Pochodzenie
Roman Panewicz, Polak urodzony na Pomorzu w Nowym Mieście (ówczesny powiat lubawski). Obecnie Nowe Miasto Lubawskie to powiat nowomiejski, województwo warmińsko-mazurskie. Urodzony 6 lutego 1874 roku, jego ojciec Franciszek był rolnikiem, a matka Anna z domu Widzgowska, miał brata.
Dzieciństwo i edukacja
Etapy działalności
Pierwsze lata kapłaństwa
Posługa kapłańska w Chrzypsku Wielkim
Do parafii pod wezwaniem św. Wojciecha w Chrzypsku Wielkim, przybył 1 stycznia 1905 roku. Przez niecały rok był administratorem. Dnia 14 grudnia został proboszczem. Z okazji 10-lecia kapłaństwa odbył się zjazd księży w Chrzypsku Wielkim. W 1924 roku z okazji 25-lecia kapłaństwa otrzymał pięknie oprawiony mszał w dowód przyjaźni od dziekana Józefa Brauna i księży z sąsiednich parafii: Marcina Kowalczyka i Walentego Skąpskiego. W 1929, otrzymał aprobatę na następne 10-lecie probostwa w Chrzypsku Wielkim, w 1936 wystosował pismo do Kurii o następną prolongatę na tę parafię. Często modlił się przez całą noc w kościele, parafianie widzieli świecące się w kościele światło. Prowadził dokumentację parafialną m.in. księgę pierwszej komunii świętej od 1905 do 1940 roku (pozostała na probostwie).
Posługa kapłańska i dekanat wroniecki
W roku 1929 otrzymał stanowisko dziekana, dekanatu wronieckiego (nowo utworzonego), który był wtedy większy niż obecnie, obejmował m.in. parafię Międzychód i Ostroróg. Gdy był dziekanem otrzymywał w administrację inne parafie, np.: 1929-parafia Biezdrowo, 1937-parafia Wronki. Ponownie w 1938 administrował parafię w Biezdrowie po śmierci tamtejszego proboszcza. Wizytacja biskupa Walentego Dymka w parafii chrzypskiej odbyła się 1 września 1937 roku. W czasie tej wizytacji, między innymi odbyła się procesja wprowadzająca biskupa do kościoła. Panewicz szedł w środku procesji przed biskupem, niosąc krucyfiks. Dnia 26 października 1938 roku, tereny dekanatu Wronieckiego odwiedził prezydent Mościcki. Była to wizyta z okazji nowo utworzonych osad parcelacyjnych w Nowej Wsi pod Wronkami. Nasz bohater odprawił mszę świętą w obecności władz państwowych i biskupa Hlonda, który poświęcił nowe osady. Rodzice proboszcza zamieszkali w Chrzypsku i po śmierci zostali pochowani na chrzypskim cmentarzu. Ojciec zmarł 15 października 1909 (miał 79 lat), matka zmarła mając 90 lat w 1924 roku.
Dobry zarządca parafii
Działalność społeczna i duszpasterska
Był jednym z założycieli oraz członkiem rady nadzorczej Banku Ludowego w Sierakowie (1910). Założycielem i prezesem rady nadzorczej „Rolnika” w Sierakowie (1910). Zakładał także „Rolnika” we Wronkach. Pełnił funkcję dyrektora Banku Ludowego w Chrzypsku (1919). W późnych latach 30. prowadził obsługę kasową dla swoich parafian. Był także prezesem Kółka Rolniczego w Chrzypsku (1906). Na terenie parafii działało Towarzystwo Czytelni Ludowych, w 1911 Panewicz był delegatem powiatowym na II Sejmik Oświatowy w Poznaniu. W 1926 był członkiem komitetu Towarzystwa Czytelni Ludowych na powiat międzychodzki. W swojej parafii powołał do życia: Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej (1921), za działalność tej organizacji został odznaczony w lipcu 1937 roku Złotym Krzyżem Zasługi. Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej (1928). Członkinie tego Stowarzyszenia to m.in. Marianna Piasecka urodzona 1920 (z domu Grześkowiak) i Eufrozyna Spychała (z domu Kukucka). Pani M. Piasecka opowiadała, że spotykali się systematycznie w pierwszą niedzielę miesiąca, popołudniu. Natomiast członkowie wszystkich organizacji spotykali się z proboszczem na plebani w ostatnią niedzielę miesiąca, omawiali swoją działalność i ustalali dalsze zadania. Ksiądz Panewicz był zawsze uśmiechnięty, serdeczny, otwarty, lecz wymagający wobec młodzieży i dzieci, które uczył religii. Miał dobry kontakt z parafianami, był ceniony przez nich jak i przez mieszkańców powiatu. Władze powiatowe także go doceniały a inni księża liczyli się z jego zdaniem. Był doskonałym mówcą. Na pogrzebie 18-letniej Lechny w 1931 roku po jego przemowie „…wszystkim licznie zebranym łzy cisnęły się do oczu…”. W czasie Święta sadzenia drzew na drodze z Chrzypska do Śródki rozpoczętego mszą świętą, ksiądz Panewicz wygłosił okolicznościowe kazanie. Jak to zapisał nauczyciel w Kronice szkoły „…Przepiękne porównanie rozwoju duszy ludzkiej z rozwojem drzewka zapisało się głęboko w sercach słuchaczy…” Pamiętał o biednych i bezrobotnych. Był przewodniczącym Powiatowego Komitetu Obywatelskiego. Dziękował za zbiórkę z poprzedniego roku i prosił o wsparcie w związku ze zbliżającą się zimą w 1938 roku. Zorganizował w swojej parafii „Caritas”. Powołał „Akcję Katolicką”, w 1936 zorganizował dekanalną Akcję Katolicką i nią kierował.
Działania patriotyczne
Na płycie nagrobnej księdza Panewicza jest tablica z napisem: POWSTANIEC WIELKOPOLSKI. W czasie oswobodzenia spod władzy zaborców, mieszkańcy w dniu 6 stycznia 1919 roku zebrali się na placu przed kościołem i jak napisał W.Borowicz w swoim pamiętniku „… na czele stanął ksiądz Roman Panewicz, który zebrał wokół siebie najlepszych patriotów…”. Oswobodzenie samego Chrzypska odbyło się pokojowo. Nasz bohater nie brał udziału w walkach zbrojnych, lecz był „duchowym przywódcą” wszystkich działań patriotycznych i wyzwoleńczych przed i w czasie powstania wielkopolskiego. Już wkrótce po przybyciu do Chrzypska prowadził czytelnię ludową. Swoje książki pożyczał parafianom. Zaangażowany był w sprawy wyborcze, w 1908 roku został członkiem a później (w 1912) sekretarzem polskiego Komitetu Wyborczego, na powiat międzychodzki. W 1913 apelował do polskich robotników, aby sprawy wyborów nie łączyli z lojalnością wobec pracodawców (Niemców). Zorganizował m.in. wiec przeciwko oderwaniu Gdańska od Polski. W 1914 swój patriotyzm okazywał na zebraniu wyborczym w Sierakowie mówiąc między innymi o śmiertelności niemowląt i rozdając ulotki o tym problemie polskim matką. Od 1916 był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Po uzyskaniu niepodległości nadal sprawy ojczyzny i polskości były dla niego ważne. Cały czas był czynnym uczestnikiem działań wzmacniających wolną ojczyznę (banki, kółko rolnicze, czytelnia, Katolickie Towarzystwa, edukacja i patriotyzm najmłodszych parafian). W czasie zakończenia roku szkolnego 21 czerwca 1937 roku wygłosił płomienne kazanie do uczniów, mówiąc o ich obowiązkach wobec ojczyzny (co zostało zanotowane w Kronice szkolnej), brał udział w szkolnych zebraniach rodziców. Włączył się w zbiórkę pieniędzy na dozbrojenie armii (Fundusz Obrony Narodowej) i w dniu 1 sierpnia 1939 roku wszedł w skład zarządu w powiecie międzychodzkim.