Powrót Encyklopedia Wielkopolan „Wielki społecznik, który żył dla pieśni i muzyki.”

Jan Frąckowiak

ur. 30 września 1908
zm. 07 marca 1990
Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich w Pniewach

Jubileusz chóru Lira (120 – lecie działalności śpiewaczej)
Gwiazda zaranna
Maryja, cudne imię
Ojcze nasz
Wywiad z córką Jana Frąckowiaka, panią Teresą Białkowską
Jan Frąckowiak we wspomnieniach Tadeusza Wiśniewskiego
Pamiętnik Jana Frąckowiaka – rękopis
Zapisy nutowe – rękopis
Zdjęć: 20
Filmów: 1
Nagrań: 4
Dokumentów: 3

Pochodzenie

Jan Frąckowiak urodził się 30 września 1908 roku w Chwałkowie, jako syn Franciszka Frąckowiaka i Marii, z domu Wawrzynkiewicz. Miał dwanaścioro rodzeństwa.

Rodzina

Do Pniew przybył w 1931 roku mając 23 lata, a cztery lata później (1935) zawarł związek małżeński z Marią Janiszewską. Z tego związku urodziły się cztery córki: Joanna, Teresa, Barbara i Agnieszka. Dwóch chłopców zmarło w młodszym wieku dziecięcym.

Młodość i edukacja

Szybko odkryto jego talent muzyczny i zamiłowanie do muzyki. W wieku 16 lat zaczął kształcić się muzycznie – rozpoczął naukę gry na organach, fortepianie i skrzypcach. Uczył się u znanego w Poznaniu profesora Feliksa Nowowiejskiego, a także u profesora Siedleckiego i profesora Pawlaka. Egzaminy końcowe składał u pani profesor Gertrudy Konatkowskiej, polskiej pianistki i współzałożycielki Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu (obecnie Akademii Muzycznej), znanej także z pierwszego koncertu w wyzwolonym Poznaniu (1945) w Teatrze Polskim. W ciągu kolejnych lat rozwijał się muzycznie, zdobywając umiejętność gry na wielu instrumentach muzycznych. Grał na trąbce, puzonie, akordeonie i gitarze.

Od młodzieńczych lat interesował się też sportem i dbał o swoją sprawność fizyczną. Z powodzeniem brał udział w zawodach sportowych w czwórboju lekkoatletycznym. Do końca życia zachował niesamowitą tężyznę fizyczną, codziennie ćwicząc i dbając o zdrowie.

Czas wojny

Kiedy wybuchła II wojna światowa (1939), Jan Frąckowiak miał 31 lat, rodzinę i rozpoczętą działalność w kole śpiewaczym Lira. To wtedy przepadł cały bogaty repertuar nutowy, instrumenty muzyczne i legaty pieniężne. Okupanci niemieccy zrabowali nawet mienie koła śpiewaczego, które początkowo ukryto i przechowywano na wieży kościoła św. Wawrzyńca w Pniewach. Ocalał jedynie sztandar chóru Lira, przechowywany początkowo w archiwum Zarządu Miejskiego przez pana Kazimierza Żołnierka. Dalsze losy cennego sztandaru związane są z osobą pani Jadwigi Fengler, która ukrywała go w swoim domu. Ocalała też drewniana lira wykonana w 1924 roku przez artystę rzeźbiarza, pana Wolsztyniaka z Poznania, która wzbudzała ogólne zainteresowanie wielu gości festiwalowych. Jan Frąckowiak został powołany do wojska i jak wielu innych rodaków dostał się do niewoli. Z początku przebywał w obozie jenieckim, skąd skierowano go do niewolniczej pracy u niemieckiego rolnika – bauera w Niemczech. W tym czasie żona Maria opiekowała się dziećmi i z nadzieją oczekiwała końca wojny i powrotu męża do domu. Nastąpiło to w maju 1945 roku. Jan Frąckowiak wrócił do domu, rodziny, swojej pracy organisty i działalności społecznej.

Działalność społeczna

Po przybyciu do Pniew w 1931 roku zaczął pracować jako organista w parafii św. Wawrzyńca wzbudzając szacunek parafian swoją pracowitością i dużym poczuciem obowiązku. Znane było jego poszanowanie wartości duchowych. Początek jego działalności społecznej wiąże się z przybyciem do Pniew i równocześnie z uroczystościami 40 – lecia chóru Lira, którego był przez wiele lat wymagającym dyrygentem. Prowadził chór mieszany i męski oraz kwartet i duet żeński. W wolnych chwilach przepisywał ręcznie nuty, opracowywał repertuar, układał program na koncerty i liczne uroczystości jubileuszowe. Jego zaangażowanie procentowało na akademiach i konkursach muzycznych, na których otrzymywał liczne nagrody. Dodatkowo, przez 20 lat, był dyrygentem orkiestry Ochotniczej Straży Pożarnej w Pniewach. Poza działalnością na polu muzyki, systematycznie wspierał też działania misyjne.

Odznaczenia

Za wybitne zasługi dla krzewienia kultury muzycznej i śpiewaczej został odznaczony wieloma wyróżnieniami i nagrodami, spośród których najbardziej cenił:

1. Złoty Krzyż Zasługi

2. Srebrny Krzyż Zasługi

3. Kawalerski Krzyż Odrodzenia Polski

4. Złotą Honorową Odznakę z Laurem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr

Znaczenie postaci

Jan Frąckowiak zmarł w wieku 82 lat. Na cmentarz parafialny odprowadzali go licznie parafianie, którzy pamiętali swego organistę z kościoła, różnych akademii i uroczystości kościelnych. Miał szeroką wiedzę muzyczną, był pracowity i obowiązkowy i tego samego wymagał od swoich wychowanków. Mieszkańcy Pniew wspominają go jako postawnego mężczyznę, nieco surowego, ale otwartego i życzliwego. Był wymagający wobec siebie i chórzystów, punktualny i odpowiedzialny. Był propagatorem muzyki, nie tylko sakralnej, kształcił wrażliwość muzyczną mieszkańców Pniew i okolic, udzielając lekcji śpiewu i gry na wielu instrumentach muzycznych. Do dziś mówi się, że jego donośny głos odprowadził na miejsce ostatniego odpoczynku wielu parafian.

Niestety, Jan Frąckowiak nie doczekał uroczystości 100 – lecia chóru Lira, któremu tak długo dyrygował. Zmarł 7 marca 1990 roku, dokładnie o godzinie 6 rano, kiedy dzwony kościelne biły na poranną mszę św. Była to godzina, o której do tej pory codziennie wychodził z domu, by przed mszą św. odmówić cały różaniec. Dla rodziny i wielu parafian był to widoczny znak zawierzenia Matce Bożej. Miłość do muzyki i talenty muzyczne przekazał swoim córkom, wnukom i prawnukom. Koncert jubileuszowy poprowadziła córka Barbara Frąckowiak, która uczyła się dyrygentury u pani profesor Krystyny Domańskiej – Maćkowiak i profesora Stanisława Kulczyńskiego.


Kalendarium:

  • 1908 ― Narodziny bohatera
  • 1931 ― Objęcie stanowiska dy...
  • 1931 ― Praca w kościele św. ...
  • 1935 ― Małżeństwo: 1935
  • 1945 ― Znowu w Pniewach: 1945
  • 1990 ― Śmierć bohatera

Cytaty:

  • „Wielki społecznik, któ...”
  • „Ojciec zostawił nam sp...”
  • „Przez dziesiątki lat k...”
  • „Zawsze powtarzał, że g...”

Źródła:

  • Fragment koncertu kolę...
  • Gertruda Konatkowska
  • Parafia św. Wawrzyńca ...
  • Państwowe Konserwatori...
  • Państwowe Konserwatori...
  • Staropolskie wypominki

Zobacz też:

  • > Pniewy