Wacław Soszyński
Wacław Soszyński urodził się dnia 23 sierpnia 1912 roku w Helenowie. Po ukończeniu miejscowej szkoły podstawowej i Seminarium Nauczycielskiego w Nieszawie w 1933 roku odbył służbę wojskową w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy w Grudziądzu. W latach 1934-39 był nauczycielem w Szkole Podstawowej w Wandowie, pełniąc funkcje instruktora oświaty pozaszkolnej. Pracując studiował zaocznie na Wydziale Pedagogicznym i Nauk Społecznych w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie.
W końcu sierpnia 1939 roku jako podporucznik rezerwy został zmobilizowany do 72 p.p. w Radomiu i przydzielony do zapasowego 93 p.p. w Radomiu, gdzie został dowódcą plutonu strzeleckiego. 93 zapasowy p.p. wszedł w skład zgrupowania płk. dypl. Kowalczewskiego, oficera do zleceń Naczelnego Wodza. Pułk walczył na linii obronnej Kielce – Skarżysko – Iłża, w ciężkich walkach ponosząc ogromne straty. W krwawym boju pod Iłżą, jako dowódca kampanii, Soszyński został ranny w głowę odłamkiem pocisku. Mimo rany, z obandażowaną głową, ze zdziesiątkowanym pułkiem i innymi jednostkami skierowani zostali za Wiśle w okolice Lublina.
Następnie, już po wkroczeniu Armii Czerwonej w granice Rzeczpospolitej, Wacław Soszyński znalazł się w grupie płk. Leona Koca. Walczyli z oddziałami niemieckimi w Lubelskim i na Wołyniu, unikając przy tym otwartego starcia z przeważającymi siłami sowieckimi. Niestety, część tego zgrupowania dostała się do niewoli sowieckiej. Wacław znalazł nazwiska niektórych swoich kolegów na liście pomordowanych w Katyniu. Szczęśliwym trafem uniknął niewoli tak niemieckiej, jak i sowieckiej i wrócił w rodzinne strony do Kijowca.
Na początku lutego 1940 roku Wacław Soszyński został wraz z rodziną wysiedlony przez Niemców do Bochni. Na Podkarpaciu istniała możliwość przerzutu Polaków, w tym szczególnie oficerów, przez granice do organizowanej we Francji Armii Polskiej. Wacław chciał skorzystać z tej okazji. W pow. jasielskim do granicy węgierskiej przez Słowację było tylko 40 km.
Niemcy wpadli na trop tej akcji i schwytani na granicy lub wydani przez Słowaków Polacy, po okrutnych przesłuchaniach zostali rozstrzelani w lesie koło wsi Warzyce obok Jasła. Las Warzycki jest cmentarzem 5 tysięcy patriotów polskich zamordowanych przez Niemców. Dalsze lata wojenne od jesieni 1940 do końca 1944 roku Soszyński pracował, działał i walczył w pow. jasielskim.
Od 1 grudnia 1940 roku Wacław Soszyński został zatrudniony jako nauczyciel, a następnie jako kierownik polskiej Szkoły Powszechnej w Nawsiu Brzosteckiem, pow. Jasło. Od 1 kwietnia 1942 roku został żołnierzem Armii Krajowej, przyjął pseudonim „Sierp” i mianowano go zastępcą Placówki Brzostek „Bekas”, obwód Jasło.
W konspiracji Wacław Soszyński prowadził działalność szkoleniowo-wojskową, kolportaż prasy podziemnej oraz łączność z Obwodem AK Dębica. Dowodził oddziałem partyzanckim wywodzącym się z Placówki Brzostek, wchodzącym w skład zgrupowania AK Jasło-Północ. W okresie „Burzy” od 1 lipca 1944 do 15 stycznia 1945 roku był dowódcą III Kampanii I Batalionu 5 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Był przewidywany na zastępcę Dowódcy I Batalionu 5 psp AK kpt. „Bema” Edwarda Przybyłowicza. Dowódcą 5 psp AK był mjr. „Lis” Józef Modrzejewski. Do ofensywy radzieckiej i wyzwolenia całego powiatu jasielskiego walczyli z wycofującymi się oddziałami armii niemieckiej.
Wacław Soszyński awansował na stopień porucznika 3 maja 1944 roku, a następnie na stopień majora. Po wojnie przez 30 lat pracował w kinematografii. Początkowo w Okręgowych Zarządach Kin i Rozpowszechnianiu Filmów w Katowicach i Łodzi, a następnie w produkcji filmów w Warszawie. W międzyczasie w roku 1951 ukończył rozpoczęte przed wojną wyższe studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Łódzkiego i uzyskał stopień magistra filozofii.
Pracę zawodową zakończył w 1978 roku jako reżyser filmów i Dyrektor Wytwórni Filmów Sportowych i Turystycznych „Sportfilm” w Warszawie. Jest autorem Szeregu publikacji o roli filmów o wychowaniu i nauczaniu, książki pt. „Kino w Świetlicy”, współautorem „Poradnika Kulturalno-Oświatowego” oraz współautorem „Encyklopedii Sportu”.
Po przejściu na zasłużoną emeryturę Wacław Soszyński przez wiele lat działał w organizacjach kombatanckich na rzecz weteranów, oddania należnego hołdu i znaczenia ruchowi oporu i Armii Krajowej, jak też często odwiedzał okolice Brzostka i Szkołę w Nawsiu Brzosteckim, gdzie walczył i pracował w czasie okupacji.
Major Wacław Soszyński zmarł 13 maja 2005 roku. Spoczywa w pokoju w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.
Otrzymał następujące odznaczenia wojskowe, państwowe, resortowe i honorowe za prace społeczną:
– „Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski”
– „Krzyż walecznych”
– „Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami”
– „Krzyż Partyzancki”
– „Krzyż Armii Krajowej”
– „Medal Wojska Polskiego”
– „Medal za Udział w Wojnie Obronnej w 1939 roku”
– Odznaka „Weterana Walki o Niepodległość”
– Odznaka Pamiątkowa „Akcja Burza”
– „Medal Grunwaldzki”
– Medal „Za Zasługi dla Polskiego Sportu Olimpijskiego”
– „Zasłużony Działacz Kultury”
– Złota Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”
– Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”
– Złota Odznaka „Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego”
– Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki”
– Odznaka „Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną”
Źródło:
– rozmowa z synem Wacława Soszyńskiego – Piotr Soszyński
– materiały i fotografie prywatne rodziny Soszyńskich