dr Krystyna Winowicz

Pochodzenie

Doktor Krystyna Maria Winowicz urodziła się 20 stycznia 1927 roku w Kościanie przy ulicy Nacławskiej 10. Była córką Franciszka Winowicza i Janiny z Lenartów. Małżeństwo posiadało cztery córki: Krystynę, Wandę (ur. 1928), Marię (ur. 1930) i Danutę (ur. 1934). Franciszek Winowicz założył i prowadził w latach 1923-1966 w Kościanie Towarzystwo Mandolinistów „Lira”.

Edukacja i młodość

Krystyna Winowicz była wychowywana w duchu katolickim, od młodości uczona modlitwy, przyzwyczajana do systematycznego chodzenia na mszę świętą, do uczęszczania na majowe nabożeństwa i różaniec. W domu dziećmi zajmowała się matka oraz piastunka Józia, która uczyła dziewczynki pieśni kościańskich, piosenek ludowych oraz pieśni i wierszy patriotycznych.
W czwartym roku życia Krystyna Winowicz zaczęła uczęszczać do przedszkola w Kościanie, prowadzonego przez Siostry Wincentki.
W 1932 roku rodzina przeprowadziła się do nowego domu przy ul. Ks. Józefa Surzyńskiego. Zamieszkała w mieszkaniu na pierwszym piętrze, w którym dzieci miały pełen zabawek pokój. Była w nim między innymi karuzela, która opowiadała bajkę, kręciła się i miała piękne rysunki, obrazujące opowiadaną bajkę.
W latach 1933-1939 Krystyna Winowicz uczęszczała do Polskiej Prywatnej Szkoły Powszechnej Koedukacyjnej w Kościanie, która najpierw mieściła się w budynku przy ul. Nadobrzańskiej, a później przy ul. W. Maya.
Od najmłodszych lat należała do zuchów. Ze swoją grupą „Borowiki” uczestniczyła między innymi w defiladach w czasie uroczystości państwowych. W tym samym czasie uczyła się także gry na mandolinie w Towarzystwie Mandolinistów „Lira”. W szkole należała również do PCK i SKO oraz do utworzonej w 1937 roku Krucjaty Eucharystycznej.
Już w dzieciństwie Krystyna Winowicz interesowała się muzyką. W 1936 roku w domu państwa Winowicz pojawił się fortepian. Jadwiga Dembińska jako pierwsza uczyła Krystynę Winowicz gry na tym instrumencie. Kolejnym nauczycielem była Antonina Wojciechowska, którą czasem zastępował jej mąż, Stanisław Józef Wojciechowski, ówczesny organista w kościańskiej farze.
Dalszą edukację Krystyny Winowicz na kilka lat przerwała wojna. W październiku i listopadzie 1939 roku musiała brać udział w wykopkach ziemniaków w Pianowie, a w roku 1940 i 1941 pracowała podczas kampanii cukrowniczej. W 1941 roku rodzice, bojąc się wywiezienia na roboty do Niemiec, umieścili córkę na wsi, na probostwie u ks. Józefa Klebby w Cieszynie. Pracowała tam jako pomoc w gospodarstwie. Po powrocie do Kościana była ekspedientką w piekarni Marii i Władysława Sobiechów. W 1942 roku zachorowała na gruźlicę i przez kilka miesięcy nie była zdolna do pracy. Wtedy zamknięto jej „Arbeitskarte” i nie musiała pracować do końca wojny.
Krystyna Winowicz zaczęła coraz poważniej myśleć o swojej edukacji muzycznej. Od 1943 roku uczyła się potajemnie gry na fortepianie u pianistki Izabeli Ostoja – Ostaszewskiej Zielińskiej.
W latach 1945-1948 roku Krystyna Winowicz uczęszczała do Gimnazjum i Liceum im. św. Stanisława Kostki w Kościanie. Maturę zdała w 1948 roku. W 1949 roku ukończyła z wynikiem bardzo dobrym jednoroczny kurs maszynopisania i stenografii. Kontynuowała naukę w szkołach muzycznych I i II stopnia w Poznaniu, w klasie fortepianu Aldony Miczyńskiej i Józefiny Skotarkówny. W 1955 roku uzyskała dyplom Średniej Szkoły Muzycznej i prawo nauczania.
Krystyna Winowicz latach 1951-1957 studiowała muzykologię na Uniwersytecie Poznańskim. Pracę magisterską na temat pieśni Karola Szymanowskiego z pierwszego okresu jego twórczości pisała pod kierunkiem prof. Zofii Lissy. Egzamin dyplomowy zdała 22.03.1957 roku w Poznaniu.
Pracę naukową kontynuowała w Warszawie pod kierunkiem ks. Hieronima Feichta. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskała 22.02.1965 roku na podstawie pracy monograficznej „Ks. dr Józef Surzyński”.

Praca zawodowa

W latach 1955-1971 Krystyna Winowicz pracowała w Państwowej Szkole Muzycznej im. H. Wieniawskiego w Poznaniu, gdzie uczyła umuzykalniania, audycji muzycznych, prowadziła zespoły kameralne, dyrygowała chórem. W latach 1966-1972 pracowała również w Szkole Muzycznej II stopnia im. F. Chopina w Poznaniu. Była również pracownikiem Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego w Warszawie (w oddziale poznańskim pełniła funkcję kierownika sekcji umuzykalnienia). W latach 1974- 1987 pracowała jako adiunkt Zakładu Muzykologii Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prowadziła wykłady z historii muzyki okresu klasycyzmu i romantyzmu. Od 1974 roku do 1984 roku prowadziła kronikę Zakładu Muzykologii.
Doktor Krystyna Winowicz przeszła na emeryturę 01.09.1987 roku, pracowała jednak nadal: na pół etatu w Zakładzie Muzykologii (do 1993 roku) oraz w utworzonej przez siebie Szkole Muzycznej I stopnia w Kościanie (od 1988 roku).
Pracując zawodowo była aktywnym działaczem społecznym Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki, organizowała dla pracowników liczne koncerty i wycieczki krajoznawcze. W latach 1974 – 1981 roku należała do Rady Wydziału ZNP przy Wydziale Filozoficzno – Historycznym UAM. Od 1981 roku należała do „Solidarności”. Była również członkiem Rady Naukowej przy Towarzystwie Muzycznym im. H. Wieniawskiego w Poznaniu. Pełniła funkcję przewodniczącej Rady Naukowej Towarzystwa Muzycznego im. K. Kurpińskiego w Lesznie. Od 1975 roku należała do Sekcji Muzykologicznej Związku Kompozytorów Polskich. W 1980 roku została członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, w którym w latach 1987-1996 była przewodniczącą Komisji Muzykologicznej.

Dorobek pisarski

Doktor Krystyna Winowicz jest autorką kilkunastu pozycji samoistnych, a także ponad 100 artykułów zamieszczonych w różnych czasopismach, także niemuzycznych.

Wybrane pozycje z dorobku pisarskiego:
– Apolinary Szeluto 1884-1966 – w setną rocznicę urodzin, Słupca 1984,
– Działalność Józefa Surzyńskiego w Poznaniu, w: Z dziejów muzyki polskiej. BTN 1971,
– Działalność kapeli katedralnej w Poznaniu w latach 1880-1894, w: W służbie kościoła poznańskiego, Poznań 1974,
– Folklor muzyczny ziemi kościańskiej, Informator wystawy (współautorstwo H. Pawlak), Kościan 1982,
– Idee narodowe i patriotyczne w historii ruchu śpiewaczego ziemi kościańskiej. Informator wystawy w Muzeum Regionalnym w Kościanie (15-30 IX 1982), Kościan 1982,
– Ignacy Jan Paderewski w listach do Adolfa Chybińskiego, ,,Muzyka”, 1976, nr 4,
– Karol Kurpiński i jego epoka. Sesja naukowa z okazji 200-tnej rocznicy urodzin kompozytora, w: „Rocznik Leszczyński”, t. 8, 1987,
– Katalog tematyczny dzieł ks. Józefa Surzyńskiego, Kościan 1988,
– Kronika chóru kościańskiego im. ks. dr. J. Surzyńskiego, Kościan 1993,
– Ks. prałat dr Józef Surzyński: życie i dzieło, PAN, Poznań 1991,
– Kultura muzyczna Kościana w latach 1870-1970, Kościan 1993,
– Naukowe, edytorskie i kompozycyjne osiągnięcia reformatora muzyki kościelnej w Polsce Ks. dra Józefa Surzyńskiego, w: Księga pamiątkowa ku czci K. Mrowca, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, t. XXXIV, Lublin 1987,
– Narodowe i patriotyczne idee Wielkopolskiego Ruchu Śpiewaczego, KAW, Poznań 1982,
– Polska prywatna szkoła powszechna koedukacyjna w Kościanie, Kościan 1994,
– Słownik muzyków z Kościańskiego, Kościan 1994,
– Sto lat społeczno-kulturalnego oddziaływania Lutni w środowisku kościańskim, Kościan 1976,
– Sto Lat Towarzystwa Muzycznego im. H. Wieniawskiego, ,,Nurt”, 1985, nr 9,
– Szkoła Muzyczna im. Ks. dra J. Surzyńskiego w Kościanie, w dziesiątą rocznicę powołania, Kościan 1998,
– Towarzystwo mandolinistów Lira w Kościanie 1923-1973, Kościan 1993,
– Troski i spory muzykologii polskiej 1905-1926. Korespondencja między Adolfem Chybińskim i Zdzisławem Jachimeckim, PWM, Kraków 1983,
– Włościańskie chóry amatorskie z kościańskiego, TMZK, Kościan 1993.

Historia powołania szkoły muzycznej w Kościanie

Pierwszy wniosek o utworzenie szkoły muzycznej dr Krystyna Winowicz złożyła 6 marca 1983 roku podczas walnego zebrania Towarzystwa Muzycznego im. Karola Kurpińskiego. W uzasadnieniu prosiła o poparcie jej starań po to, by młodzi ludzie z Kościana mogli rozwijać swoje zdolności muzyczne w państwowej placówce. Na tymże zebraniu ówczesny dyrektor Wydziału Kultury w Lesznie stwierdził, iż władze Kościana nie są zainteresowane projektem. W 1986 roku dr Krystyna Winowicz znalazła się w zarządzie Towarzystwa Miłośników Ziemi Kościańskiej, w którym miała dbać o życie kulturalne Kościana i podjąć starania o utworzenie szkoły muzycznej. W marcu tego roku Zarząd TMZK złożył w Radzie Narodowej Miasta Kościana prośbę o podjęcie działań zmierzających do utworzenia placówki muzycznej. W uzasadnieniu powołano się na raport Polskiej Rady Muzycznej z 1984 roku, z którego wynikało, że szkoły muzyczne nie są rozmieszczone równomiernie, co utrudnia korzystanie z dóbr kultury. Powoływano się także na to, iż w Kościanie jest już wykształcona kadra pedagogiczna. Pismo podpisali: prezes TMZK dr Henryk Florkowski i dr Krystyna Winowicz. W podobnym piśmie z 16 czerwca 1986 roku pisano ponadto o złym stanie kształcenia muzycznego w Kościanie, braku zajęć muzycznych i chórów szkolnych. Niestety, oba listy pozostały bez pisemnej odpowiedzi. 26 stycznia 1988 roku, w wyniku osobistej interwencji dra Florkowskiego, w Wydziale Oświaty i Wychowania w Kościanie odbyło się zebranie. Obecni byli na nim przedstawiciele TMZK, Miejskiej Rady Narodowej oraz przedstawiciele kościańskich szkół. Omawiano wtedy ewentualną lokalizację przyszłej szkoły. Nie doszło jednak do żadnych konkretnych postanowień. W marcu 1988 roku list do Wojewody Leszczyńskiego napisała grupa rodziców, którym zależało na edukacji muzycznej swoich dzieci. Zebrano pod nim 340 podpisów. Delegacja rodziców wraz z dr Krystyną Winowicz została przyjęta przez Wojewodę Leszczyńskiego, który poparł utworzenie placówki w Kościanie. 18 kwietnia 1988 roku podczas zebrania u Naczelnika Miasta „podpisano akt erekcyjny Państwowego Ogniska Muzycznego z siedzibą w Kościańskim Ośrodku Kultury”. W maju 1988 roku ogłoszono zapisy kandydatów i ogłoszono terminy egzaminów wstępnych, które odbyły się 30-31 maja w Sali Kościańskiego Ośrodka Kultury. „Przyjęto 62 uczniów do klas fortepianu, skrzypiec, gitary, fletu i akordeonu”. Dziś Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. ks. dra Józefa Surzyńskiego mieści się w Kościanie przy ul. Karola Kurpińskiego 3.

Medale i odznaczenia:

– medal im. ks. dra J. Surzyńskiego za zasługi w propagowaniu jego idei (1969),

– medal Rady Postępu Pedagogicznego za wybitne osiągnięcia dydaktyczne i nowatorstwo (1971, 1972),

– medal Zasłużony dla Powiatu Kościańskiego (1975),

– Złoty Krzyż Zasługi (1978),

– Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1978, 1983),

– medal honorowy Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (1982),

– Odznaka Zasłużony dla Miasta Poznania (1982),

– Złota Odznaka Honorowa PZChiO (1992),

– Medal 125-lecia PTPN (1997),

– Medal 600-lecia odnowienia praw miejskich Kościana.

Znaczenie postaci

Dzięki pomysłowi i ogromnym staraniom doktor Krystyny Winowicz dzisiejszy Kościan może poszczycić się Państwową Szkołą Muzyczną I stopnia im. ks. dra Józefa Surzyńskiego – instytucją bardzo ważną dla miasta i jego mieszkańców oraz całej rzeszy młodych ludzi, którzy pragną kształcić się muzycznie.

Doktor Krystyna Winowicz pełniła w Kościanie wiele ważnych funkcji:
– była przez wiele lat członkiem Towarzystwa Miłośników Ziemi Kościańskiej, a od 1986 roku – członkiem zarządu i wiceprezesem;
– w latach 1965-1969 dyrygowała orkiestrą Towarzystwa Mandolistów „Lira”;
– w latach 1985-1993 prowadziła społecznie chór kościelny im. ks. dra J. Surzyńskiego przy parafii farnej w Kościanie;

Źródła:

– archiwum rodzinne dr Krystyny Marii Winowicz,
– www.koscian.net,
– www.psmkoscian.com,
– www.tmzk.pl
– Winowicz K., Słownik muzyków z Kościańskiego, Kościan 2000,
– wywiad z panem Marianem Michałowiczem, dyrektorem PSM I stopnia im. ks. dra Józefa Surzyńskiego w Kościanie.

Platforma edukacyjna