Wykład prof. Piotra Śliwińskiego
na kanale YouTube
15 maja 2020 r. o godz. 11.00
Skąd zło?
Literatura wobec epidemii
Wielkie epidemie to zarazem tragiczne doświadczenie ludzkości, znane jej od zarania dziejów, jak i wyjątkowy temat literatury i sztuki, która doświadczenie to próbowała przedstawić, zrozumieć, a przede wszystkim nadać mu znaczenie. Przez długi czas, w pewnym stopniu i dzisiaj, przyczyny zarazy jawiły się w kategoriach magicznych, metafizycznych, etycznych, a względy medyczne nie odgrywały większej roli. Stąd i reakcje na epidemie czarnej ospy, dżumy, cholery i innych masowych chorób były przede wszystkim natury duchowej. Sądzono, że tajemnicze zło to odpowiedź na zło zawinione przez ludzi, a nawet całą ludzkość, kara za grzechy, bicz Boży. Równie popularne były przeświadczenia o knowaniach rozmaitych Obcych, żydów, heretyków, niedowiarków, masonów, wrogów klasowych lub… rasowych. Literatura – do starożytności po współczesność – oddaje lub kształtuje duchowość epidemii. Boccaccio w Dekameronie proponuje postawę ekskluzywną, wybredny i niewybredny dystans w stosunku do bezsilnej grozy zarazy, lękowi przeciwstawia urzekającą moc opowieści; Danel Defoe w Dzienniku roku zarazy analizuje etapy i konsekwencje moru, który stopniowo bierze we władzę XVII-wieczny Londyn; Albert Camus traktuje dżumę jak test na istotną wartość egzystencji; Gustaw Herling-Grudziński (Dżuma w Neapolu) stara się rozszerzyć perspektywę o refleksję nad naturą władzy i sprawiedliwości; Marquez w Miłości w czasach zarazy panoramicznie odsłania śmierć i miłość złączone w zmysłowym tańcu… Warto też wspomnieć o wielkich filmach, przede wszystkim o Siódmej pieczęci Ingmara Bergmana. Dzieła te, i wiele innych, przy wszystkich między nimi różnicach, solidarnie walczą o inne widzenie epidemii, takie, w którym strach i rozpacz nie wypełniają człowieka bez reszty.
O tym wszystkim opowie Państwu prof. Piotr Śliwiński, kierownik Zakładu Poetyki i Krytyki Literackiej w Instytucie Filologii Polskiej UAM w Poznaniu.
Dostęp do wykładu na kanale YouTube znajduje się pod linkiem:
https://www.youtube.com/watch?v=wmU1OJh1AFQ
Serdecznie zapraszamy!
