Pochodzenie

Feliks Zgrzeba urodził się 19 listopada 1920r. w Strykowie jako pierwsze dziecko małżeństwa Franciszki i Michała Zgrzeba. Matka Franciszka ur. się 1894 – zm. 1982, była gospodynią domową. Ojciec Michał ur. się 1891 – zm. 1960 pracował w Zakładach Chemicznych w Luboniu. Dziadkowie ze strony ojca nazywali się Szczepan i Jadwiga Zgrzeba, ze strony matki Antoni i Antonina Dotka.

Dzieciństwo i młodość

Tuż po urodzeniu zamieszkał razem z rodzicami w Luboniu (dawniej) ul. Poznańska 6, obecnie Armii Poznań 66. Po dwóch latach urodziła się siostra Pelagia, a w roku 1925 brat Leon. Mama zajmowała się domem i wychowywaniem dzieci. Bawił się, jak wszyscy chłopcy w jego wieku. Bardzo lubił grać w piłkę. Opiekował się młodszym rodzeństwem, zwłaszcza bratem. Od najmłodszych lat zakochany był w muzyce i śpiewie. Gdy tylko usłyszał kapelę podwórkową, orkiestry, które w tym czasie były bardzo modne i wędrowały przez kolejne miejscowości, a za nimi dzieci, młodzież i dorośli. Feliks, gdy usłyszał muzykę, wędrował z nimi. Zapominał wówczas, że oddalił się od domu i czasami trzeba go było nawet szukać. W 1936 roku zmienił z rodziną adres zamieszkania. Ojciec Michał otrzymał służbowe mieszkanie przy ul. Kolonii PZNF 10. I tam mieszkał do 1945r. 8 kwietnia 1945r zawarł związek małżeński z Felicją Jankowiak. Był to pierwszy ślub po wojnie w kaplicy przy ul. Ks. Streicha. Zamieszkali w Luboniu również przy ul. Ks. Streicha.

Edukacja

W roku 1927 zaczął uczęszczać do Szkoły Podstawowej nr 3 w Luboniu, a ponieważ zdradzał zamiłowanie do muzyki, rozpoczął jednocześnie prywatną naukę gry na skrzypcach i puzonie. Rodzice przeznaczyli go jednak, w dwa lata po ukończeniu szkoły podstawowej, do zawodu stolarskiego, ponieważ okresie międzywojennym zawód muzyka nie przynosił zbyt dużego dochodu. W latach 1940 – 1945 pracował jako robotnik w Niemieckich Magazynach Wojskowych na terenie obecnej „Luveny” w Luboniu. Od pierwszych dni wolności w 1945 roku Feliks Zgrzeba zaczął pracować w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Poznaniu, przy ul. Roboczej jako brakarz. Tam też ukończył naukę zawodu, przerwaną okresem okupacji.

Działalność w chórze Bard

Kochając śpiew i muzykę, wstępuje do tworzącego się chóru w 1935r. jako 15-letni chłopak. Śpiewa w nim do wybuchu II wojny światowej. Podczas wojny członkowie chóru spotykali się prywatnie co drugi tydzień, by nie stracić kontaktu z muzyką i polskim śpiewem. Okres wojny przyniósł chórowi straty, zginęli niektórzy członkowie, zniweczony został dorobek chóru. Wielu chórzystów ukrywało w swoich domach dobytek chóru. Część przechowywał również Feliks Zgrzeba, co było bardzo ryzykowne, gdyby wykryli to Niemcy. 16 czerwca 1945r. wznawia pracę chór „Bard”, którego dyrygentem został 24-letni wówczas Feliks Zgrzeba, wychowanek chóru, stolarz z zawodu, a samouk pod względem muzycznym. Z powodzeniem prowadził ten chór przez 35 lat. Chór wspiął się na wyżyny artystyczne. Koncertował wspólnie z zespołem „Wielkopolska” i „Chórem Kurczewskiego” w Poznaniu, grodach nadodrzańskich, w Płocku, Włocławku, Toruniu, Bydgoszczy i wielu innych miejscowościach. Feliks Zgrzeba przeprowadził chór przez najtrudniejsze lata powojennej Polski i przyczynił się do zintegrowania zespołu. Za jego dyrygentury chór osiągnął najbardziej spektakularne sukcesy i brał udział w Dożynkach Centralnych w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Płocku. Wszędzie reprezentował Luboń. Cały zespół najmilej wspominał koncert w Sali Kongresowej Pałacu Kultury w Warszawie pt. ,,Spożywcy i Cukrownicy w Warszawie”. Dyrygent tworzył i opracowywał program dla małych form, które urozmaicały koncerty takie jak : soliści, duety, tercety, zespoły muzyczne, kwartet męski, orkiestra ,,Ton”. Członkowie drużyny śpiewaczej wraz ze swoim dyrygentem, kochającym śpiew i muzykiem stosowali się do słów ,,bo my jesteśmy po prostu wędrowni trubadurzy, śpiewający w deszcz i pogodę”. Ręcznie pisał nuty dla chóru i orkiestry. W latach 60-70 tych powróciła do chóru żona dyrygenta Felicja, przyprowadzając ze sobą córkę Alicję (14 lat), a kilka lat później dołączył syn Jurek, który uczył się w szkole muzycznej i jednocześnie w Technikum Mechanicznym w Poznaniu na Dębcu. Od tego czasu całą rodziną wychodzili na próby i wyjeżdżali na koncerty, festiwale, a dzieci wreszcie miały ojca blisko. Zaraził swoją pasją również członków z dalszej rodziny. Śpiewał brat Leon i brat żony, Sylwester, jego żona i dwie córki, kuzyn Zdzisław z żoną (którzy są obecnie najstarszymi członkami chóru – pod względem stażu). Dyrygentem chóru był przez 35 lat (1945-1980). Do chwili obecnej śpiewa w chórze już 45 lat córka Alicja i pełni funkcję prezesa.

Ordery, medale i odznaczenia

Zasłużony Działacz Kultury – 1952
Srebrna Odznaka Śpiewacza II-go stopnia – 1953
Złota Odznaka Śpiewacza I-go stopnia – 1960
Zasłużony Działacz Kultury – 1963
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski -1978
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1978
Medal 60 lat Orkiestry ZNTK – 1980
Medal Jubileuszowy 90-lecie Działalności Wielkopolskiego Oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Poznaniu -1982
Medal 40 lat PRL -1984

Znaczenie postaci

Feliks Zgrzeba rozpowszechniał muzykę na terenie Lubonia i okolic. Miało to ogromne znaczenie dla lubońskiej kultury. Podczas okupacji potajemnie spotykał się z członkami chóru, aby nie stracić kontaktu z muzyką i polskim śpiewem, Przechowywał również dorobek chóru, co było bardzo niebezpieczne. Muzyka w życiu Feliksa Zgrzeby odgrywała znaczącą rolę. Budziła emocje i była pasją jego życia. Pan Feliks prowadził przez wiele lat chór Bard i inne zespoły chóralne. Przygotowywał je, aby osiągnąć jak najlepszy końcowy efekt. Cechowała go wybitna muzykalność jak na samouka muzycznego oraz wielka charyzma. Nadawał ton w chórze Bard oraz sprawił, że atmosfera w zespole była wspaniała i przyjazna.

Źródło:

Biogram powstał na podstawie wywiadu i dokumentów otrzymanych od córki Feliksa Zgrzeby p. Alicji Zgrzeby.