Pochodzenie i dzieciństwo
Ksiądz kanonik Jerzy Ptach urodził się 3 sierpnia 1940 roku w Wysokiej. Jago rodzicami byli Alojzy i Klementyna (z domu Nowaczyk). Jest on najmłodszy z trójki rodzeństwa (brat Klemens urodził się w 1935r., siostra Barbara w 1936r.). Czasy dzieciństwa i okupacji hitlerowskiej spędził w Wysokiej, tam też uczęszczał do szkoły podstawowej. Matka była długoletnim kierownikiem Banku Spółdzielczego w Wysokiej, ojciec pełnił funkcję wiceprezesa Gminnej Spółdzielni. Funkcji tej został pozbawiony z chwilą, gdy syn Jerzy został księdzem.
Wykształcenie i powołanie kapłańskie
Zamysł o obraniu drogi kapłańskiej pojawił się już w szóstej klasie szkoły podstawowej. Dlatego po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego w Łobżenicy (w roku 1958) podjął studia w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał 6 czerwca 1964 r. z rąk Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 26 maja 1977 r. na Papieskim Wydziale Teologicznym w Poznaniu obronił z wyróżnieniem pracę magisterską pt. „System stopni i sprawności w pracy dydaktyczno-wychowawczej nad ministrantami”, uzyskując tytuł magistra teologii.
Po otrzymaniu święceń pracował jako wikariusz kolejno w parafiach: w Smogulcu (1964 – 1966), Wrześni (1966 – 1969), Mogilnie (1969 – 1973), Gnieźnie (1973 – 1975) oraz Wysokiej (1975 – 1980).
Działalność w parafii Śmiłowo
1 grudnia 1980 r. ks. Ptach objął funkcję proboszcza parafii Śmiłowo. Od początku swojej działalności interesował się bogatą historią parafii. Odkrył i propagował wiedzę o miejscowych bohaterach spoczywających na Śmiłowskim cmentarzu takich jak:
– ppor. Józef Adamczewski (1855 – 1923) – weteran powstania styczniowego,
– Juliusz Hammling (1857 – 1934) wybitny niemiecki ornitolog mieszkający do śmierci w Śmiłowie (staraniem ks. Ptacha na domu, w którym mieszkał w roku 2012 odsłonięto tablicę pamiątkową),
– kapral Piotr Konieczka, który był pierwszym żołnierzem na terenie Wielkopolski, poległym w obronie ojczyzny 1 września 1939r. tuż po północy. Chcąc uczcić pamięć bohatera ks. Ptach doprowadził do odsłonięcia w Jeziorkach i Zelgniewie tablic upamiętniających Piotra Konieczkę oraz pozostałych żołnierzy poległych we wrześniu 1939r. Dzięki współpracy z Nadleśnictwem Kaczory w lesie, w miejscu śmierci bohatera postawiono krzyż. 14 września 2010 kapral Konieczka został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Obecnie (od 10 stycznia 2005 roku) ksiądz czyni starania o to, aby jedna z ulic w Śmiłowie otrzymała jego imię.
W roku 1990 okazji 500. rocznicy pierwszej historycznej wzmianki o parafii Śmiłowo ks. Jerzy zorganizował Ogólnopolski Festiwal Piosenki Religijnej „Pan Łączy Nas”. Kolejne edycje festiwalu odbywały się do roku 1993.
W grudniu 1994 roku ukazał się pierwszy numer gazetki parafialnej o tej samej nazwie. Miesięcznik „Pan Łączy Nas” ukazuje się systematycznie do dziś. Ma on charakter dokumentalno-historyczny. Największym zainteresowaniem cieszył się zawsze cykl artykułów „Dawno, dawno temu” opowiadający o historii parafii.
W Śmiłowie działało jedno z najstarszych Bractw Szkaplerznych w Polsce. W archiwum parafialnym zachował się akt erekcyjny bractwa z 1675 roku. W związku z tym ks. Jerzy postanowił je reaktywować, co nastąpiło 25 sierpnia 1998 r. Obecnie do Bractwa Szkaplerznego należy ponad 1650 osób (w tym około pół tysiąca spoza parafii).
strona internetowaW roku 2004 powstała strona internetowa parafii (http://malgorzata.smilowo.parafia.info/), która jest systematycznie rozbudowywana.
W roku 2011 ksiądz wydał książkę pod tytułem „Szkice niedokończone. Historia parafii pw. św. Małgorzaty PM i Matki Bożej Szkaplerznej w Śmiłowie”. We wstępie do niej ksiądz mówi: „Niniejsza praca nie jest monografią naszej parafii. Gdyby zawrzeć w niej wszystkie istotne wydarzenia i poczynania ludzi żyjących na przestrzeni tak długiej i burzliwej jej historii, musiałoby powstać obszerne dzieło liczące wiele tomów. Niech ta książka pozwoli ocalić od zapomnienia przynajmniej niektóre fragmenty z życia parafii”.
W latach 2011 – 2013 zorganizował trzykrotnie Maraton Biblijny. Miał on charakter ekumeniczny. Brali w nim udział ewangelicy oraz zielonoświątkowcy z Piły.
Ksiądz zorganizował i uczestniczył w wielu pielgrzymkach pieszych i autokarowych. Jako przewodnik duchowy towarzyszył także licznym pielgrzymkom zagranicznym.
6 czerwca 2014 roku ksiądz Ptach obchodził jubileusz 50-lecia kapłaństwa.
Pasje i zainteresowania
Ksiądz Ptach jest zapalonym fotografem. W przeszłości także samodzielnie dokonywał obróbki zdjęć.
Interesuje się psami, zawsze są w jego otoczeniu. Chętnie je fotografuje oraz zbiera informacje dotyczące słynnych psów. (http://malgorzata.smilowo.parafia.info/psy.htm).
Kolejną wielką pasją księdza jest turystyka kolarska. W roku 1974 zdobył uprawnienia Przodownika Turystyki Kolarskiej początkowo w województwie poznańskim, a następnie na terenie całej Polski. Odbył wraz z młodzieżą niezliczone wycieczki i pielgrzymki rowerowe w tym do Krakowa, Oświęcimia i Częstochowy. Brał także udział w Dużym Rajdzie Kolarskim dookoła Polski. Ksiądz twierdzi, że „Świat jest księgą. Kto nie podróżuje zna tylko jedną stronę tej księgi”(Pan Łączy Nas, 66/04).
Wyróżnienia i nagrody
Od roku 1987 ks. Ptach pełni funkcję ojca duchownego w Dekanacie Wysoka.
25 marca 2009 roku został mianowany przez ordynariusza Diecezji Bydgoskiej, biskupa Jana Tyrwę, kanonikiem honorowym Kapituły Katedry Bydgoskiej.
1 września 2009 roku Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przyznała ks. Ptachowi Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej.
Ksiądz zdobył wiele odznak turystycznych (m.in. Złotą Kolarską Odznakę Turystyczną, odznakę Dużego Rajdu Kolarskiego dookoła Polski, odznakę Za wytrwałość).
23 stycznia 2015 roku ksiądz Jerzy Ptach otrzymał tytuł Honorowego Członka Stowarzyszenia Przyjaciół Kaczor i Okolic. Był to wyraz szacunku i uznania dla jego działalności społeczno-historycznej.
Na temat parafii Śmiłowo powstały dwie prace naukowe: Ewa Kaczmarczyk, Dzieje parafii Śmiłowo od roku 1945 do chwili obecnej, praca dyplomowa napisana pod kierunkiem ks. dra Krzyszowskiego w Diecezjalnym Kolegium Teologicznym w Koszalinie (2000) oraz Ewa Kaczmarczyk, Parafia Katolicka św. Małgorzaty Panny i Męczennicy w Śmiłowie w latach 1918 – 2000, praca magisterska napisana pod kierunkiem ks. prof. dra hab. Lecha Bończy-Bystrzyckiego na Wydziale Teologicznym UAM w Poznaniu (2003).
Znaczenie postaci
Ksiądz kanonik Jerzy Ptach łączy w sobie głęboką wiarę i skromność z pracowitością, zdecydowaniem i skutecznością w działaniach. Jest człowiekiem otwartym, a przy tym doskonałym organizatorem. Do swoich działań potrafi wciągnąć zarówno parafian, jak i lokalne instytucje i organizacje. Dba zarówno o zaspokojenie potrzeb duchowych parafian jak i materialne dziedzictwo kościoła. Na podkreślenie zasługuje jego głęboki szacunek do historii i troska z jaką stara się ocalić od zapomnienia miejscowych bohaterów.
Źródła:
1. Wywiady: z ks. Jerzym Ptachem (13.02.2015), z p. Sylwią Kulczyńską (9.03.2015) oraz z p. Mieczysławem Bilejczykiem (3.03.2015).
2. Ks. Jerzy Jan Ptach: „Szkice niedokończone. Historia parafii pw. św. Małgorzaty PM i Matki Bożej Szkaplerznej w Śmiłowie”, Wyd. Media, 2011.
3. Strony internetowe: parafii Śmiłowo (http://malgorzata.smilowo.parafia.info/) oraz SPKiO (http://mojekaczory.pl/aktualnosci/new/id/173).
4. Dokumenty i zdjęcia udostępnione przez ks. Jerzego Ptacha oraz p. Sylwię Kulczyńską.