Pochodzenie
Stanisław Ciesielski urodził się 20 października 1895 r. w Śremie. Ojciec Michał był obuwnikiem, matka Michalina z domu Mirecka zajmowała się wychowywaniem dzieci. Stanisław miał pięcioro rodzeństwa – cztery siostry: Annę, Stanisławę, Marię, Władysławę i brata Czesława.
Edukacja
Do szkoły powszechnej uczęszczał w Śremie. W 1906 roku nasiliła się postępująca germanizacja w szkołach. Punktem kulminacyjnym było wprowadzenie nauczania religii w języku niemieckim, na co rodzice musieli wyrazić zgodę. Ojciec Stanisława (jak też inni rodzice) nie zgodzili się na to. Dzieci oddawały rozdawane im wydrukowane w języku niemieckim katechizmy. Za karę odbywały się areszty szkolne, grożono powtarzaniem klasy, wyszło też zarządzenie, że strajkujący uczniowie nie będą przyjmowani do gimnazjum. W końcu odbył się w stosunku do opornych proces sądowy. Ponieważ ojciec Stanisława był patriotą i osobą głęboko wierzącą, nie ugiął się i nie podpisał rezygnacji ze strajku. Niestety w wyniku tego Stanisław nie dostał się do gimnazjum.
Już od dziecka wykazywał wielkie zainteresowanie muzyką. Szybko nauczył się wygrywać proste melodie na pianinie, które było w domu. Bardziej jednak interesowały go skrzypce. W 1908 roku rozpoczął naukę gry na pianinie i skrzypcach u prywatnych nauczycieli.
I wojna światowa
W 1914 roku został powołany do wojska niemieckiego. Przeszkolenie rekruckie odbył w Legnicy. W 1915 roku wyjechał do Wittenbergu, skąd wysłano go no front. W 1916 roku brał udział w kampanii serbskiej, a maju 1917 roku dostał się do niewoli francuskiej. Tam grał w orkiestrze dętej i smyczkowej utworzonej w obozie jenieckim w Le Puy . W 1918 roku wstąpił do armii polskiej, której naczelnym dowódcą był generał Józef Haller. Grał w orkiestrze 1 Pułku Armii.
Okres międzywojenny
Towarzystwo Miłośników Muzyki i Towarzystwo Muzyczne
Stanisław jako hallerczyk-podoficer 1 Pułku-przebywał we Francji do końca 1920 roku. W 1921 roku wrócił do Polski i będąc w 43 Pułku Piechoty pełnił służbę jako zastępca kapelmistrza i wtedy brał udział w kursach muzycznych dla oficerów. Pod koniec 1921 roku wrócił do Śremu i wstąpił do zespołu orkiestry dętej. W tym samym roku wraz z innymi organizatorami utworzył stowarzyszenie pod nazwą Towarzystwo Miłośników Muzyki, którego celem było popularyzowanie muzyki symfonicznej. Został jej dyrygentem.
W 1926 r. Stanisław Ciesielski przyjął propozycję dyrygowania orkiestrą dętą Towarzystwa Muzycznego. W ten sposób skupił wokół siebie obie śremskie orkiestry.
Dla Towarzystwa Muzycznego rozpoczął się pomyślny okres jego rozwoju. Liczne występy rozsławiły zespół, a Rada Miejska w Śremie uchwaliła dla towarzystwa stałą pomoc finansową. Liczne stowarzyszenia z sąsiednich miast ubiegały się o to, by orkiestra grała podczas ich lokalnych uroczystości i zabaw. Miejscowe gimnazjum zwróciło się z prośbą o zorganizowanie cyklu koncertów szkolnych.
Trwający od 1930 roku w Polsce kryzys gospodarczy przyczynił się do spadku zainteresowania muzyką wśród społeczeństwa, co spowodowało zawieszenie działalności obu orkiestr na 3 lata. Po tym okresie wznowiono próby. Wtedy zwiększyła się ilość publicznych występów.
W grudniu 1936 roku podjęto decyzję, a w styczniu 1937 nastąpiło ostateczne połączenie dwóch orkiestr i zachowano nazwę Towarzystwo Muzyczne. Działały w nim dwie sekcje – dęta i smyczkowa. Obie pracowały pod kierunkiem Stanisława Ciesielskiego. 4 lipca 1937 r. odbył się Jubileusz 25 lecia towarzystwa.
Druga wojna światowa przerwała działalność towarzystwa. Wielu członków zginęło na skutek działań wojennych. Wielu zostało wysiedlonych do Generalnej Guberni, m. in. Stanisław Ciesielski. Majątek Towarzystwa, na które składały się nuty i instrumenty, został zrabowany przez okupanta lub zaginął.
Gimnazjalna orkiestra
Ówczesny dyrektor gimnazjum Henryk Ogonowski zaproponował Stanisławowi Ciesielskiemu utworzenie w szkole orkiestry dętej. Powstała ona w 1928 roku i wkrótce stała się jedną z najlepszych orkiestr szkolnych w Polsce. Notatki prasowe z późniejszych czasów mówią o szybkim rozwoju orkiestry, której koncerty, udział w defiladach różnych uroczystościach, zdobyły grono sympatyków.
W 1931 roku Stanisław Ciesielski otrzymał dyplom kapelmistrzowski Szkoły Muzycznej w Kielcach. Począwszy od 1932 roku rozpoczęły się szersze sukcesy orkiestry. W maju tego roku otrzymała wyróżnienie na jubileuszowym Wielkopolskim Zlocie Harcerzy w Poznaniu. Jako reprezentacyjna orkiestra Polski została wytypowana na Międzynarodowy Zlot Skautów Wodnych do Garczyna na Pomorzu, gdzie odniosła bardzo duży sukces. Rok później udali się na ten zlot na Węgry w Gödöllő, gdzie zdobyli I miejsce.
W 1935 roku Główna Kwatera ZHP w Warszawie zaangażowały gimnazjalną orkiestrę jako reprezentacyjną orkiestrę Polski na zlocie ZHP w Spale.
W lipcu reprezentowali Polskę na V Jamboree w Vogelenzang w Holandii. O ich sukcesie można było przeczytać w Kurierze Poznańskim z 13 sierpnia 1937 r. oraz w Kurierze Polskim z dnia 22 sierpnia 1937 r.
W 1938 r. uroczyście obchodzono 10 – lecie utworzenia gimnazjalnej orkiestry harcerskiej. Liczyła wtedy 45 członków i miała 53 instrumenty. Jubileusz połączony był ze zjazdem byłych członków. Dyrektorowi gimnazjum – Henrykowi Ogonowskiemu i długoletniemu dyrygentowi Stanisławowi Ciesielskiemu wręczono dyplomy uznania.
W 1939 roku miał odbyć się kolejny zlot harcerski w Londynie. Niestety, wybuch wojny przekreślił możliwość dalszej działalności orkiestry. Po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Śremu większość instrumentów i nut została zniszczona. Po zakończeniu wojny założyciele orkiestry – dyrektor Henryk Ogonowski i dyrygent Stanisław Ciesielski wrócili do Śremu, ale działalność gimnazjalnej orkiestry nie została już reaktywowana.
„Orkiestra Ciesielskiego”
Niezwykle bogata działalność muzyczna Stanisława Ciesielskiego przejawia się w prowadzeniu wielu orkiestr oraz zakładaniu nowych zespołów. Założył kolejną orkiestrę – tym razem taneczną, która grała na dancingach i zabawach karnawałowych pod nazwą „Orkiestra Ciesielskiego”. W skład zespołu weszli miedzy innymi późniejsi znani organizatorzy życia muzycznego w Śremie: Marian Zieliński i Czesław Ławniczak. Orkiestra bardzo często występowała aż do 1939 roku, wzbogacając bardzo już rozwiniętą przedwojenną kulturę muzyczną Śremu.
II wojna światowa
Stanisław Ciesielski wraz z trzema siostrami: Anną, Marią i Władysławą zostaje wysiedlony do Generalnej Guberni. Pracuje w Starostwie w Brzesku jako tłumacz. Utrzymywał korespondencję z Czesławem Ławniczakiem –członkiem swojej orkiestry, który w sposób możliwy, jak na czasy wojny, informował go o tym, co się dzieje w Śremie. Ale nawet w czasie wojny Ciesielski nie mógł żyć bez muzyki. W odległej o 20 kilometrów od Brzeska wsi Zaborów utworzył kapelę męską, w której grali uzdolnieni mieszkańcy wioski. Po jakimś czasie dołączył do nich, grający na gitarze, wikariusz z sąsiedniej parafii.
W tej samej wiosce muzyk poznał młodą nauczycielkę – Karolinę Ciesielską. Komponował dla niej różne piosenki i posyłał je wraz z dedykacjami w dowód głębokiego uczucia. Znajomość uwieńczona została ślubem, którego udzielił im wujek panny młodej, ks. Michał Dąbrowski, 26 grudnia 1942 roku w Zaborowiu.
Okres powojenny
Po wyzwoleniu w 1945 r. Stanisław Ciesielski wraz z żoną i z siostrami wrócił do Śremu. W tym czasie pozostali przy życiu członkowie Towarzystwa Muzycznego rozpoczęli pracę nad odbudową swej działalności. W 1946 r. zebrano instrumenty muzyczne i tak powstaje w Śremie pierwszy po II wojnie światowej zespół orkiestry dętej, nad którym kierownictwo obejmuje Stanisław Ciesielski. Zespół istniał do 1947 r.
5 grudnia 1949 r. powstaje „Śremska Kapela Ludowa”, której organizatorem był dyrektor Narodowego Banku Polskiego w Śremie – Romuald Grala. Dyrygentem został Stanisław Ciesielski. Kapela miała swoją siedzibę przy ulicy księdza Piotra Wawrzyniaka. Dla członków zespołu zakupiono specjalne czarne kapelusze z kolorową wstążką. Zespół występował na wielu uroczystościach lokalnych. Kapela istniała do 1952 roku.
W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku zaczęły powstawać w Polsce ogniska muzyczne umożliwiające dzieciom i młodzieży naukę gry na różnych instrumentach. W Śremie założenie takiego ogniska powierzono Stanisławowi Ciesielskiemu. Na siedzibę przyszłego ogniska obrano lokal przy ulicy Poznańskiej 4, w podwórzu domu Stefana Pawlickiego.
Muzyk przez cały 1950 rok starał się zdobyć potrzebne dla ogniska instrumenty. Zwracał się z prośbami do różnych urzędów, instytucji i osób prywatnych.
Ostatecznie, 1 kwietnia 1950 roku, Ministerstwo Kultury i Sztuki zatwierdziło Wiejskie Ognisko Muzyczne w Śremie, które zostało przemianowane 1 listopada tego roku na Miejskie Ognisko.
Kierownikiem ogniska został Stanisław Ciesielski. Dla prowadzących ogniska artystyczne zorganizowano specjalny kurs w Jadwisinie koło Warszawy, które ukończyli Stanisław Ciesielski i Marian Zieliński.
W ognisku dwie sekcje: muzyczna, składająca się z klasy fortepianu, skrzypiec, akordeonu i klarnetu oraz wokalna – chór. Organizowano wiele imprez artystycznych dla środowiska. Dnia 31 grudnia 1951 roku ognisko brało udział w eliminacjach powiatowych zespołów artystycznych zorganizowanych w Śremie. Zespół zajął pierwsze miejsce.
Pierwsze lekcje odbywały się w domach prywatnych nauczycieli do czasu wyremontowania pomieszczeń ogniska przy ulicy Poznańskiej. W związku ze stale zwiększającą się liczbą chętnych do nauki w ognisku muzycznym (153 uczniów w tym 97 chłopców i 56 dziewcząt) siedzibę przeniesiono do budynku na piętrze przy ulicy Wawrzyniaka 7.
Niestety radość nie trwała długo. Zaczęło brakować funduszy. Ognisko miało przestać istnieć, ale Powiatowa Rada Związków Zawodowych podjęła decyzję o funkcjonowaniu ogniska na zasadzie samowystarczalności.
Ognisko muzyczne zostało przeniesione do byłego konwiktu przy ulicy Poznańskiej 11, będącego własnością Kościoła. Lokum składało się z trzech pomieszczeń, co umożliwiało szkolenie w zakresie muzyki jak i też próby orkiestry i chóru. Stanisław Ciesielski dwa razy w tygodniu prowadził zespół muzyczny występujący na akademiach zakładowych, wieczorkach tanecznych oraz okolicznościowych imprezach artystycznych.
W październiku 1952 roku utworzono w Śremie Państwowy Ośrodek Maszynowy. Wypadało, żeby nowy zakład popierany przez miejscowe władze miał swoją orkiestrę dętą. Dyrektor POM – u Wojcieszak zakupił instrumenty, jednakowe ubrania dla członków zespołu, utrzymywał stały etat dyrygenta. Funkcję objął Stanisław Ciesielski, który w 1954 roku przekazał ją swojemu uczniowi Marianowi Zielińskiemu.
W 1954 roku muzyk założył kolejną orkiestrę, muzyczno – taneczną. Zespół ten święcił wielkie sukcesy, biorąc udział w ogólnopolskim konkursie amatorskich orkiestr rozrywkowych w Poznaniu w 1956 roku. W roku następnym udział w II Konkursie Orkiestr Rozrywkowych przyniósł zespołowi jeszcze większy sukces. „Express Poznański” informował: „Pierwsze miejsce w kategorii orkiestr tanecznych zajął zespół Stanisława Ciesielskiego ze Śremu. W ubiegłorocznym konkursie zespół Ciesielskiego zajął trzecie miejsce”.
Zespół wielokrotnie występował w Śremie podczas organizowanych zabaw tanecznych i uświetniał lokalne imprezy. W 1958 roku orkiestra wystąpiła na dziedzińcu liceum śremskiego w czasie jubileuszu 100 – lecia istnienia szkoły. Ale pod koniec 1959 roku aktywność Stanisława Ciesielskiego zakłóciła choroba. Nie mógł się z tym pogodzić i nawet już przebywając w szpitalu interesował się sprawami Ogniska, o które zabiegał z takim zaangażowaniem przez tyle lat. Zmarł 16 maja 1960 roku. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Śremie.
Nagrody i odznaczenia
Znaczenie dla potomnych.
Wybitny muzyk. Potrafił grać na skrzypcach, fortepianie, akordeonie, harmonii, trąbce, klarnecie. Był dyrygentem wielu orkiestr. Jego wielką miłością była muzyka i nauka dzieci. Niedoceniony za życia i trochę zapomniany przez Śremian. Warto pamiętać o takich ludziach.
Źródła
1. Wywiad z córką Stanisława Ciesielskiego – Urszulą Ciesielską.
2. Urszula Ciesielska „Wspomnienie o Stanisławie Ciesielskim”
3. Praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Kondrasa „Życie muzyczne w Śremie (1880 – 2012), Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. Heliodora Święcickiego w Śremie, Śrem 2013
4. Słownik Biograficzny Śremu pod redakcją Danuty Płygawko i Adama Podsiadłego, Śrem 2008
5. 100 lat Towarzystwa Muzycznego im. Mariana Zielińskiego w Śremie, Monografia, Urszula Ciesielska, Śrem, grudzień 2011.