Franciszek Dzierżykraj Morawski

ur. 02 kwietnia 1783
zm.
Zespół Szkół Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Józefa Ponikiewskiego w Nowym Belęcinie

Zdjęć: 6

Pochodzenie

Generał Franciszek Dzierżykraj Morawski urodził się 2 kwietnia 1783 roku w Pudliszkach. Był synem Wojciecha i Zofii ze Szczanieckich, miał trzech braci.
Ochrzczony został 28 kwietnia 1783 roku w Krobi. Był mężem Anieli Wierzchowskiej, dalekiej krewnej księżnej Izabeli Czartoryskiej.

Nauka

Franciszek Morawski w młodości uczył się w domu w Belęcinie, miał czterech nauczycieli.
Później, kiedy mieszkał w Lesznie na stancji, chodził do ewangelickiej szkoły średniej. Następnie wrócił do rodzinnego domu, w którym kształcił się wraz ze swoimi braćmi.
Nauczycielem Morawskich był wtedy francuski ksiądz Bienaime.
Od 1796 do 1800 roku Franciszek studiował prawo na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. Dwa lata później zaczął pracę w sądzie w Kaliszu.
Od 1806 roku zarządzał Lubonią pod Lesznem, która była własnością ojca.
Później odziedziczył ją po jego śmierci.

Kariera wojskowa i odznaczenia

W 1806 roku Franciszek Morawski wstąpił ochotniczo do gwardii honorowej Napoleona.
W tym samym roku zostaje awansowany na podporucznika.
W latach 1806 – 1808 bierze udział w wielu potyczkach napoleońskiej armii za co otrzymuje Złoty Krzyż Virtuti Militari oraz awansuje na porucznika.
W 1809 roku brał udział w wojnie między Księstwem Warszawskim a Austrią.
W 1812 roku bierze udział w wojnie z Rosją oraz zostaje uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej.
W 1813 za kolejne działania wojenne otrzymuje Krzyż Oficerski Legii Honorowej.
Kiedy w 1813 roku ginie książę Józef Poniatowski, Franciszek Morawski zostaje szefem sztabu generalnego Wojska Polskiego.
Podczas Powstania Listopadowego Franciszek Morawski pełnił funkcję generała dyżurnego Wojska Polskiego.
7 marca 1831 roku zostaje mianowany ministrem wojny, stanowisko to pełni do 11 listopada 1831 roku. Następnie bierze udział w rozmowach kapitulacyjnych z Rosją, po których dostaje się do niewoli i zostaje zesłany 2000 kilometrów od rodzinnego domu do miejscowości Wołogda w Rosji. Tam przebywa do połowy 1833 roku. Po powrocie z zesłania udaję się do Warszawy, gdzie dostaje zgodę na powrót do Wielkopolski. W 1834 zamieszkuje w Luboni, gdzie zajmuję się działalnością literacką oraz rolnictwem.

Twórczość literacka Franciszka Morawskiego

Franciszek Morawski zdecydowaną większość swej literatury tworzył w domu w Luboni. Zbiór utworów, wierszy, które napisał Morawski jest przeogromny. Generał prócz poważnych poematów pisał także utwory humorystyczne. Ciekawostką jest to, iż jest autorem ponad stu bajek których bohaterami często były zwierzęta oraz rośliny.

Część dzieł Morawskiego została wydana za jego życia, jednak po śmierci nadal wydano wiele tomów jego twórczości.

Ostatnie pożegnanie

Generał Franciszek Dzierżykraj Morawski zmarł 12 grudnia 1861 roku w Luboni.
Jego ciało spoczywa na cmentarzu przykościelnym w Oporowie. Ceremonie pogrzebowe odprawił ówczesny prymas Polski oraz arcybiskup gnieźnieńsko-poznański Leon Przyłuski.

Ciekawostki:


Franciszek Dzierżykraj Morawski jest patronem Zespołu Szkoły Podstawowej
i Gimnazjum w Pudliszkach.

10 grudnia 2011 roku Gminne Centrum Kultury w Krzemieniewie zorganizowało obchody 150 rocznicy śmierci Franciszka Morawskiego, które odbyły się w Oporowie, Luboni oraz Pawłowicach.


Zobacz też: