Pochodzenie i dzieciństwo
Jadwiga Kazimiera Szymańska, z domu Wieczorek, urodziła się 14 września 1943 roku w Lądku. Matkę Helenę krótko po urodzeniu córeczki Niemcy wywieźli do niewolniczej pracy. Opiekę nad małą Jadzią przejęła babcia Genowefa Wieczorek, ale najpiękniejsze chwile dzieciństwa spędziła z Wandzią Sznajder, której rodzice – nauczyciele – rozbudzili miłość do książek. Wyszła za mąż za Władysława – nauczyciela, kierownika, a potem dyrektora szkoły podstawowej w Kotuni, gminnego dyrektora szkół, inspektora oświaty, działacza samorządowego, ZNP i ZHP. Z tego związku pochodzą dwie córki: Magdalena (nauczycielki historii) i Joanna (pracownik Biblioteki Narodowej).
Edukacja
Edukację rozpoczęła w szkole podstawowej w Lądku (1950-1957). Jej ulubionymi przedmiotami były język polski i historia. W latach 1957-1962 kontynuowała edukację w Liceum Pedagogicznym w Morzysławiu koło Konina. Szkołę tę wybrała, gdyż jak mówiła – „mieszkaliśmy tuż, tuż, obok mojej ukochanej szkoły podstawowej w Lądku, a dzieciństwo spędzałam w otoczeniu nauczycieli, gdzie książki, zabawy w szkołę, kredki, rysowanie, były moim codziennym ulubionym zajęciem”. Następnie ukończyła Studium Nauczycielskie w Poznaniu na Wydziale Języka Rosyjskiego (1966) i podjęła studia magisterskie na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (1971-1976). Pracując w szkole w Kotuni, jednocześnie ukończyła w trybie zaocznym językowe studia na Uniwersytecie Łomonosowa (1977) oraz w Instytucie Języka Rosyjskiego im. Puszkina (1978) w Moskwie i na Uniwersytecie Gorkiego w Kijowie (1981). W roku 1979 ukończyła w Piotrkowie Trybunalskim i Poznaniu studia podyplomowe w zakresie kierowania placówkami oświatowymi. W roku 1984 ukończyła studia Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na Uniwersytecie we Wrocławiu. W tym samym roku otrzymała III stopień specjalizacji zawodowej w zakresie języka rosyjskiego.
Praca zawodowa
Karierę zawodową rozpoczęła w roku 1962 w Woli Koszuckiej. Następnie nauczała w Ratyniu, Kowalewie Opactwie i Kotuni, w której to szkole w roku 1984 objęła stanowisko dyrektora. W latach 1973-1984 pełniła funkcję metodyka językowego w powiecie słupeckim, a następnie w województwie konińskim. W szkołach podstawowych uczyła języka polskiego i języka rosyjskiego. Była także nauczycielem bibliotekarzem. Zawsze wysoko oceniana przez swoich kolejnych dyrektorów: Zygmunta Zawadzkiego w Woli Koszyckiej, Teresę Kryszak w Ratyniu, Juliusza Zywerta w Kowalewie Opactwie, Marka Ucinka w Kotuni. Uznanie zyskała także w oczach Inspektora Oświaty i Wychowania Gminy Słupca oraz dyrektora Zespołu Metodyków z Konina, Bogusława Świderskiego. Za pracę zawodową była wielokrotnie wyróżniana przez Ministra Oświaty, Kuratora Szkolnego, Inspektora Oświaty. Otrzymała Brązowy (1978), Srebrny i Złoty (dwukrotnie) Krzyż Zasługi (1983), a także Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984) i najwyższe wyróżnienie ministra oświaty – Medal Komisji Edukacji Narodowej (1986). Ponadto uhonorowano ją Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Województwa Konińskiego” (1982), Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego (1986) oraz Medalem za Innowacje Oświatowe (1988), statuetką Parafialnego Zespołu Caritas (2009). W uznaniu za pomoc drugiemu człowiekowi nominowana została pośmiertnie w 2009 r. do wyróżnienia „Pro bonitate fratibus allata” (dla czyniących dobro braciom). Kapituła Wspólnoty Skulskiej ZHP im. ks. hm. Antoniego Bogdańskiego podjęła decyzję o umieszczeniu w roku 2010 epitafiku w Mauzoleum Harcerskim przy Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej w Skulsku.
Działalność społeczna i harcerska
Jej pasją było harcerstwo. Wstąpiła do niego w Lądku (Hufiec Słupca, Chorągiew Wielkopolska), gdzie w 1956 roku złożyła Przyrzeczenie Harcerskie w obecności ówczesnego drużynowego, phm. Mikołaja Witkowskiego. W Liceum Pedagogicznym w Morzysławiu uczestniczyła w obozie letnim w Krotoszynie, na którym przyszłych nauczycieli przygotowywano do prowadzenia drużyn zuchowych i harcerskich. W roku 1960 prowadziła w Lądku akcję nieobozową dla zuchów. Od 1962 roku była czynnym instruktorem hufca ZHP Słupca – jako drużynowa zuchowa w Woli Koszuckiej – a potem w Ratyniu. Wielokrotnie brała udział w akcjach obozowych (Lutomia, Zaniemyśl, Gądno, Szumirad). W hufcu Słupca pełniła funkcję namiestnika zuchowego, prowadziła szkolenia dla drużynowych zuchowych. Zdobyła stopnie instruktorskie przewodnika, podharcmistrzyni (1967) i harcmistrzyni (1990). Od roku 2003 w Harcerskim Kręgu Seniorów w Słupcy pełniła funkcję skarbnika i wspólnie z mężem współredagowała strony kroniki „Kręgu”, które zamieszczano następnie w kronikach Wspólnoty Skulskiej ZHP, Rady Wielkopolskich Kręgów Seniorów oraz na stronie internetowej Starszyzny i Seniorów ZHP.
Po przejściu na emeryturę w 1992 roku podjęła się prowadzenia kroniki w Słupeckim Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym. Równocześnie na prośbę ks. kan. Hieronima Szczepaniaka, proboszcza parafii pw. Błogosławionego Michała Kozala Biskupa Męczennika w Słupcy, prowadziła kronikę parafialną . Zajmowała się też od roku 2007 kroniką Parafialnego Zespołu Caritas.
Pisała i redagowała artykuły do Zielonego Sztandaru, Kwartalnika -Wiadomości Słupeckich, Gazety Słupeckiej, Kuriera Słupeckiego, Niedzieli, Ładu Bożego, Przewodnika Katolickiego, a także do fachowych zeszytów metodycznych, szczególnie o postępie pedagogicznym w nauce języka obcego. Jej miłością było czytanie książek, które po przeczytaniu przekazywała bibliotekom gminnym w Cieninie Zabornym i Kotuni. W domowym zaciszu szydełkowała. Firanami, serwetami, pięknymi ozdobami świątecznymi, obdarowywała swoje koleżanki i współpracowników. Haftowała obrazy, które zdobią obecnie wiele domów jej przyjaciół. Przez wiele lat pisała dzienniki, które przekazała jako dziedzictwo swojej córce Joannie. Mimo bardzo ciężkiej choroby, działała społecznie w Zespole Parafialnym Caritas przy parafii p.w. bł. Michała Kozala Biskupa Męczennika w Słupcy i w Parafialnej Radzie Duszpasterskiej, pełniąc funkcję sekretarza. Była osobą rodzinną.
Znaczenie postaci
Jako dyrektor Szkoły Podstawowej im. Ireny Kosmowskiej w Kotuni cieszyła się ogromnym zaufaniem rodziców i nauczycieli. Systematyczna w codziennym działaniu, wzorowo współpracowała z nauczycielami i środowiskiem lokalnym. Była opiekuńcza dla dzieci. Dzięki jej staraniom szkoła otrzymała sztandar oraz imię Ireny Kosmowskiej. Uczniowie jej szkoły zdobywali wiele laurów w konkursach i olimpiadach przedmiotowych z języka rosyjskiego, fizyki, języka polskiego. Za jej rządów życie szkoły tętniło. Odbywały się gminne olimpiady sportowe, różnorodne konkursy przedmiotowe i tematyczne, np. mały mistrz ortografii, mistrz ortografii klas V-VIII, a także rajdy gwiaździste, organizowane we współpracy z Komendą Hufca ZHP. Organizowano dla społeczeństwa bardzo dużo imprez środowiskowych i spotkań z ciekawymi ludźmi. W szkole prowadzono różnorodne formy dokształcania dorosłych: kursy hafciarstwa, gotowania i szycia. Systematycznie prowadzona była kronika szkoły, odnotowująca – karta po karcie – życie codzienne kierowanej przez nią placówki. Dzięki jej zaangażowaniu szkoła utrzymywała stały kontakt z biskupstwem włocławskim i stała się centrum kulturalnym Kotuni.
Ostatnia droga
Rok przed śmiercią odbyła ostatnią podróż życia do Ziemi Świętej. Zmarła 28 sierpnia 2009 roku i spoczęła na słupeckim cmentarzu św. Krzyża, żegnana przez swoich uczniów z Woli Koszuckiej, Ratynia, Kowalewa i Kotuni, a także przez zuchów, harcerzy i instruktorów ZHP, członków Wspólnoty Skulskiej ZHP, członków Harcerskiego Kręgu Seniorów w Słupcy, członków ZNP, Rady Parafialnej, podopiecznych i członków Parafialnego Zespołu Caritas. W ostatniej drodze towarzyszyli jej: ks. kan. dr Hieronim Szczepaniak, ks. Michał Derwniacki (jej były uczeń), księża z parafii słupeckich św. Wawrzyńca i św. Leonarda oraz wielka rzesza mieszkańców Słupcy i okolic.
Bibliografia
Dubisz R., Napieralski P.” Epitafia Mauzoleum Pamięci Harcerstwa w Skulsku”, Poznań 2011, s.63
„Zeszyty Słupeckie”, nr 5, luty 2010, s. 78
„Harcerskie Wiadomości Janowieckie. Pismo mieszkańców miasta i gminy „, nr 83, 17 maja 2007, s.14
„Monografia wydarzeń w parafii bł. M. Kozala w Słupcy”, lata 1996-2009
„Głos Seniora”, nr 21, Harcerski Krąg Seniorów Ziemi Trzemeszeńskiej, Trzemeszno, s.52-54
„Kosynier”, Trzemeszeński miesięcznik Informacyjny, listopad 2009, nr 11(194), s.24
„Słownik biograficzny nauczycieli Wielkopolski Wschodniej”, tom 1, p. redakcją Gołdyna P., 2012, s. 260
„Z kart historii i działalności kręgów harcerstwa dorosłych”, Publikacja wydana z okazji 100-lecia Związku Harcerstwa Polskiego, Warszawa, 2012 s. 367-383
„Krąg Seniorów ZHP”, Kronika wydarzeń, 2010, s.7-9
Prywatne archiwum Jadwigi i Władysława Szymańskich.
Księgozbiór rodzinny Jadwigi i Władysława Szymańskich.
Dzienniki pisane przez Jadwigę Szymańską.
http://www.hksslupca.pl/index.php/biogramy-harcerskie/103-s-biogramy
http://www.hksslupca.pl/index.php/odeszli-na-wieczna-warte
http://www.starszyzna.zhp.pl/index.php?act=item&id=1861,141,1
http://www.starszyzna.zhp.pl/index.php?act=item&id=3110,141,1
http://www.starszyzna.zhp.pl/index.php?act=item&id=758,141,1
