Pochodzenie
Irena Spychała zd. Szarzyńska urodziła się 24 października 1908 roku w Łodzi.
Dzieciństwo
Irena Spychała spędziła dzieciństwo i wczesną młodość w majątku Obory nad Prosną, folwarku należącym do rodziny Szarzyńskich od trzystu lat. Uczęszczała do Gimnazjum w Pleszewie.
Młodość
Po nagłej śmierci ojca rozpoczęła walkę o utrzymanie majątku w rękach rodziny – począwszy od spłacenia długów skarbowych, poprzez wycofanie podania o licytację. Uzyskała dogodne możliwości spłat zadłużenia i z wielkim hartem ducha odbudowywała zniszczone budynki: świniarnię, stodołę, oborę. Troską objęła również stan inwentarza, stan i jakość narzędzi rolniczych, jakość pracy, uczciwość zatrudnionych ludzi.
Działalność w majątku Obory
Aktywnie uczestniczyła w pracach Kółka Rolniczego w Grabie, kontaktowała się z powiatowym inspektorem rolnym i otrzymała kredyt na założenie łąk wzdłuż traktu Kalisz – Pyzdry. Wprowadziła innowacyjną uprawę: rzepaku, maku, grochu, a wysokie plony umożliwiły Jej otrzymanie weksli od Alfreda Pedy. Otrzymała pomoc od administratora folwarku swojej ciotki, Jana Spychały, który pomógł w odbudowie inwentarza stajennego. Za jego namową rozpoczęła likwidację topoli, które stanowiły prawie dwuhektarowy park i uniemożliwiały uzyskanie wysokich plonów (korzenie drzew pobierały zbyt dużą ilość wód). Wprowadziła również pionierską metodę chowu tuczników, kur i cieląt. Rozpoczęła inwestycje budowlane. Za całokształt pracy w dziedzinie gospodarczej otrzymała Brązowy Krzyż Zasługi, który miała odebrać w Koninie.
Czasy II wojny światowej
W październiku 1939 roku Irenie Szarzyńskiej zostały odebrane Obory. Nowi właściciele – Niemcy – chwalili gospodarstwo bardzo dobrze zarządzane. Irena Szarzyńska odmówiła podpisania Volksdeutsch – Liste, tłumacząc to brakiem jakiegokolwiek członka rodziny niemieckiego pochodzenia. W pierwszych miesiącach wojny udzieliła schronienia niejakiemu Szkarskiemu – byłemu powstańcowi wielkopolskiemu, który we wrześniu 1939 r. miał wysadzać okoliczne mosty na Prośnie i Warcie. Wywózka z majątku Obory nastąpiła 9 lutego 1940 roku – początkowo do Konina, następnie Częstochowy, Bochni i po kilkunastu dniach morderczych warunków otrzymała przydział do wsi Łapczyce, do gospodarstwa Nowakowskiego.
24 marca 1940 roku została przewieziona w województwo piotrkowskie, do gospodarza o nazwisku Górny, skąd w kwietniu 1940 roku trafiła do rodziny Zaborowskich (u kolegi brata), a następnie znalazła lokum w Paradyżu u pana Przygockiego. W czasie okupacji znalazła pracę w biurze – księgowanie zarejestrowanego u gospodarzy bydła, z którego musieli oni oddawać kontyngent. Kolejnym zatrudnieniem była posada w Wielkiej Woli, gdzie wykonywała obliczenia należności za zboże i kartofle, w gotówce i talonach na tekstylia, opał i alkohol.
Wspierała partyzantów, a po złożeniu przysięgi Armii Krajowej brała czynny udział w udzielaniu pomocy rannym partyzantom. Ukończyła kurs sanitarny. Uszła z życiem, unikając łapanki na dworcu w Opocznie.
Czasy powojenne
Wraz z wycofującymi się wojskami niemieckimi Irena Szarzyńska podjęła decyzję o powrocie do rodzinnego majątku. Zamierzenie zrealizowała, odbudowując kolejny raz dobra rodzinne – tym razem po zniszczeniach wojennych. Trudności związane z utrzymaniem prywatnej własności spowodowały podjęcie decyzji – 8 czerwca 1947 roku wyszła za mąż za Jana Spychałę i zaproponowała bratu podział folwarku. W marcu 1948 roku urodziła córkę Zofię. Ostatecznie wprowadzenie reformy rolnej doprowadziło do podziału ziemi i rozpoczęło czas wędrówki po dzierżawach w: Gnieźnie, Chludowie, Suchym Lesie. Od śmierci męża sama zajmowała się utrzymaniem domu i wychowaniem dzieci – Zosi, Tomka, Wojtka i Hani. Czas poświęcała również działalności kulturalnej i edukacyjnej – założyła Koło Gospodyń Wiejskich w Suchym Lesie, napisała dwa tomy „Kronik Koła”, zbiory wierszy.
Irena Spychała zmarła w Poznaniu 23 grudnia 1991 roku. Została pochowana na cmentarzu przy ul. Lutyckiej w Poznaniu. Do dnia dzisiejszego w Suchym Lesie mieszka rodzina Pani Ireny Spychały, która przechowuje pamiątki i pamięć o swojej krewnej.
Źródła:
– wywiad przeprowadzony z Panią Zofią Stachowiak – córką Pani Ireny Spychały
– dokumenty Ireny Spychały z archiwum rodzinnego
– fragmenty autobiografii Ireny Spychały
Serdeczne podziękowania kierujemy do Pani Zofii Stachowiak, córki Pani Ireny Spychały, która poświęciła nam czas, ukazała bogactwo sylwetki P. Ireny Spychały i udostępniła materiały z archiwum rodzinnego.