Pochodzenie

Urodził się 21.12.1906r. w Sokolnikach koło Wrześni. Rodzice Stanisław Czerniak i Anna Czerniak z domu Staniak. Posiadali 24 hektarowe gospodarstwo.

Dzieciństwo

Ochrzczony został 24.12.1906r. We wczesnym dzieciństwie ojciec posyłał go na naukę języka polskiego do córki miejscowego nauczyciela. Nauka polegała na uczeniu się wierszyków. Kiedy miał 13 lat zmarła mu matka. Był najstarszym z rodzeństwa. Miał jeszcze trzech braci i trzy siostry.

Edukacja

Na przełomie roku 1917/1918 rodzice skierowali go do prywatnej szkoły w Poznaniu. Trwało to jednak krótko. Wypadki wojenne w 1918r. sprawiły, że powstawały już polskie uczelnie. Tęsknota za bliskością rodziców sprawiła, że znalazł się we Wrześni, od klasy 11 poczynając.

Egzamin dojrzałości złożył w maju 1926r. Po maturze zgłosił się na Wydział Lekarski Uniwesytetu Poznańskiego. Ze względu na odczuwalne pragnienie poświęcenia się Panu Bogu spędził na uczelni tylko trzy semestry. Dlatego z początkiem września 1927r. zgłosił się do seminarium duchownego. Ze względu na przebudowę gmachu seminaryjnego w Gnieźnie, studia rozpoczęły się dopiero 1.02.1928r. Po półtora roku nauki w Gnieźnie przeszedł do Poznania na trzyletnie studia teologiczne. Święcenia kapłańskie przyjął w niedzielę 12.06.1932r. z rąk kard. Augusta Hlonda.

Etapy działalności

Wikariat, okres II wojny światowej.

Dalsza praca duszpasterska.

Praca w Kurii Metropolitalnej.

Etap pierwszy Wikariat, okres II wojny światowej.

Pierwszy dekret powołujący go na wikariat do Strzelna odebrał z rąk bpa Antoniego Laubitza. W 1938r. kard. prymas August Hlond powołał go na asystenta Kościelnego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej KSMŻ na archidiecezję gnieźnieńską i poznańską. Do jego zadań należała formacja młodzieży żeńskiej, którą wykonywał głównie przez rekolekcje zamknięte organizowane w domu formacyjnym w Bninie. Na przełomie lat 1938-39 głosił rekolekcje we Wrześni. Było to po przebytej grypie, niezupełnie wyleczonej, tam dostał krwotoku, niebezpiecznych przejawów gruźlicy. Po wybuchu wojny w 1939r. bp Walenty Dymek powierzył mu duszpasterstwo w Antoninku, gdzie budował się kościół, a proboszcz Jan Pietrzak wycofał się w głąb kraju. Sprawował Msze św. na korytarzu miejscowej szkoły podstawowej, a w dni powszednie w małej kapliczce w majątku Stablewskich. Z początkiem listopada 1939r. doręczono mu wezwanie na gestapo do stawienia się w urzędzie. Zastał tam innych księży, zaangażowanych w pracy społeczno-kościelnej. Po spisaniu personaliów wywieziono go do Kazimierza Biskupiego i umieszczono w miejscowym klasztorze. Ze względu na chorobę płuc otrzymał zezwolenie miejscowej żandarmerii na leczenie do szpitala w Koninie. Choroba okazała się wybawieniem przed wywiezieniem do obozu koncentracyjnego. Latem 1940r. wyjechał do Generalnego Gubernatorstwa. Mieszkał początkowo w Radomiu, a później w Wysokim Kole k. Puław, gdzie pomagał miejscowemu proboszczowi i leczył w Kozienicach. W końcowym okresie wojny przebywał krótko w Gródku Jagiellońskim i Inowłodzu.

Etap drugi Dalsza praca duszpasterska.

W lutym 1945r. powrócił do Gniezna. Po dotarciu do Inowrocławia spotkał się z przybywającym tam wikariuszem generalnym Blericqiem. Ten powierzył mu nieznane wtedy trzy parafie: Smogulec, Chojna, Jaktorowo. Tam też sprawował Msze św. i zorganizował w parafiach katechizację dzieci do uroczystej Komuni św. Nawiązał kontakt z nauczycielami parafii, z którymi spotykał się w każdą niedzielę przy posiłku na plebanii. Zorganizował Żywe Różańce, Stowarzyszenie Młodzieży, nawiedzał też często przynależne do parafii wioski. W 1946r. został zaproszony przez biskupa Dymka do Poznania. Tematem spotkania było poszukiwanie dróg pracy społecznej w parafii. Biskup mianował go asystentem kościelnym Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej (KSMŻ) i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej (KSMM) na archidiecezję gnieźnieńską i poznańską zarazem.

Etap trzeci Praca w Kurii Metropolitalnej.

Od 1947r. podjął prace w Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie. Zajął się zorganizowaniem KSMŻ i KSMM. Zaopiekował się bractwami różańcowymi, radami parafialnymi, rodzinami kapłańskimi, zelatorkami Żywego Różańca. Marzył też o stworzeniu domu rekolekcyjnego. Za zgodą sióstr Dominikanek w Mielżynie, które wydzieliły część swego obiektu, zagospodarował go i utworzył osobną kaplicę. W 1950r. władze komunistyczne zakazały dalszej pracy w Mielżynie pod pozorem braku warunków higienicznych. Zakres jego pracy poszerzył się zwłaszcza z rozpoczęciem pasterzowania abpa Stefana Wyszyńskiego. Ks. Jan Czerniak odpowiedzalny był za przygotowanie duchowe w parafiach i dekanatach do koronacji słynnych obrazów Matki Bożej: w Biechowie, Bydgoszczy-Farze, Dąbrówce Kościelnej, Golinie, Górce Klasztornej, Lutyni, Markowicach, Pieraniu, Tursku i Żegocinie. Miał też ogromny udział w organizowaniu nawiedzenia kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w archidiecezji gnieźnieńskiej. Pracował jako wizytator ksieży dziekanów, sędzia prosynodalny, promotor sprawiedliwości, animator powołań kapłanskich, wykładowca teologii pastoralnej.

W październiku 1958r. prymas Stefan Wyszyński wręczył ks. kan. Janowi Czerniakowi nominację na wikariusza generalnego, a 28 grudnia tegoż roku pismo Stolicy Apostolskiej powołujące na biskupa pomocniczego w Gnieźnie. Konsekracja odbyła sie w katedrze 02.02. 1959r. Współkonsekratorami byli: abp Antoni Baraniak z Poznania i bp Lucjan Bernacki, sufragan gnieźnieński.

Nie cofając poprzednich zleconych zadań biskupowi Czerniakowi, prymas Wyszyński powierzył również: duszpasterstwo ogólne i specjalistyczne (wszystkich rodzajów), Wydział Kasowy Kurii, a po śmierci bpa Lucjana Bernackiego także Wydział Administracji Ogólnej.

Kolejne etapy Okres stanu wojennego.

Okres stanu wojennego (13.12.1981r.) zastał bpa Czerniaka w Gnieźnie. Tutejsze władze wojskowe nie czuły się kompetentne do udzielenia zezwoleń na widzenie się z internowanymi. Podobnie wojewoda w Poznaniu, dokąd udał się bp Czerniak. Stopniowo uzyskał zezwolenie na odwiedziny internowanych w Gębarzewie k. Gniezna i Potulicach k. Nakła. Odprawiał tam Msze św., głosił homilie, słuchał spowiedzi i prowadził z nimi niełatwe rozmowy.

Kiedy przeszedł na emeryturę miał już skończone 82 lata.

25 lipca 1993r.jako najstarszy absolwent Szkoły Podstawowej w Sokolnikach dokonał poświęcenia i wmurowania kamienia węgielnego, którym był Akt erekcyjny (zawierał opis heroicznej działalności społecznej na rzecz rozwoju i budowy nowej szkoły w Sokolnikach.) Jan Czerniak kilkakrotnie odwiedzał budowę szkoły, wówczas jego twarz promieniała, a serce się radowało. Na wieść o trudnościach w postępach budowy szkoły wskrzeszał ducha wytrwałości i wspierał szczerą modlitwą.

Biskup Jan Czerniak zmarł 3.02.1999r. w 93 roku życia, 67 roku kapłaństwa i 40-lecie sakry biskupiej. Spoczywa na cmentarzu św. Piotra i Pawła w Gnieźnie, w krypcie Kościoła.

Znaczenie postaci

Pełnił ważne funkcje przewodniczącego wydziału duszpasterskiego oraz ds.personalnych Kurii Gnieźnieńskiej. Był członkiem Komisji Maryjnej oraz członkiem Komisji ds. Duszpasterstwa Ogólnego przy Episkopacie Polski. Mimo tak wielu ważnych i odpowiedzialnych funkcji zawsze był skromnym, życzliwym człowiekiem pamiętającym o swoich sokolnickich korzeniach.