Jan Wojciechowski

ur. 27 marca 1904
zm. 01 sierpnia 1989
Szkoła Podstawowa im. Obrońców Tobruku w Tomicach

Wywiad z córkami prof. Jana Wojciechowskiego
Wywiad z panem Piotrem Kopczyńskim
Wywiad z prof. Moniką Kozłowską
Gimnazjum w Liskowie
Wieści Akademickie o prof. Janie Wojciechowskim
Wniosek o nagrodę 1 stopnia Ministra Szkolnictwa Wyższego
Zdjęć: 29
Filmów: 3
Dokumentów: 3

Pochodzenie

Jan Wojciechowski urodził się 27 marca 1904 r. we wsi Toporów Stary w gminie Gizałki w dawnym powiecie słupeckim, (dziś powiat pleszewski). Jego rodzice Władysław i Julianna z Maćkowskich byli rolnikami. Miał sześcioro rodzeństwa. Najstarsze były siostry – Helena, która prowadziła własne gospodarstwo rolne i Waleria, która z mężem prowadziła piekarnię w Choczu. Bracia – Marian ukończył Średnią Szkołę Rolniczą w Bojanowie, Stanisław ukończył studia na Uniwersytecie Poznańskim i był prawnikiem, Mieczysław był księdzem, najmłodsza siostra Wanda, ukończyła seminarium nauczycielskie i była nauczycielką m. in. w Gizałkach, pozostała w domu rodzinnym w Rudzie Wieczyńskiej.

W 1937 r. ożenił się z Ludmiłą Borys. Państwo Wojciechowscy mieli troje dzieci: Barbara Wojciechowska – biolog po Uniwersytecie Poznańskim, pracowała w Instytucie Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk , Zofia Kurzawa – historyk sztuki, pracowała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, współautorka Katalogu Zabytków Sztuki i wielu publikacji o kościołach w Poznaniu, Jacek Wojciechowski – nieżyjący już profesor Akademii Rolniczej w Poznaniu.

Jan Wojciechowski zmarł 1 sierpnia 1989 roku. Pochowany został w Poznaniu.

Dzieciństwo

Ojciec Jana Wojciechowskiego w 1904 r. kupił dom w Rudzie Wieczyńskiej, położonej kilka kilometrów od Toporowa. Tam prof. Wojciechowski spędził dzieciństwo. Mimo tego, że rodzina żyła skromnie i dzieci od najmłodszych lat musiały pomagać rodzicom w pracy, wspominał swoje dzieciństwo jako bardzo szczęśliwe.

Jan Wojciechowski był bardzo związany z Rudą Wieczyńską i bardzo często tu przyjeżdżał do siostry Wandy i jej rodziny. Spędził tu wiele urlopów w okresie letnim.

W pliku wideo jest wywiad z panem Piotrem Kopczyńskim (siostrzeńcem Profesora), w którym opowiada o pobytach wuja w Rudzie Wieczyńskiej.

Edukacja

Rodzice Jana Wojciechowskiego starali się zapewnić wszystkim swoim dzieciom jak najlepsze wykształcenie, dlatego zaledwie dwunastoletni Janek po ukończeniu szkoły podstawowej w Toporowie, w 1916 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum w Liskowie (pow. Kalisz, ponad 50 km od Rudy Wieczyńskiej). Po dwóch latach pobytu w Liskowie kontynuował naukę w gimnazjach w Pyzdrach, w Pleszewie i w Środzie Wlkp., gdzie otrzymał świadectwo dojrzałości w roku 1924. Gimnazja były odpowiednikami dzisiejszych szkół ponadgimnazjalnych. Zmiany pobytu w szkołach były rezultatem tego, że w pierwszych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nie wszystkie powstające szkoły średnie były pełnymi gimnazjami ośmioklasowymi.

W pliku PDF jest trzeci rozdział książki „Wspomnienia z minionych lat” (wydanej w 2000 r. przez Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu) autorstwa Józefa Górskiego – profesora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Rektora Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu. Józef Górski był rówieśnikiem Jana Wojciechowskiego, urodził się w miejscowości sąsiadującej z Toporowem i razem uczyli się w gimnazjum w Liskowie.

Studia wyższe rozpoczął w r. 1924 na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie na Wydziale Filozoficznym, ze specjalizacją na kierunku fizyko – chemicznym. Po roku studiów w Krakowie przeniósł się do Poznania, gdzie kontynuował studia chemiczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego.

W roku 1930 uzyskał stopień magistra filozofii w zakresie chemii na podstawie pracy „Regeneracja ługów posalmiakowych w fabryce sody amoniakalnej” (w fabryce Solvay). Praca ta została opublikowana w 1934 r. w „Przemyśle Chemicznym” (najstarsze polskie czasopismo chemiczne, wydawane od 1917 r.).

Okres II wojny światowej

Wybuch II wojny światowej w 1939 r. przerwał jego pracę na Uniwersytecie Poznańskim. Musiał z rodziną wyjechać z Poznania i przez cały okres okupacji niemieckiej do 1945 r. przebywał w miejscowości Niechanowo koło Gniezna. W pobliskim majątku rolnym Arcugowo pracował najpierw jako robotnik rolny, a przez ostatnie dwa lata jako pracownik biurowy.

Kariera naukowa i praca na uczelniach

Już w czasie studiów pracował jako pracownik techniczny, a w końcu 1930 r. został asystentem w Zakładzie Fizjologii Roślin i Chemii Rolnej na Wydziale Rolniczo – Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego (Kierownikiem Zakładu był prof. dr Bronisław Niklewski. Jan Wojciechowski był jednym z jego uczniów i najbliższych współpracowników).
W roku 1932 uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie chemii na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego, na podstawie pracy „O fizyko-chemicznych zjawiskach ulatniania się amoniaku z nawozowych soli amonowych”.
Po uzyskaniu stopnia doktora objął stanowisko starszego asystenta w Zakładzie Fizjologii Roślin i Chemii Rolnej na Wydziale Rolniczo – Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, a w roku 1937 został adiunktem w tym zakładzie.
Od 1930 r. gdy został asystentem, zajmował się pracą naukowo – badawczą i jednocześnie prowadził zajęcia dydaktyczne ze studentami.
Po wyzwoleniu w kwietniu 1945 r. wrócił z Niechanowa do Poznania na przedwojenne stanowisko adiunkta przy Zakładzie Fizjologii Roślin i Chemii Rolnej Uniwersytetu Poznańskiego by prowadzić prace badawcze oraz wykłady i ćwiczenia ze studentami.
W czerwcu 1949 r. habilitował się na Wydziale matematyczno – przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego na podstawie pracy „Porównawcze badania nad wpływem żelaza i związków próchnicznych na rośliny”. W lipcu 1951 r. otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego i Kierownika Katedry Fizjologii Roślin Wydziału Rolnego już nie Uniwersytetu Poznańskiego, tylko Wyższej Szkoły Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy), która powstała po oddzieleniu od Uniwersytetu Poznańskiego. Katedrą Fizjologii Roślin kierował przez 30 lat, do roku 1970.
W latach 1951-1953 pełnił funkcję Dziekana Wydziału Rolnego Wyższej Szkoły Rolniczej.
W roku 1953 na wniosek Instytutu Ochrony Roślin w Warszawie, zorganizował przy Katedrze Fizjologii Roślin Wyższej Szkoły Rolniczej zespół naukowy do badań nad biochemią ziemniaka i stonki.
W 1953 r. na prośbę Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Warszawie prowadził doradztwo naukowe w zakresie badań biochemicznych buraka cukrowego i innych roślin korzeniowych w Laboratorium Biochemicznym Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Bydgoszczy.
W roku 1959 otrzymał nominację na profesora zwyczajnego.
Przez trzy kadencje w latach 1959 – 1968 pełnił funkcję prorektora do spraw nauki w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu.
W roku 1974 profesor Wojciechowski w wieku 70 lat po 40 latach pracy, przeszedł na emeryturę.

Współpracownicy o Profesorze Janie Wojciechowskim

Według ocen współpracowników i wychowanków profesora Wojciechowskiego w kierowanej przez siebie Katedrze stworzył specyficzny klimat, który sprzyjał pracy badawczej i do niej inspirował. Bardzo chętnie pomagał młodym pracownikom naukowym, zapewniał im dużą samodzielność i nie ograniczał w działaniach naukowych, nie narzucał własnego zdania, służył radą i dzielił się własnymi doświadczeniami ale jednocześnie był bardzo wymagający. Był wyjątkowo opanowany, spokojny, nigdy nie okazywał zdenerwowania. Był człowiekiem dobrym, prawym, skromnym i otwartym na potrzeby innych.
W plikach wideo są wywiady o Profesorze Wojciechowskim z prof. dr hab. Moniką Kozłowską oraz z jego córkami – panią Barbarą Wojciechowską i panią Zofią Kurzawą.

Dorobek i znaczenie profesora Jana Wojciechowskiego

Praca profesora Jana Wojciechowskiego polegała przede wszystkim na prowadzeniu zajęć dydaktycznych i pracy naukowo – badawczej oraz kierowaniu dyplomowymi pracami młodszych pracowników naukowych Katedry. Z wielkim zaangażowaniem włączał się również w działalność organizacyjno-administracyjną w Uczelni. Pełnił w niej liczne funkcje. W latach 1951-1974 kierował Katedrą Fizjologii Roślin. W latach 1951-1953 był dziekanem Wydziału Rolniczego Wyższej Szkoły Rolniczej, a w latach 1959-1968, czyli przez trzy kadencje, pełnił funkcję prorektora ds. nauki.

Dorobek profesora Jana Wojciechowskiego obejmuje około 80 publikacji naukowych. Był współtwórcą poznańskiej szkoły fizjologii roślin uprawnych. Przyczynił się do rozwoju nie tylko fizjologii roślin ale także nauk pokrewnych, np. chemii rolnej i biochemii. Wniósł bardzo duży wkład w kształcenie kadr naukowych: wykształcił 30 magistrów inżynierów, wypromował 14 doktorów i recenzował 83 prace doktorskie. Był konsultantem naukowym 12 rozpraw habilitacyjnych oraz dokonał oceny 57 prac habilitacyjnych i dorobku naukowego do wniosków o stanowisko samodzielnego pracownika naukowego oraz 51 wniosków o tytuł naukowy profesora. Wśród tych osób jest wielu wybitnych naukowców zajmujących znacząca pozycję w świecie nauki.

Uczestniczył w planach i realizacji rozbudowy Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego. Był inicjatorem budowy nowego gmachu „Fizjologia”, w którym obecnie zlokalizowana jest Katedra Fizjologii Roślin.

Profesor Jan Wojciechowski wspólnie z profesorem Bronisławem Niklewskim był organizatorem współpracy polsko-czeskiej, w ramach której w 1957 roku odbyła się w Poznaniu pierwsza konferencja naukowa, a kolejne co cztery lata w Czechosłowacji.

Przez cały okres pracy profesor Wojciechowski brał aktywny udział w życiu naukowym także poza Uczelnią. Był członkiem licznych towarzystw i rad naukowych: Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika, Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i Polskiego Towarzystwa Biochemicznego. Pracował w radach naukowych: Instytutu Ochrony Roślin PAN (Polskiej Akademii Nauk) w Poznaniu, Komitetu Hodowli i Uprawy Roślin PAN w Warszawie, Zakładu Fizjologii Roślin PAN w Krakowie, Zakładu Dendrologii PAN w Kórniku, Międzyuczelnianego Instytutu Biochemii w Poznaniu, Instytutu Biologii Stosowanej Akademii Rolniczej w Poznaniu oraz Pracowni Izotopowej Akademii Rolniczej w Poznaniu.

Jego wieloletnia praca przyczyniła się do tego, że fizjologia roślin uprawnych na uczelniach poznańskich osiągnęła wysoki poziom.

W uznaniu zasług za działalność na polu pracy badawczo-naukowej, dydaktyczno-wychowawczej, w rozwoju kadry naukowej, pracy organizacyjnej oraz za działalność w życiu naukowym profesor Wojciechowski otrzymał liczne odznaczenia i nagrody, m. in.:

– Złoty Krzyż Zasługi,

– Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,

– Medal Komisji Edukacji Narodowej,

– dwie nagrody 1 stopnia Ministra Szkolnictwa Wyższego – w 1964 r. i w 1974 r,

– kilka nagród Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, w tym dwukrotnie nagrodę pierwszego stopnia,

– liczne nagrody Rektora i Senatu AR w Poznaniu.

W 2004 r. na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu odbyła się uroczystość poświęcona pamięci prof. Jana Wojciechowskiego w jego setną rocznicę urodzin.

W pliku PDF jest artykuł o tej uroczystości zamieszczony w czasopiśmie Uniwersytetu Przyrodniczego – Wieści Akademickie (nr Lipiec-Sierpień 2004, str. 18-19).
Jednocześnie wydano publikację „Profesor Jan Wojciechowski 1904-1989: wspomnienia w setną rocznicę urodzin”, (Autorzy: Monika Kozłowska, Zenon Krzywański, Danuta Wójcik-Wojtkowiak).

Kalendarium:

1904 r. – 27 marca urodził się w Toporowie Starym

1937 r. – ślub z Ludmiłą Borys

1916 r. – rozpoczyna naukę w gimnazjum w Liskowie, a następnie w szkołach średnich w Pyzdrach, Pleszewie i Środzie Wielkopolskiej

1924 r. – świadectwo dojrzałości w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Środzie Wielkopolskiej

1924 r. – studia (jeden rok) na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie

1925 r. – studia na Uniwersytecie Poznańskim

1930 r. – uzyskuje stopień magistra filozofii w zakresie chemii na Uniwersytecie Poznańskim i rozpoczyna pracę jako asystent w Zakładzie Fizjologii
Roślin i Chemii Rolnej na Wydziale Rolniczo – Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego

1932 r. – uzyskuje stopień doktora na Uniwersytecie Poznańskim

1937 r. – zostaje adiunktem w Zakładzie Fizjologii Roślin i Chemii Rolnej na Wydziale Rolniczo – Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego

1939 – 1945 – pobyt w Niechanowie i praca w majątku rolnym Arcugowo

1945 r. – powrót do Poznania i praca na Uniwersytecie Poznańskim

1949 r. – habilituje się na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego

1950 r. – zostaje docentem na Uniwersytecie Poznańskim

1951 r. – nominacja na profesora nadzwyczajnego i kierownika Katedry Fizjologii Roślin Wydziału Rolnego Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu

1951 r. – pełni funkcję dziekana Wydziału Rolnego Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu (do 1953 r.)

1959 r. – otrzymuje nominację na profesora zwyczajnego

1959 r.- zostaje prorektorem do spraw nauki w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu (do 1968 r.)

1974 r. – przechodzi na emeryturę

1989 r. – 1 sierpnia umiera, pochowany w Poznaniu

Źródła:

Wywiad z Panią Barbarą Wojciechowską i Panią Zofią Kurzawą

Wywiad z prof. dr hab. Moniką Kozłowską

Wywiad z Panem Piotrem Kopczyńskim

Strony internetowe:

– http://www.up.poznan.pl/wo/publikacje/monika-kozlowska.html (Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu)

– Józef Górski, „Wspomnienia z minionych lat”, Wydawnictwo:Biblioteka Raczyńskich, Poznań 2000

– Monika Kozłowska, Zenon Krzywański, Danuta Wójcik-Wojtkowiak, „Profesor Jan Wojciechowski 1904-1989 : wspomnienia w setną rocznicę urodzin”, Wydawca: Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego, Poznań 2004

– Wieści Akademickie: nr Lipiec-Sierpień 2004, str. 18-19, nr XVIII 2011 r. str. 7

– materiały udostępnione przez p. Barbarę Wojciechowską i p. Zofię Kurzawę


Źródła:

  • Arcugowo
  • Miejski Informator Mul...
  • Niechanowo
  • Prof. Monika Kozłowska
  • Profesor Bronisław Nik...
  • Profesor Jan Wojciecho...
  • Strona Uniwersytetu Pr...
  • Strona internetowa gmi...

Zobacz też: