Adam Grabowski ur. 24.VI.1937 r w Łodzi. Rodzice – Ignacy i Zuzanna z d. Filipowska. Państwo Grabowscy choć pochodzili z prowincji wyjechali do Łodzi za pracą, jednak w czasie wojny, gdy sytuacja – również gospodarcza- znacznie uległa zmianie, rodzice Adama Grabowskiego wrócili do Dąbia. Ojciec naszego bohatera był stolarzem, więc na brak zajęcia nie narzekał. Mama- opiekowała się domem. Pan Grabowski miał również siostrę. Czasy dzieciństwa, pomimo toczącej się wojny, nasz bohater wspomina jako okres spokojny w życiu jego samego jak

i rodziny.

Tuż po zakończeniu wojny, w Dąbiu została reaktywowana szkoła podstawowa, do której od razu nasz bohater chętnie się zapisał. Adam Grabowski uczęszczał do szkoły podstawowej w latach 1945-1951. Po jej ukończeniu podjął naukę w Liceum Ogólnokształcącym w Izbicy Kujawskiej. Maturę zdobył w roku 1955. Następnie ukończył Szkołę Pomaturalną w Pile na kierunku – Reklama i Dekoratorstwo i uzyskał zawód malarza i dekoratora- co później bardzo przydało mu się w życiu.

Po ukończeniu szkoły Adam Grabowski podjął pracę w Spółdzielni Mleczarskiej w Dąbiu w dziale księgowości. Jak wspomina nasz bohater były to bardzo trudne czasy ze względu na panujący wówczas ustrój polityczny. Jako osoba młoda, pełna ideałów nie mogąca pojąć tego „nowego porządku” świata – miał bardzo trudną sytuację. Nigdy nie utożsamiał się z poglądami swych przełożonych w pracy, a za tym szły często konsekwencje finansowe, bądź inne represje. Był to trudny okres w życiu naszego bohatera.

Następnie Adam Grabowski podjął pracę w zakładzie – Foto-Optyka w Bydgoszczy jako starszy dekorator. Do jego obowiązków należało projektowanie różnych folderów oraz szyldów na szkle np.: w Świnoujściu, Włocławku. Po pewnym czasie podjął pracę w Spółdzielni Wielobranżowej w Kole w charakterze malarza. Aby móc pracować w tej instytucji musiał zdobyć Dyplom Mistrzowski w Poznaniu. Podczas pracy w zawodzie malarza przez 10 lat pracował w delegacji na terenie całej Polski w Przedsiębiorstwie Poszukiwań Geologicznych w Warszawie przy ul. Pułaskiej 18. Czasy te nasz bohater wspomina z wielką nostalgią- kiedyś patrząc na mapę naliczył ponad 200 punktów w których pozostawił ślad w postaci wykonanych przez siebie prac.

Potem przez 2 lata Adam Grabowski prowadził prywatny zakład malarski.

W 1987 r z uwagi na zły stan zdrowia (choroba serca)- został skierowany na rentę chorobową.

Podczas wykonywania swej pracy Adam Grabowski wykonał min. malowanie kościoła w Chwalborzycach i Świnicach. W Klasztorze Bernardynów w Kole pracował jako malarz wraz z konserwatorami z Łodzi.

Adam Grabowski poznał swoją małżonkę w Dąbiu, podczas wykonywania dekoracji do przedstawienia pt: „Calineczka”- na potrzeby którego namalował trzy dużych rozmiarów obrazy stanowiące tło. Pani Halina (z domu Makowska) jest z zawodu nauczycielką i w owym czasie przygotowywała wyżej wymieniony spektakl, a efekty prac nad dekoracjami wykonanymi przez naszego bohatera zrobiły na niej duże wrażenie i tak zaczęła się ta znajomość.

Państwo Grabowscy wzięli ślub w roku 1965. Obecnie Pani Grabowska po przepracowaniu w szkole 32 lat jest już na emeryturze i bardzo wspiera męża we wszystkich jego przedsięwzięciach. Często służy mu pomocą, radą, wsparciem duchowym.

Państwo Grabowscy mają dwójkę dzieci – Ewę (1967 r) i Szymona (1973 r). Od początku przykładali dużą wagę do wykształcenia dzieci, które od najmłodszych lat były bardzo zdolne. Córka Ewa ukończyła filologię rosyjską na Uniwersytecie w Łodzi oraz Akademię Teologi Katolickiej w Warszawie- obecnie pracuję jako nauczycielka w Szkole Podstawowej w Łodzi; Syn Szymon – jest nauczycielem akademickim ze stopniem naukowym doktora habilitowanego – profesor Politechniki Łódzkiej na wydziale Informatyki.

Państwo Grabowscy są również szczęśliwymi dziadkami czwórki wnucząt: u córki- wnuk Maciej i wnuczka Inga, u syna- wnuczki Lidia i Marysia.

Państwo Grabowscy są bardzo dumni ze swoich dzieci, którym starali się zapewnić jak najlepsze warunki rozwoju, wspierając we wszystkich podejmowanych przedsięwzięciach.

Pan Grabowski podkreśla, iż szczęśliwe i udane życie rodzinne uważa za bardzo istotny element dorobku życiowego.

Nasz bohater bardzo lubi podróżować. Jak sam potwierdza zwiedził wiele krajów, poznał różne kultury i mnóstwo ciekawych osób. Dowodem na to są liczne zdjęcia i pamiątki z podróży. Bardzo ważne w życiu Adama Grabowskiego są również książki. Sam posiada pokaźną biblioteczkę, którą powiększa w miarę możliwości finansowych a także dzięki pięknym prezentom od syna. Jedną z wielkich pasji naszego bohatera od zawsze było malarstwo- ale o tym bardziej szczegółowo- w następnym akapicie.

Adam Grabowski jest Prezesem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Dąbie. Jest to niezbyt liczna formacja, jednak bardzo aktywnie działająca na terenie i na rzecz miasta i gminy Dąbie. Samo Towarzystwo powstało w roku 2002 z inicjatywy Józefa Lewińskiego – długoletniego nauczyciela i dyrektora szkoły. Po śmierci Pana Lewińskiego w roku 2008- Adam Grabowski został wybrany jego następcą. Obecnie Towarzystwo liczy około 50 członków i od chwili swojego powstania działa na rzecz miasta i jego mieszkańców. Hasło przewodnie jakie przyświeca członkom Towarzystwa Przyjaciół Miasta Dąbie -to „ocalić od zapomnienia”. Motorem napędowym tego stowarzyszenia jest niewątpliwie sam Pan Grabowski. Jego liczne inicjatywy trafiają zwykle na podatny grunt w postaci pozostałych członków, którzy wspierają Prezesa w realizacji wielu przedsięwzięć. Adam Grabowski jest człowiekiem o wielkiej kulturze osobistej, wrodzonej skromności więc o swych niewątpliwych zasługach mówi raczej niechętnie.

Wszystkie dotychczasowe dokonania Towarzystwa zostały skrupulatnie opisane w publikacji pt: „ Nasze dziesięciolecie 2002- 2012”. Jest to książka, którą Adam Grabowski napisał we współpracy z dr Piotrem Wąsowiczem. Pan Wąsowicz jest autorem części pierwszej zawierającej „ …krótki historyczny przekrój kształtowania się i działania różnych form stowarzyszeń, ich uwarunkowań historycznych, ich celów i zdań z uwzględnieniem realiów naszego miasta, naszej gminy.” Pan Grabowski jest natomiast autorem części drugiej zawierającej chronologiczny opis wspomnianych dokonań. Ważne jest, iż w dużej mierze jest to spis wspomnień, które przekazane w tej formie przetrwają długie lata.

Ciekawostką jest, iż autorem projektu okładki jest inny bohater biogramu z poprzedniej edycji CDEW – dr Janusz Kapusta– sławny i ceniony w świecie rysownik, wynalazca, ilustrator.

Najważniejsze z dokonań Towarzystwa podczas „ prezesury” m in. Adama Grabowskiego to:

1. Tablica proboszczów tutejszej parafii w XX w.

2. Tablica poświęcona POW którą umieszczono na ratuszu ( Dzięki zbiegom naszego bohatera projekt tablicy wykonano bezpłatnie a i samo wykonanie dzięki pozyskaniu sponsorów znacznie obniżyło koszty.)

3. Tablica poświęcona ks. Lambertowi Ślisińskiemu – który w czasach hitlerowskiej okupacji pełnił posługę kapłańską min. na terenie Dąbia.

4. Tablica poświęcona Stanisławowi Staszicowi.

5. Pomnik Edmunda Czaplińskiego– dnia 11 listopada 2004 r nastąpiło poświęcenie pomnika, poprzedzone wystąpieniem prezesa Adama Grabowskiego- tuż po mszy św.- w związku ze 130 rocznicą urodzin oraz pośmiertnym nadaniem medalu Civitati Bene Meritus.

6. Lapidarium –Ofiarom wojny i okupacji– Pan Adam Grabowski był swego rodzaju koordynatorem całego przedsięwzięcia- począwszy od zorganizowania płyt kamiennych na których umieszczono tablice aż po przygotowanie samej uroczystości. Lapidarium jest hołdem dla mieszkańców Dąbia pomordowanych w obozach koncentracyjnych oraz obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.

7. Studzienka św. Bogumiła– powstała w wyniku nawiązania do lokalnej legendy. Pan Grabowski spisał opowieści, legendy przekazane mu przez proboszcza Dobrowa śp.ks. Prałata Józefa Osyda oraz wspomnienia z dzieciństwa dotyczące źródełka i kamienia mieszczącego się nieopodal lasu w Dąbiu.

8. Zegar z kurantami na 200 lecie kościoła parafialnego– to jedno z całego cyklu przedsięwzięć związanych z uczczeniem tego jubileuszu. Adam Grabowski był bardzo aktywny w działaniach podejmowanych w celu realizacji zaplanowanych prac.

Muzyka wydobywająca się z zegara i niosąca się po okolicy z wieczorną mgłą jest najlepszą nagrodą i dowodem na na to, iż warto było przezwyciężać wszelkie trudności.

9. Tablica poświęcona temu zegarowi.

10. Tablica poświęcona parafii tzw. legenda.

11. Kamień katyński – w 70 rocznicę zbrodni katyńskiej- Prezes Adam Grabowski uzgodnił z artystą plastykiem kształt i detale pomnika- wielu spośród wykonawców wykonało swoją pracę gratis.

12. Słup milowy– kamień z którego został wykonany- Pan Grabowski sprowadził z kopalni granitu na południu Polski. Dziś słup taki nie spełnia swej pierwotnej funkcji, jest jednak cennym elementem dekoracyjnym, oraz informacyjnym w budowaniu „pamięci historycznej” społeczeństwa.

13. Zakup figur św. Piotra i Pawła-poprzednie bardzo naruszone upływem czasu nie nadawały się do renowacji. Pan Grabowski osobiście zamawiał je w Tarnowie.

14. Odnowienie grobów, które nie posiadają już opiekunów, na cmentarzu parafialnym. Często bardzo zaniedbane, porośnięte krzewami- doprowadzenie ich do stanu świetności wymagało sporego nakładu finansowego oraz wysiłku fizycznego.

15. Renowacja cmentarza ewangelickiego w Dąbiu, który był w opłakanym stanie – zniszczone ogrodzenie, splądrowane nagrobki, poprzewracane tablice, gęste i porastające cały teren zarośla. Prace na cmentarzu trwały przez cztery sezony. Przy okazji w jednym z grobowców odkryto kilkanaście płyt pochodzących z czasów potyczki wojsk polskich i radzieckich w okresie I wojny światowej- w okolicach Chełmna nad Nerem. Z inicjatywy Pana Grabowskiego stworzono specjalną, pamiątkową kwaterę, gdzie umieszczono znalezione poduszki nagrobne.

16. Renowacja cmentarza ewangelickiego w Cichmianie.

17.Plener malarski w Dąbiu

18. Wernisaż poplenerowy.

19. Wydanie folderu: Dąbskie pejzaże 2010.

20. Projekt medalu Civitati Bene Meritus- wykonany przez Adama Grabowskiego.

21. Projekt medalu na 200 lat Kościoła-wykonany przez Adama Grabowskiego.

22. Projekt medalu na 100 lat OSP-wykonany przez Adama Grabowskiego.

23. Projekt tablicy OSP na 100 lecie straży wykonany przez Pana Grabowskiego.

24. Wystawa obrazów autorstwa Pana Grabowskiego w budynku GOK.

25. 2-dniowa wycieczka do Wrocławia w październiku 2014 r.

Medale – na 200-lecie Kościoła parafialnego oraz na 100- lecie straży zostały odlane w Poznaniu tak jak kolejny, którego autorem projektu jest również nasz bohater.

Medalem Civitati Bene Meritus – zostało odznaczone 19 osób i instytucji. Jest to odznaczenie ważne i bardzo prestiżowe- honorujące osoby szczególnie wyróżniające się swoimi dokonaniami, zasługami dla społeczności lokalnej, rozwoju i integracji miasteczka; wychowywania nowych pokoleń – wszystkich tych, którzy pozostawili trwały ślad poprzez swoje zasługi na rzecz naszego miasta i gminy.

Swą przygodę z pisaniem książek Adam Grabowski rozpoczął w roku 2008 a efektem jego pracy jest publikacja, która została wydana z okazji 200- lecia kościoła parafialnego w Dąbiu pt: „ Kościół co nad Nerem…”. Książka powstała we współpracy z dr Piotrem Gołdynem, który przygotował jej pierwszą część – opartą o dokumenty a będącą rysem historycznym miejscowości i samego kościoła. Część drugą opracował Pan Grabowski i jest ona zatytułowana: „ W świetle wspomnień”. Książka ta zawiera wiele unikatowych zdjęć pochodzących ze zbiorów prywatnych obu autorów oraz archiwów parafialnych. W przypadku tej pozycji autorem projektu okładki jest Andrzej Kacprzak – ceniony artysta plastyk.

Adam Grabowski podkreśla, iż bardzo ceni sobie współpracę z tak wieloma słynnymi i cenionymi artystami, historykami, rzemieślnikami. W naszym przekonaniu równie cenne jest ubranie w słowa- ulotnych wspomnień i przelanie ich na papier dla potomnych za co jako mieszkańcy miasteczka Dąbie nad Nerem jesteśmy bardzo wdzięczni naszemu bohaterowi.

Adam Grabowski jest również autorem książki pt: „ Krzyże przydrożne, kapliczki i figury wolnostojące na terenie gminy Dąbie”. Jest to najnowsza z prac naszego bohatera. To pozycja bezcenna nie tylko ze względu na walory artystyczne ; jest ona również swoistym hołdem dla twórców ludowych oraz wielu osób różnych profesji, którzy przez wzgląd na wartości przekazywane z pokolenia na pokolenie, kultywując tradycje rodzinne- dbają, pielęgnują i restaurują dziedzictwo swych ojców i dziadków. Pan Grabowski uwiecznił w swej pracy wykonane różną techniką, oraz stojące w różnych miejscach liczne kapliczki i krzyże przydrożne. Nad większością tych perełek krajobrazu Polski czuwają dobre duchy w postaci mieszkańców, bądź właścicieli posesji na których się one znajdują. Jest jednak wiele opuszczonych i samotnych obiektów, które – mamy nadzieję- dzięki tej publikacji znajdą swych mecenasów. Wspomniana publikacja opisuje topografię i kształt 165 sztuk. Praca ta jest ogromnym wkładem autora w budowanie lokalnej tożsamości. Kapliczki i krzyże przydrożne- niemi świadkowie historii i przemian społeczno-politycznych są nie tylko świadectwem kultu religijnego naszych przodków, elementem krajobrazu wsi polskich ale też dowodem naszej przynależności i przywiązania do ziemi ojców, tradycji. Szacunek z jakim niegdyś je pielęgnowano winien być dla nas drogowskazem. Tym bardziej budującym jest fakt, iż książka ta spotkała się z bardzo entuzjastycznym odbiorem wśród społeczeństwa.

Wkład Pana Grabowskiego we wszystkie publikacje jest bardzo cenny, ponieważ rejestruje pamięć osób, których już niewiele pozostało w naszym społeczeństwie. Wymagało to wiele czasu i wysiłku, a często był to wyścig z czasem aby uwiecznić wspomnienia tych najstarszych z żyjących mieszkańców. Dotarcie do źródeł w postaci zdjęć, publikacji, dokumentów też stanowi nie lada wyczyn – tym większy szacunek dla pracy naszego bohatera.

Podczas pracy nad wspomnianymi publikacjami Pan Grabowski może liczyć na przyjaciół- wielu cenionych historyków, artystów, społeczników, regionalistów – którzy nigdy nie odmawiają współpracy z naszym bohaterem, a kolejna książka już w przygotowaniu.

Nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jedne pasji naszego bohatera- jest nią malarstwo. Co prawda Pan Grabowski jest z wykształcenia malarzem ale jego wcześniejsze prace były tworzone zgodnie z potrzebami zleceniodawców. W późniejszym – tym nieco spokojniejszym okresie swego życia Adam Grabowski zajął się tworzeniem obrazów dla czystej przyjemności. Jest autorem m.in prac przedstawiających poczet królów i książąt polskich wg Matejki. Pan Grabowski chętnie malował również obrazy o tematyce religijnej i przyrodniczej. Wiele z jego prac znajduje się w domach prywatnych, uświetnia różne uroczystości stanowiąc oprawę plastyczną. Być może z tej pasji do malowania stworzyła się również potrzeba zorganizowania pleneru malarskiego pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Dąbie oraz przy niekwestionowanym wsparciu głównego sponsora tego przedsięwzięcia- lokalnego biznesmena Piotra Opasa.

Adam Grabowski to człowiek bardzo utalentowany a przy tym niezwykle skromny. Należy przyznać, iż jest on jednym z głównych motorów napędowych Towarzystwa Przyjaciół Miasta Dąbie. Jest inicjatorem większości podejmowanych działań. Sama inicjatywa to nie wszystko- Pan Grabowski rozpoczynając jakieś przedsięwzięcie stara się pozyskiwać sponsorów, nawiązuje współpracę z instytucjami, urzędami, przedsiębiorcami. Zasługi Pana Grabowskiego dla społeczności dąbskiej są bezdyskusyjne. Dzięki niemu możemy lepiej spoglądać w przeszłość naszego miasteczka, naszej małej ojczyzny – która dzięki wyżej wymienionym akcjom zostaje wzbogacona z roku na rok o wiele ważnych dla naszej społeczności akcentów. Jesteśmy pod dużym wrażeniem wysiłku i ogromu pracy włożonego w realizację podejmowanych działań, których sfinalizowanie niejednokrotnie wydaje się być prawie niemożliwe. Adam Grabowski jest osobą o ogromnym poczuciu przynależności do naszej małej ojczyzny oraz wynikającym z tego obowiązku pracy na jej rzecz i dla jej dobra. We wszystkich jego działaniach towarzyszy mu dewiza „ocalić od zapomnienia”, tak aby dla potomności pozostało jak najwięcej pamiątek naszej lokalnej historii. Pan Grabowski jest naocznym świadkiem wielu wydarzeń mających miejsce w przeszłości i teraźniejszości- związanymi z naszym miasteczkiem, gminą, i jak niewielu uważa, że należy dokumentować to co się dzieje dziś – aby w przyszłości, następne pokolenia mogły czerpać wiedzę na temat swych przodków.

Jest niewątpliwie jednym z pionierów w budowaniu tożsamości lokalnej wśród mieszkańców naszego miasteczka. Wspomnienia jego, jego bliskich, znajomych oraz zupełnie obcych osób, które spisuje są często bezcenne. Uwiecznione w publikacjach pamiątki rodzinne, dokumenty, zdjęcia będące świadectwem naszej lokalnej historii są wspaniałym prezentem dla przyszłych pokoleń.

1. A.Grabowski, P.Wąsowicz, „Nasze dziesięciolecie 2002-2012”, Dąbie, Towarzystwo Przyjaciół Miasta Dąbie, Piotr Opas, 2012 r.

2. A.Grabowski, P.Gołdyn, ” Kościół co nad Nerem…, Dąbie, Towarzystwo Przyjaciół Miasta Dąbie, 2009 r.

3. A.Grabowski, „Krzyże przydrożne, kapliczki i figury wolnostojące na terenie gminy Dąbie”, Dąbie, Towarzystwo Przyjaciół Miasta Dąbie, 2014 r.

4. A.Kacprzak, S.Wójcicki, „Dąbskie pejzaże 2010. Międzynarodowy plener malarski.”, Dąbie, Towarzystwo Przyjaciół Miasta Dąbie, 2010 r.

5. Wywiad z Panem Adamem Grabowskim i jego żoną.

6. Archiwa rodzinne i zbiory prywatne Państwa Grabowskich.

7. www.regionwielkopolska.pl