Pochodzenie

Urodziła się 27 września 1945 roku w Bułakowie (gmina Pogorzela, powiat gostyński) jako najmłodsze dziecko Rozalii (z domu Leśniak) i Michała Półrolniczaków. Wcześniej na świat przyszło pięć sióstr (Władysława, Maria, Wiktoria, Stanisława, Helena) i trzech braci, którzy zmarli krótko po narodzinach w czasie okupacji. Jej rodzice pochodzili z tej samej miejscowości i byli rolnikami.

Rodzina

Teresa Półrolniczak 27 listopada 1965 roku wyszła za mąż za pochodzącego ze Studzianny Stanisława Snelę. Mają troje dzieci: dwie córki – Renatę (ur. 1966) i Agnieszkę (ur. 1977) oraz syna Radosława (ur. 1973). Doczekali się też trojga wnucząt. Najstarsza córka Renata wyjechała wraz z mężem i dwojgiem dzieci (Darią i Marcinem) na stałe do Holandii, młodsza Agnieszka z mężem i córką Wiktorią mieszka w Śremie. Najmłodszy syn przejął po rodzicach gospodarstwo rolne w Studziannie (gmina Borek Wielkopolski, powiat gostyński).

Edukacja i zainteresowania

Szkołę Podstawową w Bułakowie ukończyła w 1960 roku, a w 1964 roku – miesięczny kurs gotowania i pieczenia zorganizowany przez Okręgową Spółdzielnię Mleczarską w Pogorzeli. Następnie już jako mężatka w latach 1980-1982 była uczestnikiem zespołu przysposobienia rolniczego, organizowanego przez Zespół Szkół Rolniczych w Bojanowie, i 2 czerwca 1982 roku zdała egzamin końcowy przed Państwową Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Dyrektora Wydziału Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa Urzędu Wojewódzkiego w Lesznie.

Rolnictwem i ogrodnictwem zajmowała się przez całe swoje życie, jednak już od najmłodszych lat pasjonowała ją muzyka i kultura regionu. Lubiła słuchać pieśni folklorystycznych śpiewanych przez starsze siostry, dzięki którym poznawała ich słowa i melodie. Zamiłowanie do muzyki zapewne odziedziczyły po ojcu, który grał na guzikówce – rosyjskiej harmonii. Pierwszą jej nauczycielką tańca ludowego była wychowawczyni przedszkola w Bułakowie. Jako uczennica szkoły podstawowej współpracowała z bułakowskim Kołem Gospodyń Wiejskich i występowała w przygotowywanych przedstawieniach, m. in. w „Moralności pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej, w której wcieliła się w rolę Hanki.

Marzyła o występach w zespole „Śląsk”, pozytywnie przeszła wstępne eliminacje, niestety trudna sytuacja materialna rodziny i choroba ojca uniemożliwiły jej realizację tych planów.

Zespół Ludowy Studzianna

Owocem miłości do muzyki i tradycji regionu jest Zespół Ludowy „Studzianna”, który powstał w listopadzie 1984 roku z inicjatywy Teresy Sneli. Początkowo składał się tylko z dwóch osób – założycielki i wokalistki oraz Pawła Skrzypczaka, który akompaniował na akordeonie. W krótkim czasie do zespołu dołączyła córka założycielki – Renata Snela, która wspierała matkę w śpiewie, i skrzypek – Antoni Szelejewski. Wiosna 1985 roku zespół otrzymał nazwę „Zespół Folklorystyczny im. Oskara Kolberga”. Dwa lata później powiększył się jego skład, do grupy dołączyli: skrzypek – Stefan Janowski i grający na bandonii Tadeusz Jankowski oraz Agnieszka Snela – druga córka założycielki zespołu. W tym roku też zmieniono nazwę grupy na Zespół Ludowy „Studzianna”. W 1988 roku, po śmierci Stefana Janowskiego, przyjęto kolejnych muzyków: skrzypka – Zygmunta Szafraniaka, klarnecistę – Stanisława Sobczaka, kontrabasistę i skrzypka – Tomasza Muszyńskiego. W 1992 roku zmarł klarnecista, a dwa lata później skrzypek – Antoni Szelejewski. W 1993 roku do zespołu dołączył grający na saksofonie Grzegorz Fiebich, akordeonista i skrzypek – Jan Chudy, a w następnym roku przygrywający na trąbce Krzysztof Kaniewski. Z zespołem współpracował również grający na klarnecie Zygmunt Cupiał oraz skrzypek – Stanisław Gąsiorek. W międzyczasie z występów ze „Studzianną” zrezygnowała Renata, córka Teresy Sneli, która wyszła za mąż i zajęła się wychowaniem dzieci. W roku 2014, kiedy zespół obchodził 30-lecie istnienia, w jego skład wchodziło siedem osób: Teresa Snela (wokal), Tadeusz Jankowski (kierownik kapeli; bandonia, bęben deptany), Agnieszka Snela-Miernik (skrzypce), Krzysztof Kaniewski (trąbka), Józef Jankowski (bandonia), Andrzej Toporowicz (saksofon, skrzypce, akordeon) i Grzegorz Fiebig (saksofon).

Od początku istnienia zespół prowadzi działalność przy Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Borku Wielkopolskim, dzięki któremu udało się zakupić regionalne stroje wielkopolskie. Współpracował też z Wojewódzkim Domem Kultury w Lesznie.

Od września 2013 roku zespół ma swą siedzibę w świetlicy wiejskiej w Studziannie, gdzie kierownik zespołu zebrała wszelkie pamiątki zespołu i prowadzone kroniki.

Występy w Polsce

Pierwszy występ wokalny Teresy Sneli miał miejsce jeszcze przed założeniem Zespołu Ludowego „Studzianna”. Śpiewała wówczas podczas andrzejek w Krobi, a przygrywał jej zespół „Kumotry”, w którym na dudach grał Jan Figielek.

Zespół „Studzianna” uświetniał uroczystości gminne i parafialne organizowane w Borku Wielkopolskim i okolicznych wioskach, m. in. z okazji Święta Niepodległości, Dnia Papieskiego, Majówki z Błogosławionym Janem Pawłem II, podczas dożynek, spotkań Klubu Seniora z Borku Wielkopolskiego, festynów. Ponadto występował w różnych zakątkach regionu podczas spotkań, przeglądów, koncertów, prezentacji, dożynek wiejskich, powiatowych, gminnych i parafialnych. Uczestniczył m. in. w: Przeglądach Zespołów Folklorystycznych Południowo-Zachodniej Wielkopolski w Pakosławiu, Krobskich Spotkaniach „Folklor da się lubić” w Krobi, Przeglądzie „Pod Dębami Śpiewanie” w Dębnie Polskim, Chazackich Spotkaniach Kapel Ludowych im. Anny i Franciszka Brzeskotów w Szymanowie oraz w szymanowskim święcie dyni – „Chazacka bania”, Pikniku Folklorystycznym w Jaraczewie, Prezentacjach Zespołów Ludowych i Śpiewaczych w Borku Wielkopolskim, Pikniku Folkloru w Noskowie, w Gostyniu, Śremie, Lesznie, Bojanowie, Lipnie, Wyciążkowie, Wijewie. Wielokrotnie brał udział w Pyrzyckich Spotkaniach z Folklorem, koncertował w Lipianach, Policach, Szczecinie na Zamku Książąt Pomorskich.

Ponadto uświetniał uroczystości jubileuszowe zaprzyjaźnionych zespołów w Wielkopolsce.

W 2003, 2006, 2008, 2013 roku zespół „Studzianna” występował dla uczestników kolejnych edycji Konkursu Wiedzy o Wielkopolsce, które odbywały się w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zimnowodzie. Uświetniał również uroczyste sesje Rady Miejskiej w Borku Wielkopolskim, uroczystości organizowane przez Szkołę Podstawową im. Edmunda Bojanowskiego w Wycisłowie. Włącza się również w obchody świąt patriotycznych oraz uczestniczył w Orszaku Trzech Króli.

W 2011 roku w Szymanowie Teresa Snela wraz z zespołem wzięła udział w uroczystości „Wielkanocny stół”, podczas której nie tylko umilała czas śpiewaniem, ale przygotowała również prezentację stołu wielkanocnego, a upieczona przez nią baba drożdżowa zajęła II miejsce w konkursie.

Występy za granicą

W maju 1994 Teresa Snela wraz z zespołem koncertowała w holenderskim mieście Deurne, które odwiedzili w ramach wymiany uczniów polskich i holenderskich. Zespół codziennie koncertując, m. in. podczas uroczystości urodzinowej królowej Beatrycze, przybliżał Holendrom kulturę Wielkopolski.

W dniach 17-21 listopada 2011 występowała podczas pobytu delegacji gminy Borek Wielkopolski w zaprzyjaźnionym francuskim mieście Aulnoye-Aymeries. W drodze do Francji koncertowali również w Niemczech w Quedlinburgu.

Uroczyste jubileusze istnienia zespołu „Studzianna”

Kolejne uroczystości jubileuszowe zespołu to nie tylko spotkania w gronie rodziny i znajomych oraz zaprzyjaźnionych zespołów, ale przede wszystkim okazja do wspólnego folklorystycznego muzykowania.

20 listopada 2004 roku w sali Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury członkowie Zespołu Ludowego „Studzianna” świętowali jubileusz 20-lecia istnienia. Na uroczystość zaproszono zaprzyjaźnione zespoły ludowe z Wielkopolski i władze samorządowe.

Kolejny jubileusz – 25-lecia działalności – zespół obchodził 28 listopada 2009. Uroczystość, która odbyła się w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Borku Wielkopolskim, była okazją do przypomnienia historii i dorobku zespołu oraz spotkania się z zaprzyjaźnionymi zespołami: „Słowian” z Pakosławia; „Dębioków” z Dębna Polskiego, „Chojnioków” z Chojna, „Biskupian” z Domachowa, „Wiatraków” z Rydzyny, „Wisieloków” z Szymanowa, Kapeli „Znad Orli” z Koźmina Wielkopolskiego oraz „Borkowiaków” z Borku Wielkopolskiego. Obecni podczas uroczystości byli również przedstawiciele władz samorządowych.

W listopadzie 2014 roku zespół świętował jubileusz 30-lecia działalności. Była to kolejna okazja do wspomnień i spotkania w gronie bliskich i zaprzyjaźnionych zespołów folklorystycznych.

Nagrody i wyróżnienia

W 2009 roku Zespół Ludowy „Studzianna” otrzymał tytuł „Zasłużony dla Gminy Borek Wielkopolski”, a 29 sierpnia 2013 – tytuł „Zasłużony dla Powiatu Gostyńskiego”. W uzasadnieniu wyróżnienia napisano: „Przez 29 lat swej działalności utrwala elementy regionalnej kultury ludowej i zwyczajów ludowych naszego regionu. Zespół występuje w strojach regionalnych, a jego członkowie zachęcają społeczeństwo powiatu gostyńskiego, aby strzegli swej tożsamości, pielęgnowali więzi rodzinne, pogłębiali znajomość swojego języka i starali się przekazywać swą bogatą tradycję młodemu pokoleniu.”

12 czerwca 2014 tytuł „Zasłużony dla Gminy Borek Wielkopolski” otrzymała Teresa Snela. Uzasadniając wyróżnienie, podkreślono: „W czasach, kiedy kultura ludowa uległa stopniowemu zanikowi, członkowie zespołu „Studzianna” wiernie kultywują tradycje. To dla nas ogromna duma i satysfakcja, że bogate regionalne piękno stworzone przez przodków nie idzie w zapomnienie, że zostanie ocalone dla następnych pokoleń”.

Społeczne inicjatywy

Teresa Snela to osoba zaangażowana w działania na rzecz Studzianny i jej mieszkańców.

Współorganizuje festyny dla społeczności wsi (m. in. 12 października 2014 roku z okazji otwarcia placu zabaw), baliki karnawałowe dla najmłodszych, styczniowe spotkania dla seniorów, uroczystości z okazji Dnia Matki i Dnia Dziecka oraz mikołajek. Corocznie w czasie przedświątecznym przygotowuje drobne upominki i kartki z życzeniami dla osób samotnych.

Jako członek rady sołeckiej razem z jednostką OSP Studzianna przystąpiła do VIII edycji konkursu grantowego „Działaj Lokalnie 2014” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce. Ich wniosek znalazł się w gronie piętnastu laureatów. Wieś otrzymała niemal 6 tys. złotych, które przeznaczono na przygotowanie placu zabaw.

Ponadto razem z zespołem uczestniczyła w realizacji projektu przygotowanego przez Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Borku Wielkopolskim pod hasłem „Pysznie roztańczony Borek Wielkopolski”. W projekcie znalazły się warsztaty tańca ludowego, dzięki którym grupa 24 dzieci poznała tańce i zabawy z Wielkopolski.

W 2014 roku Teresa Snela została wybrana przez mieszkańców Studzianny sołtysem wsi. Wcześniej wchodziła w skład rady sołeckiej.

Kroniki Zespołu Ludowego „Studzianna”

Od początku istnienia zespołu Teresa Snela prowadzi jego kronikę. To ponad trzydzieści lat zebranych na kartach trzech tomów, które oprócz dużej liczby zdjęć, zawierają wycinki z prasy poświęcone występom zespołu, zaproszenia, podziękowania, dyplomy i wpisy gości.

To wyjątkowy dokument – zebrano w nim informacje o wszystkich występach i inicjatywach „Studzianny” – to historia zatrzymana na kartach kroniki.

Znaczenie postaci

Teresa Snela to postać zasłużona dla gminy Borek Wielkopolski i jej kultury. Jest artystką, miłośniczką muzyki oraz tradycji naszego regionu. Prowadząc Zespół Ludowy „Studzianna”, ocala przed zapomnieniem dorobek kulturalny naszych przodków. Podobnie jak Jana Figielka można ją określić mianem „boreckiego organicznika przełomu wieków”. Całym sercem poświęciła się wielkopolskiemu folklorowi, odtwarzając dawne pieśni i obrzędy wielkopolskiej wsi. Wspólnie z zespołem „Studzianna” ocala przed zapomnieniem kulturę regionu.

Źródła

Ana, Perełka gminy, „Życie Gostynia”, 2014, nr 47, s. 7.

AgFa, W zielonym gaju, „Życie Gostynia”, 2013, nr 36, s. 11.

Curyk-Sierszulska E., Dwa dziesięciolecia, „ABC Gostyńskie”, 2004, nr 94, s. 6.

Kroniki Zespołu Ludowego „Studzianna”, t. I-III.

Śpiewnik. Przegląd Zespołów Folklorystycznych „Pod dębami śpiewanie”, Kraków.

Uroczyste otwarcie świetlicy wiejskiej w Studziannie, „Magazyn samorządowy Gminy Borek Wielkopolski”, 2013, nr 3, s. 2.

Uroczyste sesja początkiem obchodów dni miasta, „Magazyn samorządowy Gminy Borek Wielkopolski”, 2014, nr 2, s. 4-5.

Warczak C., Ku czci papieża Polaka, „Życie Gostynia”, 2011; nr 42, s. VII.