała życie domu, miała zmysł techniczny, zdolności manualne; Dzieci wychowywano w dyscyplinie, uczono obowiązkowości i punktualności.

Pan A.B.C. przez rodzinę, swoich uczniów oraz ludzi którzy Go znali zapamiętany został jako człowiek życzliwy, pełen ciepła, wrażliwości,posiadający ogromne poczucie humoru.

Edukacja, przebieg kariery zawodowej

Od najmłodszych lat widoczny był talent muzyczny bohatera biogramu. Rodzice dbali o rozwój jego zainteresowań. Pod wpływem ojca, który uczył go gry na fortepianie, skrzypcach i organach rozpoczął edukację muzyczną; regularnie z rodzicami był widzem przedstawień w operze. Tam poznał dźwięki kontrabasu, które zachwyciły go do tego stopnia, że postanowił rozpocząć naukę gry na tym instrumencie. W tym celu, po skończeniu sulmierzyckiej szkoły podstawowej, mając czternaście lat wyjechał do Niemiec gdzie rozpoczął studia muzyczne. Od 1896 roku w Peine pod Hanowerem jego nauczycielem był Paul Langenmeyer. W tym samym czasie był członkiem tamtejszej orkiestry miejskiej, później grał w Nebro w Turyngii. W roku 1901 Ciechański został powołany do służby wojskowej, którą odbył w Kolonii. To zmusiło go do przerwania pracy i nauki; nie zrezygnował jednak z działalności muzycznej – grał w orkiestrze wojskowej na tubie. Po odbyciu służby zamieszkał w Kolonii; mając dwadzieścia dwa lata, w 1904 roku objął posadę kontrabasisty w tamtejszej Orkiestrze Symfonicznej. Po roku przeniósł się do Petersburga, gdzie zaczął koncertować z Orkiestrą Symfoniczną, jednocześnie uczył się u słynnego czeskiego kontrabasisty – Jana Małeckiego. W latach1906 -1907 związał się zawodowo z Moskwą, później droga artystyczna zaprowadziła go do Kazania, Helsinek oraz Rygi. W 1907 roku powrócił do Niemiec aby kontynuować studia w Berlińskiej Królewskiej Akademii Muzycznej w klasie kontrabasu M. Skibickiego. W latach 1908-1913 kontynuował naukę u Fryderyka Warneckiego w Hamburgu uzyskując wykształcenie wirtuozowskie. W 1913 roku objął posadę koncertmistrza w Deutsches Opernhaus w Charlottenburgu. Wybuch I wojny światowej zmusił go do przerwania działalności artystycznej; został powołany do wojska i wysłany na front. W 1919 roku A.B.Ciechański wrócił z Niemiec do Polski; zamieszkał w Poznaniu. Został wówczas pierwszym kontrabasistą orkiestry Opery i Teatru Wielkiego. Rok później po otwarciu Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu został pedagogiem klasy kontrabasu i tuby. W latach 1929-1939 uczył w Miejskim Konserwatorium w Bydgoszczy.

W czasie II wojny (1940 r.) został razem z rodziną przymusowo wysiedlony do Sanoka. Pracował w Krakowie gdzie objął stanowisko pierwszego kontrabasisty w Orkiestrze Symfonicznej Generalnego Gubernatorstwa. We wrześniu 1945 roku A.B.Ciechański wrócił do Poznania i do pracy w orkiestrze Opery jako koncertmistrz. Kontynuował również pracę pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu oraz od 1955 roku we Wrocławiu, tam też grał w orkiestrze Opery Wrocławskiej.

Poza szkolnictwem wyższym A.B.Ciechański kształcił młode pokolenia kontrabasistów w średnich szkołach muzycznych w Poznaniu i Toruniu.

Praca pedagogiczna Profesora Ciechańskiego zaowocowała wychowaniem kolejnego pokolenia kontrabasistów a metody jakie stosował w nauczaniu gry na instrumencie określano jako nowatorskie. W pamięci swoich uczniów żyje do dzisiaj przede wszystkim jako wybitny muzyk ale również jako życzliwy, serdeczny mentor, nauczyciel z ojcowskim podejściem do swoich wychowanków.

Twórczość

A.B.Ciechański w swoim repertuarze posiadał dzieła muzyki kontrabasowej. Do najczęściej wykonywanych utworów należały: koncerty Bottesiniego, Dragonettiego, Dietricha, Kussewickiego, Poradowskiego, muzyka kameralna (sonaty Miska, Marcelego, Grand Due Bottesiniego, Tria Poradowskiego), utwory z towarzyszeniem fortepianu (Bottesini „Tarantela”, „Elegia”, Faule „Elegia”, Henning „Romans”, „Legenda”, Lasek „Kołysanka”). Niestety żaden z występów artysty nie został utrwalony w formie mechanicznego zapisu. Zachowały się recenzje, w których występy Ciechańskiego określane są jako „wydarzenia artystyczne o wyjątkowej wartości” a samego muzyka jako „najwybitniejszego kontrabasistę polskiego”, który z kontrabasu wydobywa „…elastyczność, siłę, szlachetność tonu, nadzwyczajne zróżnicowanie dźwięku od nieprawdopodobnego pianissima do dramatycznej siły…”

Muzyk współpracował z wieloma wybitnymi dyrygentami, kompozytorami i wykonawcami. Propagował muzyczne utwory kontrabasowe; zainspirował do tworzenia nowych kompozycji S.B.Paradowskiego, Tadeusza Kasserna, Waleriana Gniota, Feliksa Nowowiejskiego, upowszechnił solową grę na kontrabasie.

Adam Bronisław Ciechański dał początek i wpłynął na rozwój polskiej szkoły kontrabasu. Podniósł do artystycznej rangi mało doceniany wcześniej instrument. Za zasługi i wkład do polskiej literatury muzycznej artysta został wyróżniony: Nagrodą Muzyczną Województwa Poznańskiego (1948 r.), Dyplomem Uznania Ministra Kultury i Sztuki (1950 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1952 r.), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1953 r.)

Towarzystwo Muzyczne im.Henryka Wieniawskiego w Poznaniu od 1974 roku organizuje Ogólnopolski Konkurs Kontrabasowy im. Adama Bronisława Ciechańskiego. Do tej pory odbyło się dziewięć edycji konkursu.

Obecność Pana A.B.C w Sulmierzycach

Pamięć o Adamie Bronisławie Ciechańskim jest ciągle żywa w rodzinnych Sulmierzycach. W 1975 roku Miejski Ośrodek Kultury wspólnie z Towarzystwem Miłośników Ziemi Sulmierzyckiej zorganizowali „Wieczór wspomnień o profesorze Adamie Bronisławie Ciechańskim”. W 1976 roku z inicjatywy mieszkańców miasta upamiętniono działalność muzyka tablicą, którą umieszczono na ścianie rodzinnego domu, podobna znajduje się w sali kameralnej Sulmierzyckiego Domu Kultury. Miejscowa szkoła w okrągłe rocznice śmierci Ciechańskiego organizuje konkursy wiedzy o życiu i twórczości artysty. Wybudowane w 1985 roku osiedle mieszkaniowe nazwano imieniem sławnego sulmierzyckiego muzyka. W Muzeum Regionalnym znajdują się eksponaty związane z Adamem Bronisławem Ciechańskim. Wśród nich jest wiersz Ryszarda Daneckiego „Dwa czarne kapelusze” napisany w rocznicę urodzin muzyka „…Mistrz Bronisław – Klonowicza z Sulmierzyc, poety, gdzieś o cztery wieki sąsiad – mógł ze swym ziomkiem rozgłosem się mierzyć, bo przecież zanim tu w Poznaniu osiadł – od Helsinek, Petersburga po Berlin w najsławniejszych orkiestrach koncertował, to znów w Moskwie na jego występ biegli – klaskała Europy prawie połowa !…”






Kalendarium:

  • 1882 ― Narodziny bohatera
  • 1957 ― Śmierć bohatera

Cytaty:

  • „Chcesz być szczęśliwy ...”

Źródła:

  • Muzeum Regionalne Ziem...
  • Towarzystwo Muzyczne i...
  • Wielkopolski Słownik B...
  • Wspomnienie o Profesor...
  • Życiorys Adama Bronisł...

Zobacz też:

  • > Poznań
  • > Sulmierzyce