Pochodzenie
Rodzina Kostaneckich wywodziła się z Wołynia, posługiwała się herbem Wieruszowa/Wierusz.
Rodzicami Stanisława Kostaneckiego byli Jan Nepomucen Kostanecki, urodzony około 1817 roku i Michalina Dobrowolska, pochodząca z poznańskiego. W latach 1856 – 1866 dzierżawili oni wieś Myszaków (gmina Zagórów, powiat słupecki) wraz z dworem. Tam kilka pierwszych lat swojego życia spędza bohater naszego biogramu.
Dzieciństwo
Państwo Kostaneccy mieli sześcioro dzieci: Zofię, Annę, Stanisława, Jana, Kazimierza i Antoniego.
Stanisław Kostanecki urodził się 16 kwietnia 1860 roku w Myszakowie koło Zagórowa.
Jednym z ważniejszych wydarzeń z dzieciństwa Stanisława Kostaneckiego było na pewno powstanie styczniowe. Walki powstańcze przetoczyły się przez ziemię myszakowską i bezpośrednio wpłynęły na życie rodzinne – ojciec został aresztowany,a matka pomagała powstańcom.
Kostaneccy około roku 1866 lub 1867 przenieśli się do Ozorzyna w gminie Babiak niedaleko Koła. Tam w 1874 roku umarł ojciec – Jan Nepomucen. Majątkiem zaczyna zarządzać Michalina Kostanecka; w wychowaniu dzieci pomaga jej siostra Eufrezyna Dobrowolska, zwna „ciocią Fruzią”. Dzieci wraz z nią przenoszą się do Poznania. Natomiast Kostanecka wyprowadza się do Chrabic Dolnych niedaleko Łodzi.
Edukacja
Na początku lat 70 – tych XIX wieku Stanisław wraz z braćmi rozpoczął naukę w gimnazjum realnym w Poznaniu Tam zetknął się z prof. Teodorem Krugiem, który zinteresował go chemią. W 1881 roku zdał egzamin maturalny i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Berlinie.
Kariera naukowa
W 1881 roku rozpoczął studia chemii organicznej pod kierunkiem profesora Liebermanna.
W 1884 roku opublikował swoją pierwszą pracę naukową pod kierunkiem prof. Liebermanna.
W 1885 roku prof. Liebermann powierzył Kostaneckiemu asystenturę w swoim zakładzie; uczestniczył tu w badaniach dotyczących chemii barwników organicznych;pracował nad grupą antracenową, nad właściwościami barwnikowymi pochodnych antrachinonu, nad syntezą barwników z grupy oksyantrachinonów;w tym czasie prowadził też własne doświadczenia, dotyczące euksantonu, beta-prycyny i kwasu nitrokrokusowego.
W 1887 roku Kostanecki wyjechał do Alzacji. W Miluzie rozpoczął pracę u prof. Noeltinga. W dalszym ciągu poszerzał swoją wiedzę o barwnikach, co w efekcie doprowadziło go do opracowania teorii barwników.
W 1889 roku Uniwersytet w Bazylei przyznał mu stopień doktora; w następnym roku został mianowany profesorem chemii organicznej i teoretycznej Uniwersytetu Berneńskiego.
Od 1890 roku przebywał na stałe w Szwajcarii. W tym samym roku został kierownikiem Katedry Chemii Organicznej na Uniwersytecie w Bernie.
W latach 1893-1899 ukazują się jego prace naukowe dotyczące struktury i syntezy gentyzyny, oksyksantonu, chryzynyoraz gamma-pironu i jego pochodnych – flawonów i flawonoli, które przyniosły mu zasłużoną sławę w świecie naukowym.
Ostatnie dziesięciolecie XIX wieku Kostanecki poświęcił na badania bazyliny i hematoksyliny – substancji powszechnie do dziś stosowanej w barwieniu preparatów histologicznych.
W1899 roku dokonał pełnej syntezy barwników flawonowych za pomocą metody znanej jako „reakcja Kostaneckiego”.
W 1905 roku został członkiem krakowskiej Akademii Umiejętności; był także rektorem uniwersytetu w Bernie; w 1909 roku został prezesem Szwajcarskiego Towarzystwa Chemicznego.
Za swoją pracę otrzymywał odznaczenia, m.in. medal LeBlanca, wielki złoty medal Lavoisiera i Krzyż Legii Honorowej od rządu francuskiego.
Prof. Stanisław Kostanecki umarł w Bernie 16 listopada 1910 roku; jego zwłoki przewieziono do Kazimierza pod Łodzią i tam pochowano.
Znaczenie postaci
Profesor Stanisław Kostanecki w ciągu swojej kariery naukowej przeprowadził około 2000 analiz , wypromował 161 doktorów, opublikował blisko 200 prac naukowych.
Jego uczniami byli m.in. Wiktor Lampe (pracował na barwnikami) i Kazimierz Funk (twórca nauki o witaminach).
Polskie Towarzystwo Chemiczne przyznaje Medal Stanisława Kostaneckiego polskim chemikom za wybitne osiągnięcia naukowe.
Patronuje Pracowni Preparatyki Organicznej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Łódzkiego, a wraz ze swoimi braćmi jest patronem Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Zagórowie.
Źródła:
1. R. Lewicki, Bracia Kostaneccy. Związki z Ziemią Zagórowską, Konin, 1993.
2. Wikipedia Wolna Encyklopedia.
3. Strona internetowa Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich w Zagórowie.
4. Archiwum Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich w Zagórowie.
5. Relacja ustna – prelekcja pana Łukasza Parusa nauczyciela z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich w Zagórowie.
6. Strona internetowa: www.miesiecznikchemik.pl
7. Strona internetowa: www.chemia.uni.lodz.pl