Technikum Weterynarii to jeden z typów szkół w Zespole Szkół Ponadpodstawowych w Przygodzicach. To malownicze miejsce położone wśród pięknej natury i okolicznych stawów. Gmina Przygodzice słynie z bocianów, które są „podglądane” przez kamerę. Projekt obserwacji kamerą internetową gniazda bocianów białych „Blisko bocianów” prowadzony jest przez Południowo Wielkopolską Grupę Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków przy współpracy Gminą Przygodzice.
W pięknym parku znajduję się nasza szkoła, do niej uczęszczamy my. Jesteśmy uczniami drugiej klasy i coraz bardziej fascynuje nas świat zwierząt. Nie zgadzamy się na krzywdę, jaką ludzie wyrządzają zwierzętom. Dlatego jesteśmy wolontariuszami w Międzygminnym Schronisku dla zwierząt Wysoku Wielkim. W 2019 roku nasza wychowawczyni podpisała umowę współpracy z Panią kierwonik schroniska. W ramach niej angażowaliśmy się w różne akcje na rzecz zwierząt. które tam mieszkają. Mieliśmy wyznaczone dyżury, podczas których wyprowadzaliśmy zwierzęta na spacery.
To jest schronisko międzygminne, w związku z tym utrzymuje je Urząd Miasta i Gminy, które partykulują koszta. Głównie w nim przebywają psy, natomiast są też koty. Kociarnia dopiero będzie budowana. To schronisko jest na 160 piesków. Szczegóły działania schroniska możecie poznać czytając pełny wywiad, który jest dostępny na platformie.
W nowym roku szkolnym zaczęła się nasza przygoda z podprojektem Klasy Akademickie. Długo dochodziliśmy do porozumienia co ma być przedmiotem naszego projektu. Ostatecznie wspólnie z naszą nauczycielką panią Lidią Jakubiak wybraliśmy temat projektu, chcieliśmy obserwować zachowania zwierząt w schronisku i wspólnie zastanowić się nad przyczynami tych zachowań. I tak powstał projekt „Zachowania zwierząt w schronisku.”
Opiekunka projektu podzieliła nas na grupy, wyznaczyła małe kroki (cele) w tworzeniu obudowy merytorycznej. Każdy z nas miał przydzielone zadania, a wyniki i opracowania omawiał na forum podczas zajęć zdalnych na platformie MS TEAMS. Ponieważ pandemia zburzyła nasze plany, praca zdalna zatrzymała nas w naszych domach. Nie mogliśmy wszyscy jeździć do schroniska, ale nasz kolega Wojtek jest długoletnim wolontariuszem schroniska, który mieszka blisko placówki i mógł bez ograniczeń być naszym obserwatorem. To na jego brakach spoczęła obserwacja i archiwizacja zdjęć i filmów.
Na początku trzeba zrozumieć, więc poszukaliśmy definicji etogramu i etologii. Już wiemy, że etogram to zbiór wszystkich zachowań zwierząt danego gatunku w naturalnym środowisku. Każdy gatunek ma pewne zachowania, które musi realizować w przypadku psów są to:
1. Sen i odpoczynek – 16 do 18 godzin
2. Żucie, jedzenie i gryzienie – 1 godzina
3. Czynności eksplorujące otoczenie, w tym bieg, spacer, chodzenie – 1 godzina
4. Pielęgnacja np. wylizywanie, drapanie – 1 godzina
5. Interakcje grupowe – 1 godzina
6. Pogoń łowiecka – 1 godzina
7. Zabawa -2 godziny
Dużo tego prawda? Nie wszyscy ludzie o tym wiedzą.
Myślą , że pies to maskotka i potem są rozczarowania i smutki A jak myślicie dlaczego pieski trafiają do schroniska? Dotarliśmy do wyników badań, które naprawdę nas zaskoczyły. Odpowiedzi są często absurdalne, wyniki badań są oburzające; na przykład : pies niszczy meble, zwierzak się zestarzał, znudził się dzieciom…
Niestety bardzo często zakup jest bezmyślny? Na wiele pytań i wątpliwości dotyczących potrzeb zwierząt przychodzi odpowiedź a jest nią definicja dobrostanu. Zootechnicy zapewne znają się najlepiej na produktywności, higienie, śmiertelności etc. Jednakże to zwierzę wie najlepiej, co odczuwa, a tego właśnie dotyczy dobrostan zwierząt (Duncan i Petherick, 1991).
Animal Welfare-dobrostan-jest to stan zdrowia fizycznego i psychicznego osiągany w warunkach pełnej harmonii ustroju w jego środowisku. Bardzo trudno jest o wysoki dobrostan dla zwierząt w warunkach schroniska, kiedy nie mają możliwości realizacji swojego behawioru.
W 1979 roku brytyjska Rada Dobrostanu Zwierząt Gospodarskich uaktualniła listę do formy uznawanej obecnie.
Lista Pięciu Wolności:
- Wolność od głodu i pragnienia – poprzez zapewnienie łatwego dostępu do świeżej wody i pokarmu dla zachowania pełnego zdrowia i żywotności
- Wolność od dyskomfortu – poprzez dostarczenie odpowiednich warunków otoczenia, w tym schronienia (osłony) i wygodnego miejsca do spoczynku
- Wolność od bólu, urazów i chorób – poprzez zapobieganie lub szybką diagnozę i leczenie
- Wolność ekspresji normalnych zachowań – przez dostarczenie wystarczającej przestrzeni, odpowiedniego wyposażenia i towarzystwa zwierząt tego samego gatunku
- Wolność od strachu i dystresu – przez zapewnienie warunków zapobiegających mentalnemu cierpieniu
Kryteria oceny dobrostanu stosowane w projekcie Welfare Quality.
A. Dobre karmienie
1. Brak długotrwałego głodu
2. Brak długotrwałego pragnienia
B. Dobre pomieszczenie
3. Komfort odpoczynku
4. Komfort termiczny
5. Swoboda ruchu
C. Dobre zdrowie
6. Brak uszkodzeń ciała
7. Brak choroby
8. Brak bólu wywołanego przez zabiegi gospodarskie
D. Odpowiedni behawior
9. Ekspresja zachowań społecznych
10. Ekspresja innych zachowań
E. Dobre stosunki człowiek – zwierzę
12. Pozytywny stan emocjonalny (zwierzęcia) Źródło: opracowanie na podstawie Veissier i in., 2011
Psi dobrostan Ustawa z dnia 2 sierpnia 1997 roku O ochronie zwierząt nakazuje zapewnienie psu:
– stały dostęp do wody pitnej,
– odpowiedni posiłek dziennie,
– pomieszczenie chroniące przed warunkami atmosferycznymi,
– przebywanie na uwięzi do 12 godzin na dobę,
– uwięź nie może być krótsza niż 3 m,
– nie może powodować urazów ani cierpienia,
– obroża powinna być dopasowana,
Czas na naszych bohaterów
AXEL-Wiek – około 7/8 lat Axel to duży pies o krótkiej sierści, przypomina owczarka. Był adoptowany 2 razy, lecz po licznych ucieczkach został znów oddany. Inteligentny, przyjaźnie nastawiony do człowieka, do innych psów niekoniecznie. Uwielbia zabawy i wymaga dużo ruchu, gdy mu go brakuje ma tendencje do ucieczek.
ZBYSZEK– Wiek – około 5 lat Zbyszek jest małym psem podobnym do owczarka niemieckiego Trafił do schroniska z Wielowsi. Prawdopodobnie błąkał się i nikt się po niego nie zgłosił Jest to bardzo wesoły pies. Uwielbia przytulanie i kontakt z człowiekiem. Chętnie biega i wychodzi na spacery. Akceptuje inne psy.
SPARTA-Wiek – około 6/7 lat Sparta jest małą, grubszą suczką ze śmiesznym ogonem. Umaszczenie ma czarne podpalane. Trafiła do schroniska z interwencji, była 2 miesiące zamknięta sama w mieszkaniu.Jest energicznym psiakiem, uwielbia kontakt z człowiekiem i lubi chodzić na spacery. Akceptuje inne psy, ale zdarza jej się na nie szczekać.
• NEMO– jest bardzo energiczny, nie zapewnianie mu dawki ruchu powoduje problemy, Długi spacer zniweluje kłopoty i różne niechciane zachowania. Nemo jest psem bardzo energicznym i brak zapewnienia mu dziennej dawki ruchu powoduje problemy. Na spacerze ciągnie smycz i zdarza mu się ją podgryzać. Jednak po zapewnieniu mu długiego spaceru i aktywności na wybiegu Nemo staje się spokojny i opanowany. W jego przypadku jedynym problemem jest niezaspokojenie jego potrzeb związanych z ruchem, gdyż Nemo jest psim optymistą uwielbiającym przysmaki i głaskanie. Zgadza się też z innymi psami.
Trwający projekt i obserwacja psów upewniło nas w tym co jest przyczyną psich zachowań, których człowiek często nie chce zaakceptować i pogodzić się z tym, że są one wpisane w psi etogram. Najczęstszymi niepożądanymi zachowaniami w schronisku są:
- Nadaktywność- pobudzenie-przyczyną jest brak niewystarczającej ilości ruchu.
- Agresja w stosunku do innych zwierząt-przyczyną jest strach i nie znane nowe otoczenie
- Wycofanie -przyczyna brak wczesnej socjalizacji ( ale zwykle dotyczy psa który trafia do schroniska)
- Strach przed człowiekiem- najczęstszą przyczyną jest trudna przeszłość np. znęcanie się
Przez te kila miesięcy wydarzyło się dużo dobrego: Zbyszek ma dom, nie jest już psiakiem ze schroniska. Nasz kolega Wojtek próbował go przygarnąć jednak nie udało się, ale dzięki Jego zaangażowaniu udało mu się znaleźć nowych właścicieli.
Pamiętajcie, każdy z nas może przygarnąć zwierzaka. Jak to zrobić? Schroniska dla zwierząt pełne są psów, kotów, a czasem i gryzoni i ptaków, które czekają, aż ktoś je pokocha i się nimi zaopiekuje. Choć ich opiekunowie dwoją się i troją, aby znaleźć im nowy dom, nie zawsze proces adopcji przebiega tak łatwo, jak spodziewają się tego chętni. Zwierzęta te zostały już dostatecznie skrzywdzone przez los, aby przechodzić przez odrzucenie po raz kolejny. Bezdomne zwierzęta potrzebują specjalnego traktowania.
Pracownicy takich miejsc, jak schronisko , chcąc je uchronić przed „pieskim losem”, przeprowadzają dokładny wywiad z osobą chętną oraz obserwują ją podczas spotkań z wypatrzonym psem czy kotem.
Pierwszy kontakt i wizyta przedadopcyjna. Gdy do przytuliska zgłasza się osoba chętna do adopcji bezdomnych zwierząt pracownicy mają prawo być wobec niej nieufni. Nierzadko mają niestety do czynienia z nieodpowiedzialnymi ludźmi, którzy psa lub kota biorą tylko na kilka dni albo tygodni, by potem ponownie je porzucić i zawieść ich zaufanie. Po kontakcie telefonicznym lub mailowym odbywa się wizyta przedadopcyjna w domu osoby chętnej. Ma ona na celu wykluczenie przeciwskazań – złych warunków mieszkaniowych, braku codziennej opieki, chęci trzymania psa w ciasnym kojcu lub na łańcuchu i wielu innych. Pracownicy schroniska dla zwierząt chcą poznać prawdziwe intencje osoby planującej adopcję zwierząt. Czy nie ma to być prezent, czy pies nie będzie szkolony do nielegalnych działań, czy będzie się nim miał kto zająć w czasie wyjazdu domowników, czy nikt w domu nie ma alergii, czy rodzinę stać na wydatki związane ze zwierzakiem – karmę, weterynarza etc.
Nie wystarczy mieć osiemnastu lat, aby zaadoptować zwierzę – trzeba być też odpowiedzialnym, rozsądnym i wyrażać szczerą chęć opieki nad bezdomnym zwierzęciem.Podpisanie umowy i wizyty poadopcyjne Osoba, która pozytywnie przejdzie przez proces przedadopcyjny podpisuje umowę ze schroniskiem dla zwierząt i odbiera zwierzę z przytuliska. Nie jest to jednak koniec kontaktu z pracownikami tego miejsca. W przyszłości będą się oni kontaktować z osobą, która zaadoptowała psa lub kota, by sprawdzić, w jakich warunkach żyje zwierzę. Jeśli deklaracje złożone podczas wizyty przedadopcyjnej nie mają pokrycia w rzeczywistości, a psiak czy kot jest zaniedbany, trzymany w ciasnej klatce albo stał się agresywny lub – w najgorszym wypadku – widać po nim ślady przemocy, może zostać natychmiast odebrany nowym właścicielom i z powrotem trafić do schroniska.
Zapraszamy do obejrzenia filmu i prezentacji które są zwieńczeniem naszych obserwacji.
Podsumowując mamy nadzieję, że staliśmy się głosem tych, którzy nie umieją mówić a chcą jedynie być dla nas…
Nasza koleżanka Weronika nagrała piosenkę pt. „ Psia kostka”, która świetnie obrazuje ten stan.
Nauczyciel-opiekun projektu: mgr inż. Lidia Jakubiak
Uczestnicy projektu:
1. Julita Adamska
2. Wojciech Bartnik
3. Jakub Bera
4. Tomasz Bodylski
5. Weronika Cieluch
6. Adrianna Galant
7. Martyna Gierak
8. Kamil Ibron
9. Urszula Kusz
10. Bartosz Lisiak
11. Agnieszka Maciejewska
12. Klaudia Nawrocka
13. Weronika Pestka
14. Aleksandra Skerda
15. Sandra Smog
16. Weronika Szmaj
17. Michaela Torchalska
18. Karolina Wolska
19. Nadia Wojciechowska
Żródła: Andrzej Elżanowski Uniwersytet Warszawski Polskie Towarzystwo Etyczne „Czym jest a czym nie jest dobrostan?”,
Obserwacje i praca własna