Powrót Encyklopedia Wielkopolan „Wybierz pracę, którą kochasz, a nie będziesz musiał pracować nawet przez jede...”

Adela Talma

ur. 12 stycznia 1914
zm. 12 kwietnia 1991
Zespół Szkół w Mieście Obrzycko

OGNISKO PRACY POZASZKOLNEJ
Opis Sybiru
Reaktywacja zespołu tanecznego
Zdjęcia zespołu tanecznego
Zespół taneczny
Zdjęć: 19
Dokumentów: 5

Pochodzenie

Urodziła się 12 stycznia 1914 roku w Jadownikach, powiat Brzesko (województwo krakowskie). Córka Władysława i Katarzyny Dadej.

Dzieciństwo

Wczesne dzieciństwo spędziła w Jadownikach. Później wraz z rodzicami przeprowadziła się na gospodarstwo rolne w kolonii Józefówka – powiat Brzeżany (obecnie Ukraina).

Edukacja

Naukę w klasach I-IV pobierała na miejscu w Józefówce. W latach 1929-1934 dalej kontynuowała naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Brzeżanach. Ukoronowaniem etapów edukacji było świadectwo dojrzałości z 1934 roku.

Etapy działalności

ŻYCIE WE LWOWIE

Po ukończeniu Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Brzeżanach w 1934 roku rozpoczyna swoją przygodę ze szkołą. W między czasie wyszła za mąż i w 1936 roku wraz z mężem zamieszkała we Lwowie, w dzielnicy „Zimna woda”. Tam przyszła na świat ich córka. Rodzinne szczęście i uporządkowane życie rujnuje wybuch II wojny światowej.

ŻYCIE NA WYGNANIU.

Po wybuchu wojny w 1939 roku męża powołali do wojska jako oficera rezerwy. W tym czasie Adela spakowała rzeczy i wyjechała wraz z córką do swoich rodziców do Józefówki. Dostała pracę w szkole jako nauczycielka, w której miała praktykę. W okresie chłodniejszym zamieszkała w szkole, gdzie dostała malutki pokoik.
W dniu 10 lutego 1940 roku została poinformowana, że zaczęły się wywózki Polaków oraz żeby uciekała, bo jest nauczycielką. Gdy dotarła do domu swoich rodziców, na miejscu zastała już wywózkę. Wraz z rodzicami i córką została wywieziona na Syberię (ZSRR). Wraz z najbliższymi jechała wagonami towarowymi, daleko w tajgę w kierunku Republiki Komi. Dotarli do miejscowości, gdzie kończyły się tory i zostali wyrzuceni na śnieg. Samochodami i saniami dowieziono ich do Siuroła i ulokowano ich w domach mieszkających tam ludzi. Następnie przewieziono ich do Kirianowa. Zamieszkali w jednym z trzech wybudowanych tam baraków. Adela wraz z ojcem pracowali przy wyrąbie drzew i gałęzi (płacono chlebem od ilości zwalonego drzewa).
Z Kirianowa pojechała sama do Kudymkaru, gdzie był kołchoz. Zostawiając swoją córkę z dziadkami zatrudniła się w Krochmalni, gdzie odbywała się produkcja spirytusu dla wojska. Najpierw miała pracę fizyczną, potem awansowała na wagową. Ściągnęła do siebie córkę i rodziców. Z Kudymkaru wraz z najbliższymi przeniosła się Krasnoarmiejska.
W miasteczku powiatowym obejmuje stanowisko kierowniczki rozlewni paliw, przywoziła benzynę z Kłujbydszewa i Sartowa, w które zaopatrywało się miejscowe NKWD.

POWRÓT DO POLSKI

Będąc w Saratowie pani Adela usłyszała informacje, że zakończyła się wojna. Z Krasnoarmiejska pojechała z córką i rodzicami do Achmatu – miasteczka położonego nad Wołgą skąd z przystani rzecznej wszyscy płynęli w dół rzeki Wołgi. Potem pojechali pociągiem w wagonach, gdzie na pierwszej i ostatniej platformie stały działa. Jadąc przez Ukrainę zamykali wagony od środka, ponieważ bali się, że skradną im dokumenty.
Po długiej podróży w 1945 roku dotarli w końcu do granic naszego kraju i płakali ciesząc się jednocześnie, potem do Przemyśla. Stamtąd docierają do miejscowości Jadowniki (miejsca urodzenia ojca pani Adeli). Tam zamieszkali do Wielkanocy. Po ciągłych komunikatach o tzw. Ziemiach Odzyskanych, ojciec pani Adeli postanowił sprawdzić, jak to się ma w rzeczywistości. Trafił do Głogowa, a następnie do Ruszowic. W Ruszowicach zajął ostatni wolny dom i wrócił po swoją rodzinę do Jadowników.
W 1946 roku Pani Adela wraz z córką i rodzicami przyjechała do Ruszowic i tam wszyscy razem zamieszkali.

ŻYCIE NA ZIEMIACH ODZYSKANYCH

W 1946 roku pani Adela powraca do swojego zawodu – nauczycielki. Uczyła w szkole w Brzostowie i jednocześnie w drugiej szkole w Krzepkowie. W czasie wakacji szkoła w Krzepkowie została przeniesiona do Nosocic. Była to druga szkoła podstawowa w powiecie głogowskim. Kierowała tą szkołą do 1959 roku. W tym czasie umierają rodzice Pani Adeli Talmy. Po śmierci rodziców sprzedała ich gospodarstwo rolne i wraz z drugim mężem i synami osiadła w Obrzycku. Rozpoczęła pracę w Szkole Podstawowej w Obrzycku. Uczyła języka rosyjskiego i wychowania obywatelskiego. W 1972 roku przechodzi na emeryturę. Potem prowadzi jeszcze kilka lat oddział przedszkolny „zerówkę” w Jaryszewie.

DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNA

− w Szkole Podstawowej w Obrzycku prowadziła SKKT. W dniach 27-30.11.1966 roku bierze udział w kursie na pomocnika instruktora piłki ręcznej.
− prowadziła Szkolne Koło Przyjaciół Związku Radzieckiego. W dniu 19 kwietnia 1968 roku ze swoimi podopiecznymi bierze udział w rejonowych eliminacjach konkursu recytatorskiego powiatów: Środa, Śrem, Szamotuły, Nowy Tomyśl, Międzychód; gdzie zajęli 2 miejsce.
− była członkiem Ogniska Pracy Pozaszkolnej w Obrzycku. Pani Adela Talma była kierowniczką zespołu tanecznego. Tradycje tego zespołu sięgają lat 60-tych dwudziestego wieku. Nie było większej imprezy w Obrzycku bez udziału tego zespołu, cieszył się on dużym powodzeniem. Prowadziła go bez przerwy do 1972 roku. Pracę nowego zespołu pani Adela wznawia po 8 letniej przerwie w 1980 roku. Nowy zespół opanował tańce: polonez, polkę, oberka, krakowiaka. Poznał kilka inscenizacji oraz nauczył się 30 piosenek ludowych. Zespół taneczny występuje bardzo często w Domu Wczasowym Obrzycko-Zamek dając program artystyczny dla przebywających tam wczasowiczów. Prowadzi go przez kolejne 8 lat.

RODZINA

W 1936 roku wyszła za mąż za wspaniałego człowieka Stanisława Witkosia. Razem zamieszkali we Lwowie. Tam w 1938 roku przyszła na świat ich jedyna córka Elżbieta. Po wybuchu II wojny światowej mąż został powołany do wojska. Były to ostatnie chwile, w których widziała ukochanego męża. Drugie małżeństwo z Lesławem Talmą zawarła w 1948 roku, z którego wychowała dwóch synów: Tadeusza (ur. 1950 r.) i Leszka (ur. 1953 r.).

ŚMIERĆ

Będąc emerytowaną nauczycielką mieszkała wraz z synem i jego rodziną w Obrzycku. Swoje pracowite życie Adela Talma zakończyła 12 kwietnia 1991 roku. Została pochowana na cmentarzu parafialnym w Obrzycku.

Odznaczenia

Za swoją pracę, czyny i zasługi otrzymał odznaczenia państwowe, medale i wyróżnienia:
– „Srebrny Krzyż Zasługi” – odznaczona 20 sierpnia 1958 roku,
„Złoty Krzyż Zasługi” – odznaczona 11 listopada 1969 roku,
– „Medal 40-lecia Polski Ludowej” – otrzymała 22 lipca 1984 roku,
– otrzymała podziękowania na piśmie z Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu w dniu 25 maja 1981 roku.

Znaczenie postaci

Świadectwo Pani Adeli może być wartościowym świadectwem prawdy dla przyszłych pokoleń Polaków. Nasza bohaterka może w duchu czuć się wygraną, bo udało jej się przeżyć tyle czasu na „nieludzkiej ziemi”. Niesie dla naszych młodych pokoleń przesłanie: Walczyć – często, dać się pobić – czasami, dać się zniszczyć – nigdy!
Pani Adeli życie to obraz najpiękniejszych wartości: przyjaźni, miłości, pracy zawodowej, siły, wytrwałości i macierzyństwa. Te cechy zawsze starała się wpoić swoim uczniom, stając się dla nich wzorem do naśladowania. Pani Adela Talma spełniła się w takiej służbie, w takim powołaniu. Po prostu zawsze rzetelnie wypełniała swoje obowiązki. W każdym miejscu, w którym pracowała dawała się poznać jako doskonały i oddany swoim uczniom nauczyciel; wspaniała, szlachetna, gotowa do poświęceń matka i żona oraz bezinteresowny człowiek. Skuteczność stosowanych metod nauczania, konsekwencję, sprawiedliwość oraz indywidualne podejście do każdego ucznia tak, że każdy czuł się dla niej ważny. Kochała i szanowała swoją pracę oraz uczniów, była nauczycielem z powołania

ŹRÓDŁA

1. Pamiątki rodzinne ze zbiorów prywatnych Pani Elżbiety Rosińskiej.
2. KRONIKA OGNISKA PRACY POZASZKOLNEJ W OBRZYCKU – ze zbiorów prywatnych Państwa Rzechówki.


Kalendarium:

  • 1914 ― Narodziny bohatera
  • 1936 ― Data ślubu.
  • 1938 ― Data urodzin pierwsze...
  • 1940 ― Zycie na wygnaniu.
  • 1946 ― Przyjazd do Ruszowic.
  • 1948 ― Data drugiego ślubu
  • 1950 ― Data urodzin drugiego...
  • 1953 ― Data urodzin trzecieg...
  • 1958 ― Data odznaczenia
  • 1969 ― Data odznaczenia
  • 1984 ― Data otrzymania medalu
  • 1991 ― Śmierć bohatera

Cytaty:

  • „Nie ma takiej rzeczy, ...”
  • „Wybierz pracę, którą k...”

Zobacz też: