Wykłady akademickie w trzeciej edycji Projektu CSW@ 2020

Data wykładu: 2 grudnia 2020

Tytuł wykładu: Mózg w czasach pandemii

Podczas wykładu uzyskujemy odpowiedź na dwa kluczowe pytania stawiane przez mózg w sytuacjach stresogennych, wywołanych np. pandemią. Mózg pyta zatem nas: 1) Jaka jest wartość dostępnych wyborów? 2) Ile każdy wybór kosztuje? Wykładowca przedstawia obliczenia oraz ich metodologię – na podstawie zasad neuronauki. Przekonuje, że umysł człowieka robi rzeczy niemożliwe dla innych i chwali prostotę jako najlepsze antidotum na Covid-19. Wykład pozwala lepiej zrozumieć nam samych siebie.

prof. UAM dr hab. Maciej Błaszak – zatrudniony na Wydziale Filozofii UAM w Pracowni Epistemologii i Kognitywistyki;   znawca procesów epistemologicznych i kognitywistcznych zachodzących w mózgu i umyśle, a także edukator i popularyzator wiedzy na ten temat; autor licznych prac, w tym m.in. książki Ekotypy poznawcze człowieka: przyczynek do kognitywistycznej teorii podmiotu.

Data wykładu: 16 grudnia 2020

Tytuł wykładu: Dziennikarstwo a mediaworking

Wykład poświęcony jest roli współczesnego dziennikarstwa w dobie coraz silniejszego oddziaływania social mediów. Wykładowca poszukuje odpowiedzi na następujące pytania: 1) Kim jest współczesny dziennikarz? 2) Jakie ma zadania? 2) Czego oczekują od niego dzisiejsi odbiorcy? Rozważane są one w odniesieniu do standardów dziennikarskich i zasad etyki zawodu. W drugiej części wykładu przedstawione zostają podstawowe reguły występowania przed kamerą.

Marcin Zawada – dziennikarz i wykładowca akademicki, który swoją przygodę z mediami rozpoczął 15 lat temu w poznańskim Radiu Afera. Przez kilka lat współpracował z Polsatem i TVP, a od 5 lat związany jest z Onetem, gdzie m.in. prowadzi serwisy informacyjne, wieczory wyborcze i pracuje jako wydawca. Jest autorem reportaży, programów telewizyjnych i cykli podcastów. Obecnie przygotowuje także pracę doktorską poświęconą historii poznańskiego radia.

Data wykładu: 27 stycznia 2021

Tytuł wykładu: Teatr obywatelskiej odpowiedzialności, czyli kilka słów o poznańskim Teatrze Ósmego Dnia

Wykład ma charakter konwersatoryjny i w gruncie rzeczy jest rozmową o artystycznej i społecznej aktywności Teatru Ósmego Dnia. Rozmowa, w której uczestniczą aktorzy Ósemek, Adam Borowski oraz Marcin Kęszycki, toczy się wokół poszczególnych etapów działalności teatru, począwszy od lat 60. XX wieku aż po czasy współczesne. Najpierw dowiadujemy się, w jaki sposób przedstawienia Teatru Ósmego Dnia obnażały absurdy życia społeczno-politycznego w okresie PRL-u., a następnie poznajemy najważniejsze dokonania teatru po 1989 r. Spektakle zrealizowane w wolnej Polsce zawierają bowiem krytyczną analizę współczesności, a aktorzy legendarnego teatru pozostali wierni kontrkulturowej postawie: uwrażliwiają na biedę i cierpienie zwykłego człowieka, walczą z niesprawiedliwością,  sprzeciwiają się  omnipotentnej władzy. Wykład ilustrowany jest fragmentami nagrań z wybranych spektakli.

prof. UAM dr hab. Klaudiusz Święcicki – historyk kultury, zajmujący się teatrem. Obecnie pracuje w Katedrze Turystyki i Rekreacji UAM w Poznaniu. Autor monografii: Małe ojczyzny Europy w teatrze Tadeusza Kantora (2002), Historia w teatrze Tadeusza Kantora (2007), Wielopole Skrzyńskie i Galicja w „kliszach pamięci” Tadeusza Kantora (2016) oraz kilkudziesięciu artykułów poświęconych teatrowi, historii kultury oraz turystyce kulturowej. Prowadzi projekty kulturalne, warsztaty teatralne oraz z dialogu międzykulturowego.

Data wykładu: 10 lutego 2021

Tytuł wykładu: Wprowadzenie do gatunków dziennikarskich

Wykład wyjaśnia sposoby kreowania oraz rozpoznawania różnych gatunków dziennikarskich, zarówno informacyjnych, jak i publicystycznych. Omówione zostały m.in. źródła informacji i związane z nimi wymogi oraz nagłówki prasowe i lidy. Wykładowca bardziej szczegółowo scharakteryzował następujące gatunki dziennikarskie: wywiad, artykuł, komentarz, felieton, recenzję oraz reportaż. Punktem specjalnym wykładu były pytania zadawane przez uczniów klasy akademickiej z I LO im. M. Curie-Skłodowskiej w Ostrzeszowie: Julię Wiśniewską oraz Bartosza Błocha.

red. Andrzej Niczyperowicz – dziennikarz związany z Polska Press oraz wykładowca akademicki. Przeszedł wszystkie szczeble kariery zawodowej – od stażysty – do redaktora naczelnego w ,,ITD’’, „Życiu Warszawy”, „Siedmiu dniach”, „Gazecie Poznańskiej” oraz „Głosie Wielkopolskim”. Od roku 1981 jest wykładowcą Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Związany był także z Wyższą Szkołą Umiejętności Społecznych, Wyższą Szkołą Psychologii Społecznej oraz Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa. Zajmuje się teorią i praktyką gatunków dziennikarskich. Jest autorem i redaktorem popularnych podręczników dziennikarstwa: ABC dziennikarstwa; Abecadło dziennikarza. Kontekst; Dziennikarstwo od kuchni; Reportaż po polsku; Polubić dziennikarstwo.

Data wykładu: 17 lutego 2021

Tytuł wykładu: Helena Modrzejewska w Poznaniu, czyli o kulcie gwiazdy w XIX-wiecznym teatrze

Wykład ukazuje związki Heleny Modrzejewskiej z Poznaniem i Wielkopolską jako ważny element jej biografii. Relacje te zostały ukazane na trzech zasadniczych płaszczyznach: zawodowej, prywatnej i społeczno-politycznej. Zestawienie oraz analiza materiałów prasowych, które są elementem wykładu, pozwalają oddać nie tylko szczególną atmosferę i emocje towarzyszące występom gościnnym Modrzejewskiej w Poznaniu, lecz także pomagają zrozumieć przyczyny, które spowodowały, iż w różnych momentach swego życia artystka snuła plany osiedlenia się na stałe w Wielkopolsce. Przybywając do stolicy Wielkopolski w 1880, 1890, 1895 i 1903 roku Modrzejewska miała świadomość, iż jej sceniczne kreacje zostaną odebrane jako manifestacja polskości w mieście traktowanym przez zaborców jako stolica najdalej wysuniętej na wschód pruskiej prowincji. Występy Modrzejewskiej w Poznaniu wywoływały skrajnie żywiołowe reakcje, które doskonale odzwierciedlały dziewiętnastowieczne zjawiska gwiazdorstwa i aktoromanii.

prof. UAM dr hab. Krzysztof Kurek – kierownik Katedry Teatru i Sztuki Mediów na Wydziale Antropologii i Kulturoznawstwa UAM. Zajmuje się historią polskiego teatru i dramatu, a także dziejami Poznania i Wielkopolski. Przez kilka lat był związany z Teatrem Polskim w Poznaniu, najpierw jako sekretarz literacki (1993-1996), a następnie jako kierownik literacki (2000-2002). W latach 2015-2017 był Głównym Redaktorem Wydawnictw Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Współtworzy Komisję Historyczną Teatru Polskiego w Poznaniu, a także jest członkiem Rady Artystycznej tej sceny. Jest m.in. autorem następujących monografii: Polski Hamlet. Z historii idei i wyobraźni narodowej (1999); Teatr i miasto. Historia sceny polskiej w Poznaniu w latach 1782-1849 (2008); Teatry polskie w Poznaniu w latach 1850-1875. Repertuary, artystyczne idee, polityczne konteksty (2013); Widowiska poznańskie. Studia z historii teatru, dramatu i miasta (2018); Teatr poznański w podróży (1870-1900). Repertuary występów i źródła do dziejów sceny polskiej w zaborach pruskim i rosyjskim (2019); Okolice widowisk. Studia i szkice (2021).

Data wykładu: 3 marca 2021

Tytuł wykładu: Kontrowersyjni Piastowie

W historii szkolnej pierwsi władcy często przedstawiani są jednoznacznie. Mieszko I to wizjoner, założyciel państwa. Bolesław Chrobry – wielki władca.  Mieszko II – nieudacznik. Bolesław Śmiały – zabójca biskupa Stanisława. Bolesław Krzywousty – może i dzielny, ale odpowiedzialny za podział dzielnicowy. Z reguły władcy ci oceniani są według dzisiejszych kryteriów oraz wiedzy o późniejszych konsekwencjach ich czynów. Tymczasem dla badaczy postacie te zawsze wzbudzają jakieś kontrowersje. Ich działalność nie była wcale tak jednoznaczna jakbyśmy sobie tego życzyli. Kontrowersyjni Piastowie to wykład nie tylko ukazujący naszych pierwszych Piastów w sposób „niepotoczny”, ale również uświadamiający, jak wyrywkowa i zmitologizowana jest nasza wiedza o początkach państwa polskiego.

dr Michał Bogacki – historyk, dyrektor Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Był jednym z organizatorów kilku edycji wolińskiego Festiwalu Słowian i Wikingów. Interesuje się dziejami wojskowości wczesnośredniowiecznej oraz popularyzacją historii, w tym odtwórstwem historycznym. Autor, współautor oraz redaktor kilku książek, m.in.: Przemiany w wojskowości polskiej od połowy X wieku do 1138 roku. Kształt i organizacja armii (Toruń 2007), Broń wojsk polskich w okresie Średniowiecza (Zakrzewo 2009), Wolin – miasto Słowian i wikingów. Historia wolińskich festiwali i nie tylko (współautorstwo z Wojciechem Filipowiakiem, Wolin 2019).

Data wykładu: 17 marca 2021

Tytuł wykładu: Bioróżnorodność najzimniejszych ekosystemów na świecie

Lodowce obecnie stanowią 10% lądów. O ich kurczącej się powierzchni przypominają nam regularnie naukowcy oraz media. Majestatyczne masy lodu w regionach górskich i polarnych są ważnym elementem utrzymującym równowagę na naszej planecie. Dla biologów są czymś jeszcze: są przedmiotem badań niewidocznych gołym okiem organizmów, które upodobały sobie lodowce na tyle, aby zadomowić się tam na stałe. Organizmom tym nie straszne jest zimno ani sezonowość. Nauczyły się strategii przetrwania w surowych warunkach. Wykład pozwala uzyskać odpowiedzi m.in. na następujące pytania: Jakie organizmy żyją na lodowcach? Czego możemy się od nich nauczyć? Czy wraz z ginącymi lodowcami znikną także ich mieszkańcy? Czy mikroskopijne organizmy mogą kolorować lodowiec?

dr Krzysztof Zawierucha – zatrudniony w Instytucie Biologii Środowiska na Wydziale Biologii UAM w Poznaniu. Interesuje się życiem na lodowcach oraz w regionach polarnych. Szczególnymi obiektami badań są otwory kriokonitowe, czyli małe stawki w lodowcach oraz ich mikroskopijni mieszkańcy, zwłaszcza niesporczaki. Prowadził badania terenowe na Svalbardzie, Grenlandii w Alpach i Norwegii. Kierownik projektów badawczych dotyczących bioróżnorodności lodowców. Autor oraz współautor ponad 60 publikacji naukowych.

Data wykładu: 31 marca 2021

Tytuł wykładu: Miejsce jako przestrzeń sztuki. Refleksje artysty

Celem wykładu i prezentacji jest wskazanie różnorodności źródeł dla twórczych inspiracji, które inicjują rozwój artystyczny. Wykład przybliża ideę twórczości w „miejscu” i przedstawia konkretne obiekty – zrealizowane projekty artystyczne. Można w nich dostrzec, jak jednoznacznie formę dzieła określa przestrzeń i materia miejsca. Prezentacja skierowuje uwagę ku refleksji, że sztuka jest jedną z tych dyscyplin wiedzy i nauki, która dba o kształt etyczny i estetyczny kontekst codzienności.  

prof. ASP dr hab. Anna Maria Kramm – malarka i rysowniczka, wykładowczyni akademicka. Dyplom z wyróżnieniem wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych w dyscyplinie artystycznej malarstwo uzyskała w 1996 roku. Obecnie na Wydziale Malarstwa macierzystej uczelni prowadzi dyplomującą pracownię kierunkową. Jej prace były eksponowane  na krajowych i zagranicznych wystawach indywidualnych (48) oraz zbiorowych (97). Zrealizowała 49 wystaw kuratorskich. Częścią jej dorobku artystycznego są sympozja sztuki, twórcze spotkania plenerowe i warsztatowe oraz najistotniejsze w twórczości artystki międzynarodowe interdyscyplinarne projekty twórcze: My Space, Expositur, Ice Camp, Stone House. Anna Maria Kramm jest autorką trzech artystycznych monografii: Shape of Space, To ja Anna Maria oraz Shape of living.

Data wykładu: 14 kwietnia 2021

Tytuł wykładu: „U Rzymian nie ma zaszczytu większego niż triumf” (Liwiusz XXX, 15). Triumf rzymski i jego antyczne wyobrażenia w sztuce i na monetach

Triumf to jedno z najwyższych wyróżnień dla zwycięskiego wodza za odniesienie sukcesu militarnego w starożytnym Rzymie. Obwarowany trudnymi do spełnienia warunkami, by móc go celebrować, był szczytem marzeń dla każdego, kto w imię Rzymu walczył z wrogiem zewnętrznym. Nie stracił swego prestiżu przez całe dzieje Rzymu – od jego legendarnego założenia aż po schyłek istnienia. Był źródłem dumy nie tylko dla autora sukcesu, tj. samego triumfatora, ale i dla jego potomków wiele pokoleń później. Podczas wykładu została omówiona istota tej niezwykłej ceremonii, jej charakter, przebieg, jak również procedura ubiegania się o ten zaszczyt. Szczególny akcent został położony na to, jaki obraz triumfu przetrwał w antycznych środkach przekazu, głównie w sztuce i na monetach.

prof. UAM dr hab. Katarzyna Balbuza – zatrudniona na Wydziale Historii UAM w Poznaniu, gdzie pełni funkcję prodziekana ds. studenckich i kształcenia.  Kieruje Pracownią Historii Starożytnej Grecji i Rzymu. Jej badania naukowe skupiają się na dziejach starożytnego Rzymu, w szczególności na ideologii władzy, autoprezentacji cesarzy rzymskich, historii idei oraz na numizmatyce rzymskiej. Autorka wielu publikacji, w tym dwóch książek: Triumfator. Triumf i ideologia zwycięstwa w starożytnym Rzymie epoki cesarstwa (2005) oraz Aeternitas Augusti. Kształtowanie się i rozwój koncepcji wieczności w (auto)prezentacji cesarza rzymskiego (od Augusta do Sewera Aleksandra) (2014). Laureatka dwóch nagród Prezesa Rady Ministrów – za rozprawę doktorską (2002) i habilitacyjną (2015). Prezes poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego. Odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Data wykładu: 28 kwietnia 2021

Tytuł wykładu: Dlaczego rewolucja, dlaczego w neolicie i co z tego wynika?

Historia Bliskiego Wschodu w okresie od 12.000 do 8.000 lat temu to czas fundamentalnych zmian określanych mianem rewolucji neolitycznej, które w nieuchronny sposób zdeterminowały późniejsze dzieje Starego Świata. W wykładzie przedstawione zostały najważniejsze elementy składowe rewolucji neolitycznej, takie jak wykształcenie się osiadłego trybu życia, udomowienie roślin i zwierząt, wypracowanie nowego porządku społecznego (wymuszonego znaczącym wzrostem populacji) oraz powstanie zorganizowanej formy wierzeń.

prof. dr hab. Arkadiusz Marciniak – zatrudniony na Wydziale Archeologii UAM w Poznaniu. Od dwudziestu lat prowadzi badania wykopaliskowe na neolitycznej osadzie w Çatalhöyük w Turcji, która znajduje się liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zajmuje się problematyką neolitu Bliskiego Wschodu i Europy, teorią i metodologią badań archeologicznych oraz społeczną zooarcheologią. Jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Trzy lata spędził w charakterze profesora wizytującego na Uniwersytecie Stanforda w Stanach Zjednoczonych oraz na University College London w Wielkiej Brytanii. Był stypendystą Fundacji Fulbrighta, Humboldta, Mellona, Kościuszki i the Soros/Commonwealth Office. Jest autorem ponad 250 publikacji, w tym pięciu książek, 16 prac pod redakcją oraz ponad sześćdziesięciu artykułów w prestiżowych czasopismach o randze międzynarodowej. Za swoje osiągnięcia otrzymywał liczne nagrody i wyróżnienia. Jest laureatemgłównej nagrody przyznanej przez Dyrekcję Generalną ds. Edukacji, Młodzieży, Sportu i Kultury Komisji Europejskiejw ramach The European Year of Cultural Heritage. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej.