EDMUND SROKA
Pochodzenie
Edmund Sroka – syn Jakuba i Martyny z domu Dastych, ur.26 października 1920r. Działacz społeczny, autor książki „Trzcinica w 875-leciu”, długoletni korespondent GUS.
Dzieciństwo
Ojciec Edmunda Sroki Jakub Sroka urodził się w Rakowie 20 lipca 1895 r., a matka Martyna Dastych urodziła się w Trzcinicy 14 stycznia 1891 r. Rodzice pana Sroki pobrali się w listopadzie 1919 r. i zamieszkali na gospodarstwie należącym do Dastychów w Trzcinicy. Pani Martyna w latach 1910-1911 pracowała fizycznie przy budowie linii kolejowej Kępno-Namysłów. W młodości śpiewała w chórze kościelnym, wielokrotnie wykonując partie solowe. Ojciec pana Sroki w lutym 1920 r. został zmobilizowany do Poznania na wojnę polsko-bolszewicką. Po powrocie pomagał mieszakńcom swojej wsi i okolic w redagowaniu różnych pism, prowadził także Gminny Sąd Rozjemczy. Jakub Sroka był uzdolniony muzycznie – grał na trąbce, skrzypcach, dyrygował zespołem muzycznym. Działał również społecznie na rzecz Trzcinicy m.in. jako sekretarz i prezes w Kółku Rolniczym.
Kiedy Edmund Sroka w 1920 r. przyszedł na świat, jego ojciec pracował jako szewc w jednostce wojskowej w Poznaniu przy produkcji butów dla Wojska Polskiego. Na chrzest syna otrzymał okolicznościowy urlop. W 1923 r. rodzina powiększyła się o siostrę Marię (zmarła 29 stycznia 1948 r. po ciężkiej chorobie, której nabawiła się na wygnaniu), a w 1925 r. urodził się brat Henryk (uzdolniony muzycznie, ukończył Konserwatorium Muzyczne w Katowicach z zakresu śpiewu barytonowego oraz fortepianu, obecnie mieszka w Knurowie).
Edukacja
Edmund Sroka ukończył szkołę powszechną w Trzcinicy. Był pilnym i systematycznym uczniem. Już wówczas interesował się historią, geografią i literaturą polską. W 1936r. zaczął uczęszczać do Szkoły Rolniczej w Kępnie, którą ukończył trzy lata później. Po ukończeniu szkoły odbywał praktyki rolne w majątku dziedziczki Wiktorii Sicińskiej w Wielkim Buczku oraz w majątku dziedzica Stanisława Tuchołki w Mielęcinie.
Lata młodości, życie rodzinne
W czasie II wojny światowej 17 lutego 1941 r. rodzina Edmunda Sroki została wysiedlona do Stróży w Generalnej Guberni (powiat Limanowa), ponieważ jako kombatant armii niemieckiej Jakub Sroka nie chciał podpisać listy narodowości niemieckiej. Tam rodzice Edmunda Sroki działali w Batalionach Chłopskich, a jego ojciec pracował także jako pracownik umysłowy w gminie w Skrzydlnej. W czasie pobytu w GG 28 kwietnia 1941 r. w łapance przeprowadzonej przez gestapo Edmund Sroka został aresztowany i wywieziony na roboty przymusowe w okolice Namysłowa do Nassadel (obecnie Jastrzębie, woj.opolskie). Tam pracował przy budowie fabryki podziemnej w firmie Gustawa Webera. 1 października został przydzielony do pracy przymusowej w Sibyllenort (Długołęka k.Wrocławia) w Zakładach Wojsk Inżynieryjnych, gdzie pozostał aż do 23 stycznia 1945 r. W Zakładach Wojsk Inżynieryjnych zawiązała się grupa 31 żołnierzy AK należąca do Batalionu Oleśnickiego. W lipcu 1943 r. do tego oddziału został zaprzysiężony również pan Edmund Sroka, otrzymując pseudonim „Sowa”.
Po wyzwoleniu rodzina Sroków powróciła do Trzcinicy. Zajęła się pracą na gospodarstwie rolnym, które w wyniku reformy rolnej powiększyło się prawie do 10 ha.
Edmund Sroka poślubił Zofię Żłobińską (ur.5 kwietnia 1923r.), uroczystość miała miejsce w Urzędzie Stanu Cywilnego w Laskach 1 lipca 1950 r. Na miejsce młodzi udali się rowerami. Ślub kościelny odbył się trzy dni później, w poniedziałek, w kościele filialnym w Wodzicznie. Ślubu udzielał proboszcz parafii Bronisław Pasikowski. Ciekawa jest historia poznania państawa Sroków. Panna młoda pochodziła z Wodzicznej. Edmund Sroka zauważył swoją przyszłą żonę pewnej niedzieli, kiedy ta jechała rowerem na nieszpory do kościoła w Trzcinicy.Bardzo mu się spodobała, postanowił ją poznać. Pojechał do jej rodzinnego domu, gdzie zastał ówczesnego chłopaka pani Zofii. Zamienił zatem kilka słów, pożegnał się i wrócił do domu. Kiedy jednak dowiedział sie, że Zofia zerwała z chłopakiem w grudniu 1949 r. pojechał w konkury ponownie. Od tego czasu zaczęli się spotykać i planować wspólną przyszłość. Po ślubie młodzi zamieszkali w Trzcinicy razem z rodzicami pana Edmunda.Państwo Sroka doczekali się trójki dzieci: Heleny (ur.28.04.1951 r.), Ireny (ur. 03.03.1954 r.), Andrzeja (ur.17.04.1957 r.).
Życie zawodowe i działalność społeczna
Dorosłe życie Edmunda Sroki rozpoczęło się już w czasie II wojny światowej, kiedy w 1940 r. zaczął pracować jako pomocnik murarski przy budowie transformatorów linii wysokiego napięcia. Po wojnie Edmund Sroka pracował na gospodarstwie rolnym swoich rodziców. 15 sierpnia 1952 r. otrzymał je notarialnie w zamian za dożywotnie utrzymanie rodziców. Już wcześniej 15 kwietnia 1948 r. podjął pracę jako Gminny Instruktor Rolny na Gminę Laski, najpierw w Samopomocy Chłopskiej, a później aż do 31 sierpnia 1952 r. w Powiatowej Radzie Narodowej na tym samym stanowisku. Edmund Sroka kochał pracę na roli. Pracując ciężko w swoim gospodarstwie unowocześnił je, wybudował niemal wszystkie zabudowania gospodarcze, zakupił maszyny rolnicze. Oprócz pracy w gospodarstwie pasją Edmunda Sroki była praca społeczna. Chętnie pomagał sąsiadom i znajomym – udzielał porad i pisał wnioski do urzędów. W swoim życiu pełnił wiele funkcji społecznych m.in. jako :
– korespondent rolny GUS przez 48 lat,
– radny Gromadzkiej Rady Narodowej w Trzcinicy przez 30 lat,
– radny Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Trzcinicy przez 12 lat,
– radny Spółdzielni Ogrodniczej w Ostrowie Wielkopolskim przez 10 lat,
– radny Wojewódzkiej Rady Kółek i Organizacji Rolniczych w Kaliszu przez 10 lat,
– radny i przewodniczący rady Spółdzielni Kółek Rolniczych w Trzcinicy przez 13 lat,
– sekretarz Kółka Rolniczego w Trzcinicy przez 37 lat,
– radny Rady Parafialnej w Trzcinicy przez 20 lat,
– radny wiejski przez 16 lat,
– sekretarz społecznych komitetów budowy : Ośrodka Zdrowia, Urzędu Gminy , kanalizacji, wodociągu i melioracji,
– członek Ochotniczej Straży Pożarnej,
– czynny członek organizacji sportowej „Sokół” w Trzcinicy w okresie przedwojennym.
Za swą działalność społeczną Edmund Sroka został wyróżniony różnymi dyplomami i odznaczeniami:
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Zasłużony Pracownik Rolnictwa,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Złoty Medal za zasługi dla Pożarnictwa,
• Odznaka Tysiąclecia,
• Odznaka Brązowa GUS,
• Odznaka Srebrna GUS,
• Odznaka za wysługę 15 lat w OSP,
• Odznaka za wysługę 35 lat w OSP,
• Srebrna Oznaka Honorowa za Zasługi dla Statystyki,
• Srebrna Odznaka za upowszechnienie Wiedzy Rolniczej,
• Medal z okazji 200-lecia Statystyki Polskiej.
Książka ” Trzcinica w 875-leciu”.
Edmund Sroka jest autorem książki „Trzcinica w 875-leciu”. Do napisania książki przygotowywał się przez wiele lat. Przeanalizował 25 pozycji źródłowych, korzystał z archiwów, sporządzał notatki, porządkował zebrane informacje. Książkę zaczął pisać w 1990 r. W pisaniu książki pana Srokę wspierał Urząd Gminy w Trzcinicy z ówczesnym wójtem na czele Stanisławem Szydlikiem, który był jednocześnie korektorem książki. Rękopis był gotowy w 1995 r., wówczas całość zaczęła przepisywać na maszynie córka Helena Żurawa. Pierwsze wydanie ukazało się nakładem 30 egzemplarzy w maju 1996 r. Promocja książki odbyła się w Urzędzie Gminy w Trzcinicy. Książkę, a przy okazji flagę i herb Trzcinicy poświęcił proboszcz parafii ks. Florian Skubiszak. Zgromadzeni na promocji goście otrzymali książkę z podpisem autora. Drugie wydanie nakładem 1 tys. egzemplarzy ukazało się w 1997 r., wtedy też można było pozycję tę zakupić. „Trzcinica w 875-leciu” została wydana przez Urząd Gminy w Trzcinicy w Zakładzie Wydawnictw Statystycznych w Warszawie. Autor książki jako długoletni korespondent statystyczny otrzymał 50% zniżki na druk książki.
„Trzcinica w 875-leciu” to książka, dzięki której można poznać legendy związane z okolicznymi miejscowościami, zapoznać się z historią miejscowości od czasów najdawniejszych do współczesnych autorowi. Wiele miejsca w książce Edmund Sroka poświęcił ludziom, którzy tak jak on, działali społecznie na rzecz Trzcinicy i okolic. Pan Edmund Sroka był często zapraszany do szkół na spotkania z dziećmi i młodzieżą. Zawsze z chęcią w nich uczestniczył, przyjemność sprawiała mu możliwość podzielenia się z młodym pokoleniem wiadomościami i ciekawostkami na temat najbliższej okolicy, osób powoli zapominanych. Pan Edmund Sroka był prawdziwym pasjonatem i miłośnikiem historii swojej małej ojczyzny.Książka jest do dziś cennym źródłem, po który sięgają nauczyciele w nauczaniu historii regionu.
Edmund Sroka zmarł nagle 23 stycznia 2000r. i został pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Trzcinicy.
ŹRÓDŁA:
Notatkę biograficzną sporządzono na podstawie wywiadu przeprowadzonego z córkami pana Edmunda- Heleną i Ireną 5 marca 2014r.
Księga Małżeństw Parafii Rzymsko-Katolickiej w Trzcinicy
Księga Zgonów Parafii Rzymsko-Katolickiej w Trzcinicy