Pochodzenie
Janina Grala zd. Szymkowiak
Urodziła się 25 stycznia 1934 r. w Twardowie, zmarła 13 czerwca 2014r.; ojciec – Ludwik Szymkowiak, matka – Zofia, z domu Szymczak. Rodzice byli pracownikami majątku ziemskiego należącego do Kazimierza Żychlińskiego. W 1937 r. nabyli w ramach reformy rolnej ponad 8-hektarowe gospodarstwo.
Rodzina
Dwukrotnie zamężna; pierwszy mąż – Stanisław Garsztka, drugi – Leon Grala. Matka dwojga dzieci – Emilii Garsztki urodzonej w 1954r. oraz Jacka Grali urodzonego w 1965 r. Babcia trojga wnucząt.
Dzieciństwo i edukacja
Dzieciństwo, przypadające na czasy okupacji, spędziła w Woli Książęcej. Przez dwa miesiące uczęszczała do niemieckiej szkoły w Wysogotówku. W lutym 1945 roku rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej w Woli Książęcej, w klasach łączonych. W roku 1947 ukończyła piątą klasę i dalszą naukę kontynuowała w Szkole Podstawowej w Witaszycach. Nauka nie sprawiała jej trudności, więc od razu otrzymała promocję do klasy siódmej. W roku 1948 rozpoczęła naukę w Gimnazjum w Nowej Soli. W tym czasie mieszkała u siostry ojca i z jej rodziną przeprowadziła się w roku 1950 do Legnicy. Tam w roku 1952 zdała maturę i ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Pobożnego. Z powodu trudnych warunków materialnych nie mogła kontynuować nauki na studiach wyższych. Rozpoczęła pracę jako nauczyciel. W roku 1953 uzyskała kwalifikacje pedagogiczne. Następnie w roku 1964 ukończyła Studium Nauczycielskie w Poznaniu o kierunku historia, a w 1974 roczny kurs dla nauczycieli nauczania początkowego. W latach 1975-1977 odbyła kurs nauczania matematyki. Wyższe studia zawodowe z zakresu nauczania początkowego ukończyła w roku 1977.
Praca zawodowa
Od 1 września 1952 roku, jako nauczyciel historii, rozpoczęła pracę zawodową w Szkole Podstawowej w Sławoszewie. W latach 1954-1975 pracowała w Szkole Podstawowej w Wysogotówku. Z powodu zbyt małej liczby uczniów została przeniesiona do Woli Książęcej. Następnie, po pięciu latach, podjęła pracę w Szkole Podstawowej w Bachorzewie. Tutaj w roku 1988 przeszła na emeryturę. Przez kolejne dwa lata nadal pracowała jako nauczyciel w szkole w Bachorzewie i Jarocinie.
Działalność społeczna
W okresie swojej działalności zawodowej była również bardzo zaangażowana społecznie. Aktywnie pracowała w wielu organizacjach i stowarzyszeniach.
Należała do:
– Polskiego Towarzystwa Historycznego w Jarocinie (2005-2007);
– Towarzystwa 90 rocznicy Powstania Wielkopolskiego (2005-2007);
– Klubu Dyskusyjnego w Witaszycach (1999-2007) oraz Klubu Regionalistów w Jarocinie (2003-2007);
– Klubu Opiekunów Zabytków oraz Koła Historyków;
– Rady Sołeckiej w dwóch kadencjach;
– Komisji Historycznej przy Zarządzie Okręgu ZNP w Poznaniu; Napisała artykuły do czasopism związkowych: „Jarocińscy nauczyciele na Kresach”, „Rozwój szkolnictwa i Związku w latach 1945-1948”;
– Zarządu Oddziału ZNP w Jarocinie; Opracowała monografię „Działalność ZNP w Jarocinie”;
– Zarządu Sekcji Emerytów ZNP w latach 1992-2010;
– Komitetów budowy pomników poświęconych: Zbigniewowi Ostrorogowi-Gorzeńskiemu oraz nauczycielom – ofiarom II wojny światowej;
– Zarządu Sekcji Emerytów (1989-2007);
– Zarządu Koła Gospodyń Wiejskich (1959-1980).
Była założycielką Koła Gospodyń Wiejskich w Wysogotówku.
Współpracowała ze Związkiem Kombatantów w Kotlinie w latach 2008-2011.
Twórczość
Po przejściu na emeryturę zajęła się pisaniem książek. Jej wysiłek przyniósł ogromne sukcesy. Napisała trzy książki o tematyce regionalnej: „Tarce dawniej i dziś” (1999), „Znad Lutyni” (2005), „Powstańcy wielkopolscy Ziemi Kotlińskiej” (2009). Pisała również wierszyki skierowane do dzieci. Książka pt. „Siedmiomilowe buty” (2011) to podróż małej Basi przemierzającej Ziemię Jarocińską. Najnowszy utwór to „Nasz zwierzyniec”(2013), czyli wierszyki o zwierzętach. W swoich utworach poruszała tematykę historyczną i podróżniczą. Pragnęła, by czytelnik lepiej poznał przeszłość i teraźniejszość danego miejsca.
Napisała również biogramy zasłużonych osób dla regionu do „Księgi pamięci ofiar drugiej wojny światowej” i „Jarocińskich powstańców wielkopolskich 1918-1919”. Opracowała ponad 60 biogramów do pierwszego i drugiego tomu „Jarociniaków” oraz 20 biogramów nauczycieli-związkowców do „Słownika Związku Nauczycielstwa Polskiego” wydanego w Poznaniu 2011 roku.
Pisała także artykuły do prasy regionalnej. Pracowała w Zespole Redakcyjnym Magazynu Regionalnego.
Wygłaszała liczne referaty na okolicznościowych akademiach w szkołach oraz podczas spotkań członków Klubu Dyskusyjnego w Witaszycach. Wielokrotnie uczestniczyła w spotkaniach z czytelnikami, które odbywały się w bibliotekach. Chętnie udzielała wywiadów i rozmawiała z odbiorcami.
Wyróżnienia
Za wybitne osiągnięcia pedagogiczne, dydaktyczne, opiekuńcze i wychowawcze oraz związkowe została uhonorowana i wyróżniona :
– Nagrodą Ministra Oświaty III stopnia za osiągnięcia w pracy zawodowej (1977),
– Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego (1975),
– Złotym Krzyżem Zasługi (1975),
– Medalem za zasługi dla Województwa Kaliskiego (1986),
– Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1987),
– Odznaką za 50-letni staż związkowy ZNP (2005),
– Medalem 100-lecia ZNP (2005),
– Nagrodą im. gen. Stanisława Taczaka za zasługi dla Ziemi Jarocińskiej (2013).
Zainteresowania
Od kilku lat zajmowała się wykonywaniem pisanek wielkanocnych. Umiejętność oraz zamiłowanie tworzenia pisanek wyniosła z domu rodzinnego, z tradycji. Pracując przy ich tworzeniu wracała pamięcią do lat dziecinnych i młodości. Swoje prace prezentowała dzieciom podczas spotkań organizowanych przez biblioteki.
Uwielbiała podróże i wycieczki.
Znaczenie postaci
Była jednym z najbardziej zaangażowanych regionalistów i historyków na terenie Ziemi Jarocińskiej. Swoją działalnością przyczyniała się do popularyzowania wartościowych zakątków naszego regionu. Chętnie spotykała się z młodzieżą i dziećmi. Była częstym gościem podczas uroczystości i akcji organizowanych przez Muzeum Regionalne w Jarocinie oraz Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy Jarocin. Cieszyła się wielkim uznaniem i szacunkiem wśród ludzi. Zmarła w trakcie tworzenia biogramu.