Pochodzenie
Profesor Jerzy Nalepa urodził się 29 lipca 1926 roku w Kraszewicach – gmina Kraszewice, powiat ostrzeszowski. Jest synem Leona (1896-1985; syn Karola i Agnieszki) i Zofii z Więckowskich (1897-1988). Matka zajmowała się domem. Ojciec był nauczycielem w szkole powszechnej w Kraszewicach. Przez 32 lata, począwszy od roku 1921, pełnił funkcję kierownika tej szkoły. Niezwykle aktywnie angażował się też w życie społeczne wsi. W czasie wojny prowadził tajne nauczanie dzieci. Należał także konspiracyjnie do Armii Krajowej. Profesor ma troje rodzeństwa: brata Kazimierza (1925-1991) i dwie siostry: Jadwigę (1923-2003) i Wandę (1934 r.). Kazimierz był nauczycielem i wieloletnim kierownikiem szkoły podstawowej, a później dyrektorem Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Kuźnicy Grabowskiej. Po zakończeniu pracy w Kuźnicy przeniósł się do Ostrzeszowa, gdzie pracował jako polonista Technikum Mechanicznego przy FUM Ostrzeszów. W latach 1980-1985 pełnił funkcje wicedyrektora szkoły (obecnie Zespół Szkół Nr 2 im. Przyjaźni Polsko-Norweskiej). Jadwiga w wieku trzech lat zachorowała na chorobę Heine-Medina, która spowodowała bezwład nogi. Po wojnie pracowała jako księgowa w Gminnej Spółdzielni w Kraszewicach. Wanda mieszka w Kaliszu, z wykształcenia jest magistrem inżynierem ogrodnictwa.
Ścieżka kariery zawodowej
Pan Jerzy Nalepa w wieku sześciu lat (1932 r.) rozpoczął naukę w siedmioklasowej szkole powszechnej w Kraszewicach. W latach 1938-1939 uczęszczał do Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu. Ukończył tylko pierwszą klasę, ponieważ wybuchła wojna. Po wojnie kontynuował naukę w Gimnazjum Księży Salezjanów w Ostrzeszowie. Działał aktywnie w ZHP. W lutym 1947 roku ukończył Państwowe Liceum Pedagogiczne w Wieluniu. Do września 1947 roku odbywał służbę wojskową w armii nauczycielskiej w Kraszewicach. Po maturze, od 1 października 1947 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim. Studiował trzy kierunki: historię średniowiecza, archeologię oraz polonistykę. Od 1951 roku magister filologii polskiej. Jako magister, w 1955 roku przyjęty został w ramach prac zleconych, do Zespołu Redakcji „Słownika Starożytności Słowiańskich” w Poznaniu, wchodzącego w skład Zakładu Słowianoznawstwa PAN, a obecnie Instytutu Slawistyki PAN. Zadaniem tego zespołu było opracowanie wielkiej encyklopedii-słownika najstarszych dziejów Słowiańszczyzny. W 1957 roku został oddelegowany przez Uniwersytet Poznański na Uniwersytet do Lund w Szwecji jako wykładowca języka i literatury polskiej. Wyjechał wraz ze swoją rodziną i mieszka w Szwecji do dziś. W 1958 roku uzyskał stopień (kandydata nauk) doktora filologii za rozprawę „Dzieje Słowian Zachodnich”. Habilitował się w zakresie filologii słowiańskiej w 1967 roku, na podstawie rozprawy „Słowiańszczyzna północno-zachodnia: podstawy jedności i jej rozpad”. Od 1996 roku jest członkiem korespondentem zagranicznym Polskiej Akademii Umiejętności; Wydział II Historyczno-Filozoficzny. Tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk humanistycznych nadał panu Nalepie prezydent RP 22 stycznia 2007 roku.
Obszary badawcze
Problematyka badawcza profesora Jerzego Nalepy to głównie językowe i dziejowe początki Słowian i Polski. Na jego dorobek naukowy i akademicki składają się bardzo liczne artykuły, wykłady i odczyty oraz liczne książki tłumaczone na różne języki. Jest autorem ważnych monograficznych prac między innymi o autochtonicznej etnogenezie Słowian (Słowiańszczyzna północno-zachodnia: podstawy jedności i jej rozpad, Poznań 1968) i o przebiegu granicy zachodniej w początkach polskiej państwowości (Granice Polski najdawniejszej: prolegomena. T. 1, Granica zachodnia, część południowa, Kraków 1996). Obok historii osadnictwa, zainteresowania naukowe profesora obejmują też onomastykę. Publikował m. in. na łamach pisma „Onomastica”, „Slavia Occidentalis”, „Slavia Antiqua”, „Język Polski”.
Publikacje
1. Jaćwięgowie: nazwa i lokalizacja, Warszawa 1964 (Seria, Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego, nr 2);
2. Z badań nad jaćwieskimi reliktami onomastycznymi Połeksza, [w:] Studia linguistica slavica baltica K.-O. Falk, Lund 1966, S. 185-202;
3. Połekszanie – Plemię Jaćwięskie u północno-wschodnich granic Polski, „Rocznik Białostocki”, t. VII: 1966, Warszawa 1967, s. 7-33;
4. Słowiańszczyzna północno-zachodnia: podstawy jedności i jej rozpad, Poznań: PWN, 1968 (Seria Prace Komisji Historycznej / Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Historii i Nauk Społecznych; t. 25);
5. Granice Polski najdawniejszej: prolegomena. T. 1, Granica zachodnia, część południowa, Kraków, 1996 (Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego/Polska Akademia Umiejętności; t. 83);
6. Łemkowie, Wołosi i Biali Chorwaci: uwagi dotyczące kwestii genezy osadnictwa ruskiego na polskim Podkarpaciu, Acta Archaeologica Carpathica, T. 34 (1997/ 1998), s. 135-177;
7. Prapolski bastion toponimiczny w Bramie Przemyskiej i Lędzanie, Onomastica, R. 36: 1991, s. 5-45;
8. Polacy nie przejęli od Ukraińców nazwy rzeki San: ze studiów nad najdawniejszym pograniczem polsko-ruskim, Język Polski, 1997, z. 2/3 s. 150-162;
9. Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej nad Łabą środkową i Hawelą – głównie w czasach Karola Wielkiego, Slavia Occidentalis, T. 55: 1998, s. 69-91;
10. Pogranicze polsko-ruskie do połowy wieku XIV a archaiczne hydronimy i toponimy: weryfikacja „weryfikacji”, Slavia Antiqua, T. 41: 2000, s. 27-48;
11. Pierwotna granica między Słowiańszczyzną zachodnią a wschodnią w świetle archaicznych hydronimów na -y: -ew, Slavia Antiqua, t. 42: 2001, s. 9-50;
12. O nowszym ujęciu problematyki plemion słowiańskich u „Geografa Bawarskiego”. Uwagi krytyczne, Slavia Occidentalis, T. 60 (2003), s. 9-63;
13. „Stavanoi” Klaudiusza Ptolemeusza – wschodniobałtyccy Stabianie nad górnym Dnieprem, Slavia Antiqua, T. 45: 2004, s. 9-46;
14. Mogilanie – prasłowiańskie plemię nad Łabą w czasach Chrystusa (Mugilones, Strabo, Geographica), Slavia Occidentalis, T. 63 (2006), s. 13-44.
Życie prywatne
29 czerwca 1953 roku pan Jerzy Nalepa zawarł w Poznaniu związek małżeński z Mirosławą Mirecką (ojciec: Stanisław Piotr, okulista, zamordowany w Katyniu; matka: Stefania z domu Stempniewicz z Ostrzeszowa). Żona ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim uzyskując tytuł magistra oraz Państwowe Liceum Muzyczne im. Mieczysława Karłowicza w Poznaniu – była śpiewaczką w chórze Polskiego Radia. W związku urodziło się trzech synów: Stanisław (ur. 1954 r.) z wykształcenia informatyk, Wojciech (ur. 1955 r.) – laryngolog i Dobromir (ur. 1959 r.) – przedsiębiorca.
Znaczenie postaci
Pan Jerzy Nalepa po wojnie reaktywował drużynę harcerską w Kraszewicach. Organizował biwaki, wycieczki. Ufundował tablicę na grób powstańca z 1863 roku Romana Pikulskiego, znajdujący się na cmentarzu parafialnym w Kraszewicach. Jest autorem herbu Kraszewic. Swój projekt przesłał do Urzędu Gminy 6 stycznia 1994 roku. Jego propozycja zyskała aprobatę władz gminy. Uchwała w sprawie nadania Kraszewicom herbu przyjęta została 29 kwietnia 1994 roku.
Źródła
1. Akt chrztu – Urząd Stanu Cywilnego w Kraszewicach.
2. Księga Główna II ocen postępów uczniów w naukach 7-klasowej szkoły powszechnej w Kraszewicach.
3. Archiwum szkolne.
4. Handke, Kwiryna. „50 lat slawistyki w PAN (1954–2004)”, Warszawa 2004.
5. Śmiatacz, Łukasz. Kraszewickie wspomnienia. „Czas Ostrzeszowski”, 06/12/2006.
6. Śmiatacz, Łukasz. Herby miejscowości powiatu ostrzeszowskiego. „Czas Ostrzeszowski”, 15/08/2007.
7. Postanowienie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 stycznia 2007 roku.
8. http://runeberg.org/vemarvem/skane66/0597.html
9. http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=11821&from=pubindex&dirids=22&lp=1 s.200.
10. http://pau.krakow.pl/index.php/2007022352/Czonkowie-PAU.html
11. http://nauka-polska.pl/dhtml/raporty/ludzieNauki?rtype=opis&objectId=76651&lang=pl
12. http://www.czasostrzeszowski.pl/2007/33/10.pdf
