Pochodzenie
Trudno jest dokładnie ustalić pochodzenie błogosławionego Bogumiła. W opinii jednych historyków miał on pochodzić z rodu Porajów i być spokrewnionym ze świętym Wojciechem, natomiast inni twierdzą, że pochodził z rodu Leszczyców.
Według tradycji Bogumił urodził się we wsi Koźmin (obecnie w gminie Brudzew w powiecie tureckim) około roku 1116.
Arcybiskup gnieźnieński
Był fundatorem kościoła w Dobrowie. Przez kilka lat sprawował urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego. Nadał część swoich dóbr rodowych zakonowi cystersów w celu wspierania ich misji w Prusach. Bogumiłowi przypisuje się także ufundowanie Drzwi Gnieźnieńskich.
Pustelnik w Dobrowie
Zrezygnował ze stolicy arcybiskupiej i zamieszkał w okolicy Dobrowa jako pustelnik. Tradycja lokalna podaje, że przebywał tu 12 lat oddając się modlitwie i postom oraz głosząc kazania i spowiadając okoliczną ludność. Zmarł 10 czerwca 1182 roku, został pochowany w dobrowskim kościele.
Znaczenie postaci
Kult
Kult Bogumiła sięga czasów średniowiecza. Spisywanie cudów dziejących się za jego wstawiennictwem nakazał w 1443 roku arcybiskup gnieźnieński Wincenty Kot. Po pożarze kościoła w Dobrowie w 1661 roku relikwie Bogumiła przeniesiono do kolegiaty w Uniejowie.Dopiero w 1882 zwrócono część relikwii parafii w Dobrowie.
Bogumiłowi przypisuje się liczne cuda np.: wskrzeszanie zmarłych, uzdrawianie chorych, ratowanie tonących. Mieszkańcy Koła uważali, że wstawiennictwo Błogosławionego ocaliło ich miasto od pożaru.Legendy mówią też o ożywieniu padłego konia należacego do kupca Stanisława Wacha z Koła czy nakarmieniu rybami mieszkańców Dobrowa podczas głodu.
Według relacji parafian dobrowskich, w czasie drugiej wojny światowej za sprawą błogosławionego Bogumiła grupa mężczyzn została ocalona od zbiorowej egzekucji.
Beatyfikacja
W XVII wieku zostały podjęte starania o beatyfikację Bogumiła, ale nie zostały uwieńczone sukcesem. Na początku XX wieku rozpoczął się ponownie proces beatyfikacyjny i w 1925 roku papież Pius XI ogłosił Bogumiła błogosławionym.
Patronat
Błogosławiony Bogumił jest patronem archidiecezji poznańskiej i gnieźnieńskiej, diecezji włocławskiej oraz miasta Koła.
Ikonografia
Najczęściej przedstwiany jest w stroju biskupim. Jego atrybutem jest ryba.