Założenia projektu
Drewno to materiał szlachetny, znany i niezmiennie ceniony od wielu lat. Jest szeroko stosowane w architekturze, wystroju wnętrz i produkcji mebli. Używa się go jako paliwa opałowego. Powstaje z niego także papier. Każdy wie, że drewno pozyskuje się z drzew, jednak jak dokładnie wygląda ten proces? Jaką drogę musi ono przebyć, by znaleźć się w naszych domach? Żeby wyjaśnić te i inne pytania, stworzyliśmy Szkolny Projekt „Z lasu do domu”.
Oto cele projektu:
- umiejętność pracy zespołowej,
- logiczne, algorytmiczne myślenie (rozwijanie wyobraźni),
- zadaniowe podejście do stawianych problemów,
- odkrywanie nowych zjawisk i zależności,
- orientacja w terenie (zwracanie uwagi na szczegóły),
- kreatywne projektowanie rozwiązań i ich testowanie,
- rozwijanie umiejętności związanych z inżynierią i robotyką.
Do realizacji zadań projektowych, wykorzystaliśmy materiały i sprzęt pozyskany w ramach Projektu Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2020, Podprojekt Uczniowskie Laboratoria Informatyczne 1-3. Należały do nich między innymi: Klocki Lego Education WeDo 2.0, Ozoboty i dedykowane dla nich puzzle drewniane z sekwencją barw, tablety, mata dydaktyczna i kolorowe kubeczki plastikowe do „Kodowania na dywanie”, robot edukacyjny Photon oraz podręczniki i strony internetowe np.: https://puzzle.uczymydzieciprogramowac.pl/pl, https://scratch.mit.edu/.
Realizacja
Nasza szkoła znajdująca się w niewielkiej wsi Łagiewniki Kościelne, położona na terenie Gminy Kiszkowo w powiecie gnieźnieńskim, wzięła udział w Projekcie Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2020, Podprojekt Uczniowskie Laboratoria Informatyczne 1-3. Ze względu na to, że otaczają nas liczne lasy, a kilkanaście kilometrów stąd położona jest Puszcza Zielonka, postanowiliśmy stworzyć projekt szkolny, w którym przedstawiliśmy proces wykorzystania tego ekologicznego i naturalnego surowca jakim jest drewno pozyskiwane z drzew rosnących w polskich lasach.
Grupę projektową stanowiło 20 uczniów z klasy II i III. Projekt realizowany był od listopada 2021 roku do maja 2022 roku.
Długa droga z lasu do domu
O tym, że drewno bierze się z lasu wiedzą nawet kilkuletnie dzieci. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę z tego, jak wygląda proces jego pozyskiwania i obróbki. Większość polskiego drewna (nawet 90%) pochodzi z Lasów Państwowych, ale – wbrew pozorom – nie uszczupla to ich zasobów. Wycinkę przeprowadza się bowiem zgodnie z normami ekologicznymi, a jej skutki rekompensuje nowymi nasadzeniami. Dzięki temu powierzchnia Lasów Państwowych w Polsce nie tylko nie maleje, ale wręcz wzrasta. Aby to sprawdzić, wybraliśmy się do lasu w Kamionku, gdzie naszym przewodnikiem był Pan Bartosz Krąkowski – leśniczy, łowczy i ornitolog. Pokazał nam: róznorodność gatunkową drzew rosnących w lesie, piętrowość, roślinność. Opowiedział o zwierzętach żyjących w lesie, ich tropach i śladach. Omówił drogę siewek – maleńkich sadzonek, które najpierw trafiają do szkółki na dwa-trzy miesiące. Potem wracają do lasu na uprawę jako małe drzewka. Gdy podrosną, zmieniają się w młodnik. Po około 80-100 latach, stają się dorosłymi drzewami (w zależności od gatunku), czyli starodrzewiem. Wyjaśnił, jak jest pozyskiwane drewno i dlaczego jest najbardziej ekologicznym materiałem, jaki znają ludzie.
W związku z tym, uczniowie wykonali następujące działania:
- zaprojektowali grę planszową „Leśna przygoda” – kodowali trasy Ozobotów wykorzystując tablicę kodów graficznych i zdobytą wiedzę na planszy w kształcie choinki, tworzyli insrukcję do gry,
- przygotowali „Zielnik”, rozpoznając i opisując gatunki drzew rosnących w polskich lasach,
- rozwiązywali krzyżówki i rebusy tematyczne na tabletach,
- budowali trójwymiarowe konstrukcje z kolorowych kubeczków, układali wzory na macie do kodowania według instrukcji,
- tworzyli proste gry w języku programowania Scratch,
- oglądali tematyczne filmiki edukacyjne i reklamowe, dotyczące pozyskiwania, obróbki i zastosowania drewna (zdalne nauczanie).
Ścięte drzewo – drewno – trafia do tartaku, czyli zakładu przetwórstwa drzewnego. Tam usuwana jest z niego kora, a następnie dzielone jest ono na mniejsze części – deski lub belki. Następnie materiał jest suszony w specjalnych suszarniach. Proces ten może trwać nawet kilka miesięcy, w zależności od początkowej wilgotności i rodzaju drewna. Wysuszony surowiec może być potem poddany dalszej obróbce. W tartakach nierzadko dokonuje się wstępnego zabezpieczenia i konserwacji drewna. Wykonuje się z niego również różnego rodzaju elementy, nie tylko deski, ale też kantówki, łaty czy więźby dachowe, zgodnie z zamówieniem klientów. Odbiorcą drewna z tartaku są zazwyczaj stolarnie, firmy meblarskie i budowlane.
Udało nam się odwiedzić Tartak Pana Rafała Frąckowiaka w Olekszynie. Tam prześledziliśmy cały proces obrabiania drewna – od kłody do deski. Właściciel firmy zaprezentował nam maszyny i pojazdy, jakie są wykorzystywane w tartaku (trak, grubościówka, piła łańcuchowa i stołowa, wózek widłowy itp.).
W ramach prac projektowych, uczniowie skonstruowali i zaprogramowali roboty z klocków Lego Education WeDo 2.0:
- chwytak do załadunku kłód drewna w lesie,
- samochód ciężarowy z przyczepą dłużycową do transportu drewna z lasu do tartaku,
- wózek widłowy do przewozu belek i desek w tartaku.
Drewno w stolarni zwykle przechodzi dalszą obróbkę. Jest klejone, frezowane, heblowane, cięte, bejcowane i lakierowane. Wszystko po to, aby móc zamienić się w stylowe meble. Jego prawidłowe przygotowanie wymaga zaś doświadczenia, umiejętności i delikatności.
Nawiązując współpracę z zakładem przetwórstwa drzewnego, warto upewnić się, że jest to solidna, renomowana firma, która pozyskuje surowiec ze sprawdzonych i legalnych źródeł. Takim przedsiębiorstwem w naszej najbliższej okolicy jest Zakład Stolarski Państwa Zygadlików w Rybnie Wielkim, który specjalizuje się w produkcji schodów drewnianych. W tym miejscu, właścicielka firmy przeprowadziła nas przez kolejne etapy wytwarzania schodów drewnianych (oraz szkieletów foteli i krzeseł, króre wykonywane są tylko na indywidualne zamówienie) – od deski do stopnia, podstopnicy, tralki, poręczy itp..
W toku dalszych działań, uczniowie wykonywali projekty mebli (na papierze), a potem budowali je z klocków Lego.
Szlachetne drewno w domu
Drewno, nawet w dobie nowoczesnych rozwiązań i materiałów, nadal gości w niemal każdym domu. Wykonuje się z niego całe konstrukcje lub ich elementy, a także stolarkę okienną i drzwiową czy rozmaite fragmenty wykończenia. Ogromnym uznaniem cieszą się drewniane podłogi oraz schody. Wyroby z drewna każdemu wnętrzu dodają ciepła i przytulności. Wielu zwolenników niezmiennie ma też meble wykonane z tego wysokogatunkowego, eleganckiego surowca. Z płyt wiórowych powstają zaś tańsze ich odpowiedniki. Poza tym, z drewna wytwarzane są też zabawki, przyrządy gospodarstwa domowego, ramki do zdjęć, biżuteria, lichtarze do świeczek, puzzle, gry planszowe, papier, altany, meble i doniczki ogrodowe, itd.. Produkcja każdego drewnianego elementu, mebla czy dekoracji to żmudny i pracochłonny proces. Dlatego są one tak cenione.
Efektem końcowym naszego projektu było przygotowanie makiety, przedstawiającej drogę drewna z lasu do domu. Uczniowie wraz z nauczycielami:
- „posadzili” las,
- „zbudowali” tartak, wiatę, suszarnię i stolarnię,
- skonstruowali i zaprogramowali pojazdy i sprzęt potrzebny do załadunku i transportu drewna,
- nagrali krótkie filmiki i zrobili zdjęcia z wykorzystaniem tabletów,
- zgromadzili przedmioty wykonane z drewna i przygotowali z nich wystawkę.
Wszystkie efekty naszych projektowych działań zostały zaprezentowane uczniom i nauczycielom Szkoły Podstawowej w Łagiewnikach Kościelnych. Wywołały one ogromne emocje. To potwierdza, że warto podejmować wysiłek, a przede wszystkim angażować młode pokolenie, które jest ciekawe świata i przez aktywny udział oraz podejmowane działania lepiej przyswaja wiedzę.
Multimedia
—————————————-
Relacje wideo z każdego miesiąca realizacji naszego szkolnego projektu „Z lasu do domu”.
—————————————-
Zespół projektowy
Nazwa szkoły: Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Łagiewnikach Kościelnych
Nauczyciel – opiekun grupy projektowej: Anna Występska
Uczniowie – członkowie zespołu projektowego:
Amelia Bubacz
Igor Chudy
Rozalia Czerniak
Kacper Drzewiecki
Konstancja Frąckowiak
Adam Godek
Michalina Hynder
Marek Jałoszyński
Lena Jelonej
Zuzanna Kołacka
Joanna Łagoda
Zuzanna Otuszewska
Alicja Pisarek
Stanisław Radziński
Kornelia Szafrańska
Nikola Szczepaniak
Gracjan Szczepański
Lenka Urbańska
Hubert Wyleżała
Zofia Występska