Pochodzenie

Urodził się 28 stycznia 1932 r. we wsi Aleksandria (gminaBrzeziny, powiat kaliski) w rodzinie chłopskiej Ignacego i Agnieszki z domu Molka. Dwie starsze siostry – Marta i Agnieszka – zmarły, najmłodsza Aniela urodziła się w 1934 r.

Dzieciństwo

Dzieciństwo Ignacego przypadło na trudne lata II wojny światowej. Zamknięto polskie szkoły, zakazano praktyk religijnych. Tak też wyglądała rzeczywistość w gminie Brzeziny (przemianowanej na Wald Waser). W 1939 r., gdy chłopiec miał 7 lat, cała rodzina ledwie uniknęła wysiedlenia. Pomocny okazał się fakt, że ojciec Ignacego był cenionym w okolicy murarzem i Niemcy postanowili wykorzystać jego umiejętności.

Edukacja i młodość

Młody Ignacy z powodu wojny nie mógł rozpocząć nauki w szkole. Dorastał jednak w rodzinie, gdzie bardzo ceniono zarówno wychowanie jak i wykształcenie. Matka Ignacego, zajmująca się domem, sama nauczyła dzieci czytać i pisać, więc gdy wojna się skończyła, Ignacy został od razu zakwalifikowany do trzeciej klasy Szkoły Powszechnej w Godzieszach. Dojeżdżał do niej rowerem, codziennie pokonując odległość 7 km.

Rodzinie Ignacego zawsze towarzyszyła muzyka. Ojciec przed wojną śpiewał w chórze parafialnym, wuj Władysław grał na harmonii. Ignacy w 1942 r., jako dziesięcioletni chłopiec, wykonał własnoręcznie pierwsze skrzypce i na nich właśnie próbował grać. Instrument niestety zaginął w wojennej zawierusze. Po wojnie do domu Fochów zawitał wuj Józef Matysiak, który powrócił z przymusowych robót z Niemiec. To on właśnie, dostrzegając talent chłopca, podarował mu zupełnie nowe skrzypce. Ignacy wkrótce stał się uczniem Antoniego Szulety, który mieszkał w tej samej wsi i doskonale grał ze słuchu na kornecie i skrzypcach. Edukacja trwała zaledwie około pół roku, ponieważ uczeń okazał się bardzo zdolny. W wieku 14 lat zagrał pierwszy utwór pod tytułem ,,Pognała wołki na Bukowinę”. Nauczył się także strojenia skrzypiec.

Praca i życie prywatne

W 1948 r. Ignacy Foch ukończył Szkołę Powszechną w Godzieszach i jako młodociany od 15 grudnia zatrudnił się w Urzędzie Gminy Brzeziny. W tym miejscu będzie pracował aż do 1990 r., zajmując kolejno stanowiska: poborcy gminnego, kierownika ewidencji ruchu ludności, referenta ds. wojskowych, kierownika Urzędu Stanu Cywilnego oraz sekretarza Urzędu Gminy w Brzezinach. 11 IV 1955 r. zawarł związek małżeński z Karoliną Pietrzak. Państwo Fochowie mieli troje dzieci: córkę Jolantę oraz dwóch synów: Krzysztofa i Romualda (nie żyje). Wszyscy w rodzinie cenili muzykę i grali na różnych instrumentach. Żona Karolina na gitarze klasycznej, córka Jolanta – na skrzypcach, syn Krzysztof – na gitarze klasycznej a syn Romuald interesował się muzyką elektroniczną. W okresie od 1 X 1962 do 23 XII 1965 r. pracował jako inspektor Wydziału Organizacyjnego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kaliszu . Od 1 IX 1985 do 31 XII 1990 r. piastował stanowisko dyrektora w Gminnym Ośrodku Kultury w Brzezinach. Począwszy od 1954 r. aż do samej emerytury Ignacy Foch pełnił społecznie funkcję radnego gminy Brzeziny. Pracował również jako ławnik w Sądzie Rejonowym w Kaliszu w latach 1987 – 1990. Będąc zatrudnionym w Urzędzie Gminy Brzeziny, uzupełnił wykształcenie. W okresie od 20 XI 1950 do 20 II 1951 ukończył trzymiesięczny Kurs Administracyjny w Poznaniu, a następnie w roku 1974 Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących. Przez wiele lat brał udział w warsztatach folklorystycznych, organizowanych w Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, w wyniku czego uzyskał w 1986 r. upoważnienia do pracy w amatorskim ruchu artystycznym w charakterze instruktora ,,Folklor – muzyka”.

Pierwszy zespół

W Urzędzie Gminy w Brzezinach poznał Alojzego Mecka, muzyka, który grał na skrzypcach, gitarze klasycznej, mandolinie, mandoli i cytrze koncertowej. Ignacy Foch nauczył się wtedy gry na skrzypcach z nut. Z poznanym Alojzym Meckiem w 1955 r. założył zespół mandolinistów, którego stał się kierownikiem, a pan Meck instruktorem. Skład zespołu zmieniał się i wynosił od 25 do 38 osób, grających na takich instrumentach jak skrzypce, mandolina, mandola, gitara klasyczna, kontrabas i harmonia. W tym zespole, który działał 15 lat, Ignacy Foch grał na skrzypcach i jednocześnie rozszerzał swoje umiejętności muzyczne, ucząc się gry na mandolinie, mandoli i banjo mandolinowym.

Założenie Kapeli Ludowej Brzeziny

W 1977 r. w domu Jana Dymarczyka w Aleksandrii spotkali się czterej muzykanci. Józef Więcław z Wrzącej, Ignacy Foch i Mirosław Biernacik z Brzezin oraz Lucjan Dymarczyk z Aleksandrii. Z ich inicjatywy 21 października 1977 r. powstaje Kapela Ludowa Brzeziny. W wyniku wspólnych ustaleń kierownictwo i organizację zespołu powierzono Ignacemu Fochowi. Rozpoczęło się werbowanie artystów oraz zbieranie starych, dawnych instrumentów: skrzypiec, basów, harmonii guzikowych i bębnów. Od początku działalności ustalono, że kapela będzie grała wszystko to, co dawne i przekazywane drogą ustną, bez nut. W repertuarze znalazły się:owijoki, polki i walcerki. Po kilku latach pracy zespół liczył już 13 muzykantów. W jego skład wchodzili:

Ignacy Foch – skrzypce; Leon Lewandowski – skrzypce; Józef Antczak – skrzypce; Zdzisław Siudy – skrzypce; Władysław Nowak – skrzypce; Józef Piskuła – harmonia guzikowa; Józef Więcław – harmonia guzikowa; Stanisław Janiak – harmonia guzikowa; Lucjan Dymarczyk – akordeon; Mirosław Biernacik – klarnet B; Józef Jangas –kornet; Eugeniusz Białecki – bas kaliski; Józef Rosa – bęben ze stalką, trójkąt.

Kapela od początku kultywowała czysty folklor kalisko – sieradzki. Od chwili powstania aż do 26.07.1980 r. zespół występował bez stroju. Następnie, ze względu na to, że muzykanci byli członkami ochotniczej straży pożarnej i występowali pod jej patronatem, ze środków budżetowych gminy zakupiono im galowe mundury strażackie w kolorze stalowym z emblematami liry greckiej. Nakrycie głowy stanowiła rogatywka oficerska. Następnie w wyniku konsultacji z pracownikami Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu oraz współpracy z takimi autorytetami jak: etnograf Olech Podlewski, etnomuzykolog prof. Jarosław Lisakowski, etnomuzykolog prof. Bogusław Linette oraz etnomuzykolog Magdalena Wasińska opracowano nowy strój dla kapeli. Przyjęto go z Atlasu Stroju Sieradzkiego, ponieważ zespół funkcjonował na pograniczu województwa kaliskiego oraz sieradzkiego i właśnie taki folklor kultywował. Strój składał się z: koszuli ze stójką z białego płótna, spencerka z tkaniny wełnianej w kolorowe pasy, zdobionego sznurem w kolorze ciemnozielonym, spodni, początkowo białych, następnie w kolorze jasnego granatu oraz czapki, tzw. maciejówki w tym samym kolorze co spodnie. Uzupełnienie stanowiły długie, czarne buty ze skóry, z pofałdowanymi cholewami. Takiego stroju kapela używała do 1998 r., następnie wprowadzono drobne zmiany (na koszulę zakładana jest kamizelka zdobiona czarnym sznurem), obowiązujące do dzisiaj. Obecnie członkami Kapeli Ludowej Brzeziny są:

Lucjan Dymarczyk – kierownik muzyczny kapeli; Leon Lewandowski – skrzypce; Józef Antczak – skrzypce; Zdzisław Siudy – skrzypce; Lesław Antczak – akordeon; Mieczysław Kamzol – dwustrunowy bas kaliski ; Stanisław Pawlik – bęben ze stalką; Paweł Białecki – klarnet C.

Ignacy Foch uczył dzieci i młodzież gry na skrzypcach, a od 2003 roku werbował młodych do kapeli, tworząc w 2005 r. tzw. Młodzieżową Kapelę Ludową Brzeziny. Zespół ten z powodzeniem funkcjonował przez kilka lat, uświetniając swoimi występami gminne uroczystości. Niekiedy towarzyszył kapeli również w wyjazdach. Plany życiowe dorastającej młodzieży wychodziły jednak poza obręb gminy i po kilku latach (w 2009 r.) zespół przestał istnieć.

Sukcesy Kapeli Ludowej Brzeziny

Kapela stała się swoistą wizytówką gminy i nie tylko. Wiele razy reprezentowała byłe województwo kaliskie oraz obecny powiat kaliski na różnych uroczystościach państwowych i imprezach folklorystycznych. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć:

– udział w kolejnych Biesiadach i Estradach Folkloru Ziemi Kaliskiej,

– trzykrotny udział w Centralnym Święcie Plonów,

– udział w Ogólnopolskim Przeglądzie Dorobku Kulturalnego Wsi Polskiej w Przytocznej,

– udział w Międzywojewódzkich Konfrontacjach Kapel Ludowych w Ozorkowie,

– dwukrotny udział w Międzywojewódzkich Spotkaniach Folklorystycznych w Poznaniu,

– w 1997 r. I miejsce w kategorii Kapela na XXXI Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą,

– w 2000 r. II miejsce w I Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych Polski Środkowej w Brzezinach koło Łodzi,

– w 2001 r. specjalne wyróżnienie na II Międzynarodowym Przeglądzie Zespołów Artystycznych w Polanicy Zdrój,

– w 2002 r. udział w Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Artystycznych Wsi Polskiej w Kielcach,

– w 2003 r. nagroda na Wojewódzkim Przeglądzie Folklorystycznym w Nowym Tomyślu,

– w latach 2006 – 2008, I, II i III miejsce na Spotkaniach Folklorystycznych Polski Centralnej „Od Oberka do Kujawiaka’’ w Sieradzu,

– w 2013 r. III nagroda w 47 Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą w kategorii Kapela, a Leon Lewandowski zdobył III nagrodę w kategorii Muzyk Instrumentalista.

W ramach wymiany kulturalnej Kapela Ludowa Brzeziny odwiedziła: Rosję (Stawropol), Niemcy (Erfurt, Marienberg), Ukrainę (Kamieniec Podolski), Holandię (Heerhugowaard), Francję (Hautmont) i Belgię (Tongeren).

Zespół był wielokrotnie wyróżniany nagrodami i dyplomami. Do najważniejszych z nich należą:

– Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki oraz Wojewody Kaliskiego,

– w 2003 r. Zarząd Województwa Wielkopolskiego nadał Kapeli Ludowej Brzeziny Odznakę Honorową „Za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego”,

– w 2007 r. z okazji 30- lecia działalności zespołu wszyscy muzykanci zostali uhonorowani odznaką „Za Zasługi dla Rozwoju Powiatu Kaliskiego”,

– w 2008 r. najstarsi członkowie zespołu, Leon Lewandowski, Józef Więcław i Józef Antczak zostali odznaczeni Srebrnymi Krzyżami Zasługi,

– w 2012 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski nadał Kapeli Odznakę Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Sam Ignacy Foch wielokrotnie był nagradzany i odznaczany za swoją działalność. Do jego najważniejszych odznaczeń i medali należą:

– Srebrny Krzyż Zasługi – 22.07.1956 r.

– Odznaka „Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego” – 07.10.1971 r.

– Złota odznaka Honorowa LZS – 05.01.1977 r.

– Odznaka „Za zasługi dla województwa kaliskiego” – 06.02.1978 r.

– Złoty Krzyż Zasługi – 05.07.1978 r.

– Złota odznaka „Zasłużony działacz LOK” – 07.06.1984 r.

– Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”- 17.09.1984 r.

– Odznaka „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego” – 01.07.1989 r.

– Brązowa odznaka „Za zasługi dla Obrony Cywilnej” – 20.02.1991 r.

– Odznaka „Za zasługi dla ZKRP i BWP” – 08.12.1998 r.

– Odznaka „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego” – 12.12.2003 r.

– Złoty Krzyż Zasługi – 24.10.2007 r.

– Odznaka „Za zasługi dla rozwoju powiatu kaliskiego”- 10.10.2007 r.

– Odznaka Honorowa „ Zasłużony dla kultury polskiej” – 09.01.2009 r.

Medale:

– Medal 30-lecia Polski Ludowej – 22.07.1974 r.

– Medal 40-lecia Polski Ludowej – 22.07.1984 r.

– Złoty Medal „Za zasługi dla pożarnictwa” – 28.04.1986 r.

– Brązowy Medal Zasługi Łowieckiej – 24.02.2005 r.

– Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie – 21.10.2005 r.

Ignacy Foch zmarł 24 października 2010 r. po długiej i ciężkiej chorobie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w rodzinnej miejscowości Brzeziny.

Źródła

1. Odręczne zapiski Ignacego Focha, pozostawione w zbiorach Kapeli Ludowej Brzeziny.

2. Wywiady z Przemysławem Sułkiem – dyrektorem GOK-u w Brzezinach, z Anielą Szuletą – siostrą Ignacego Focha, Jolantą Wiertelak – córką Ignacego Focha i z Lucjanem Dymarczykiem – kierownikiem Kapeli Ludowej Brzeziny.

3. Dokumentacja zachowana w zbiorach Parafii Rzymsko – Katolickiej pw. Św. Krzyża w Brzezinach.

Źródła prasowe

1. (bok), Folklorem żyją na co dzień. „Ziemia Kaliska” z 10 V 2002, nr 362.

2. (JAZ), Muzykalni chłopi. „Gazeta Poznańska” z 9 IX 19993.

3.(BS), Stare, ale jare. „Gazeta Poznańska” z 18 XI 1998, nr 2694.

4. D. Kubiak, Laury dla Kultury. „Ziemia Kaliska” z 24 X 1997, nr 855.

5. I. Foch, Na progu 15-lecia Kapeli Ludowej Brzeziny. „Wiadomości Brzezińskie” z IX-X 1992, nr 2.

6. (EDA), Lekcje pana Ignacego. „Ziemia Kaliska” z 15 VII 2003, nr 1638.

7. (REC), Honory zasłużonym i wspólna zabawa. „Ziemia Kaliska” z 27 I 2003, nr 229.

8. (EDA), Cieszy, gdy ktoś docenia naszą pracę. „Ziemia Kaliska” z 3 X 2003, nr 231.

linki

http://www.ckis.kalisz.pl/folklor/folklor.php?kid=204